خارج اصول

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مقدمات حکمت – مقدمه اول: امکان تقیید و بررسی آن – مقدمه دوم: در مقام بیان بودن ۱۴۰۱/۰۸/۰۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمات حکمت بود. عرض کردیم در مورد تعداد مقدمات حکمت اختلاف است. حال صرف نظر از این اختلاف، یک به یک این اموری را که به عنوان مقدمه ذکر شده مورد بررسی قرار می‎دهیم، هم اصل مقدمه را توضیح می‎دهیم و هم اینکه آیا مقدمیت دارد یا ندارد. مقدمه اول: امکان تقیید جهت اول: تبیین مقدمه اولین مورد که به عنوان مقدمه از ناحیه برخی بیان شده این است که امکان تقیید وجود داشته باشد، یعنی متکلم بتواند قید بیاورد. اگر جایی امکان تقیید نباشد دیگر اطلاق ممکن نیست، اگر تقیید

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال – بررسی اشکالات محقق خراسانی به کلام منسوب به مشهور    ۱۴۰۱/۰۸/۰۷ خلاصه جلسه گذشته آخرین بحثی که در الفاظ مطلق مطرح شد، این بود که آیا استعمال لفظ مطلق در هر یک از این الفاظ و مصادیق، به نحو حقیقت است یا مجاز؟ عرض کردیم محقق خراسانی مطلبی را فرمودند و آن را در اشکال به سخنی که به مشهور نسبت داده شده بیان کردند. به مشهور نسبت داده شده که مطلق عبارت است از طبیعت مقید به سریان و شمول بدلی. ایشان فرمودند: این سخن سه اشکال دارد: ۱. بر خلاف نظر لغویین است. ۲.لازمه‏اش این است که برخی از الفاظ مثل اسم جنس و نکره انشایی

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم  الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال –قول پنجم – شرح رسالة الحقوق – چشم دروازه آگاهی – فرق «عین» و «بصر» و «نظر» ۱۴۰۱/۰۸/۰۴ قول پنجم خلاصه جلسه گذشته بحث در موضوع له نکره بود؛ عرض کردیم اقوالی در این رابطه وجود دارد که ما چهار قول را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. گفتیم یک عده‎ای قائلند که نکره وضع شده برای فرد مردد یا علی البدل و یک عده می‏گویند نکره وضع شده برای طبیعت به قید شیوع و سریان بدلی، البته گفتیم این را با عنایت به تعریفی که برای مطلق کردند و از باب اینکه نکره یکی از مصادیق مطلق است می‏توانیم ذکر کنیم، طبیعت به قید شیوع و

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال – قول اول و دوم و سوم و چهارم و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۸/۰۳ ۴. نکره یکی دیگری از الفاظی که به عنوان مصداق مطلق مورد بررسی قرار گرفته و درباره موضوع له آن بحث شده نکره است. گفتیم اگر لفظی مثل «رجل» که اسم جنس است همراه با تنوین ذکر شود نکره می‏شود و اگر همراه با «ال» ذکر شود معرفه است و اگر بدون «ال» و تنوین باشد ماهیت مهمله مبهمه است. حال بحث در این است که اگر یک لفظی که برای اسم جنس وضع شده تنوین بگیرد مثل «رجلٌ» به چه معناست؟ منظور از «رجلٌ» چیست؟ نکره برای چه معنایی وضع شده است؟ چهار قول

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  الفاظ مطلق – ۳. مفرد محلی باللام – بررسی قول دوم و سوم – حق در مسئله ۱۴۰۱/۰۸/۰۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفرد محلی باللام اجمالا سه قول وجود دارد: ۱. قول مشهور؛ ۲. قول محقق خراسانی؛ ۳. قول محقق اصفهانی که نزدیک به مشهور است. بررسی قول دوم (محقق خراسانی) محقق خراسانی قائل شدند به اینکه «ال» در مفرد محلی باللام للتزئین است، «ال» زینت است و همانطوری که این «ال» بر سر اعلام شخصیه وارد می‏شود و زینت آن لفظ می‏شود در مورد مفرد محلی باللام نیز اینچنین است. این سخن محقق خراسانی مخدوش است و چند اشکال بر ایشان وارد است، البته محقق خراسانی این نتیجه را بعد

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم الفاظ مطلق – ۲. علم جنس –اشکال امام خمینی به محقق خراسانی– حق در مسئله – شرح رسالة الحقوق: ۳. حق چشم – توضیح کلی – فرق چشم بستن از حرام و ترک ابتذال ۱۴۰۱/۰۷/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در علم جنس بود، تا اینجا قول مشهور و قول محقق خراسانی مورد بررسی قرار گرفت و نظر امام خمینی نیز در اینباره بیان شد. یک مسئله‎ای باقی مانده که آن را نیز بیان می‏کنیم و از بحث علم جنس عبور می‏کنیم. اشکال امام خمینی به محقق خراسانی امام خمینی بعد از بیان نظر خودشان یک اشکالی را به محقق خراسانی ایراد می‏کنند. اصل نظر ایشان این شد که معرفه بودن و نکره بودن امور

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم الفاظ مطلق – ۲. علم جنس –بررسی پاسخ محقق حایری – قول سوم (امام خمینی) ۱۴۰۱/۰۷/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در علم جنس و موضوع له آن بود. عرض کردیم مشهور معتقدند علم جنس وضع شده برای ماهیت و طبیعت به قید تعین در ذهن، بر خلاف اسم جنس که وضع شده برای طبیعت به نحو لابشرط قسمی. محقق خراسانی دو اشکال به مشهور کردند و فرمودند: به واسطه این دو اشکال نمی‏توانیم موضوع له علم جنس را طبیعت و ماهیت به قید تعین در ذهن قرار دهیم بلکه لا فرق بین اسم الجنس و علم الجنس فی الموضوع له. هر دو برای طبیعت و ماهیت من حیث هی وضع شده‎اند. سپس یک شاهدی

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم الفاظ مطلق – ۲. علم جنس –اقوال – قول مشهور – قول محقق خراسانی – اشکالات محقق خراسانی به مشهور – پاسخ محقق حایری    ۱۴۰۱/۰۷/۲۵     ۲. علم جنس  بحث در برخی از مصادیق مطلق و بررسی موضوع له در آنها بود. عرض کردیم علم جنس مثل «اسامه» به همان معنای«اسد» است لکن تفاوتی بین این دو به نظر مشهور وجود دارد. اقوال اینجا مشهور یک نظری دارند که مورد مخالفت قرار گرفته از سوی برخی از جمله محقق خراسانی. امام خمینی نیز اینجا نظری دارند که بعدا متعرض آن می‏شویم ولی اجمالا سه قول اینجا وجود دارد، یکی قول مشهور و یکی قول محقق خراسانی و اتباع ایشان و البته امام خمینی

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم  الفاظ مطلق – ۱. اسم جنس – بررسی قول پنجم – حق در مسئله – بررسی دو احتمال دیگر ۱۴۰۱/۰۷/۲۴    تا اینجا چهار قول درباره موضوع له اسم جنس مورد بررسی قرار گرفت. بررسی قول پنجم قول پنجم قولی است که امام خمینی در اینجا فرمودند و ما ضمن تشریح این قول و رای باید ببینیم آیا این قول با آنچه که محقق خراسانی فرموده یکی است و یا متفاوت است. ملاحظه فرمودید که محقق خراسانی گفتند: اسم جنس وضع شده برای ماهیت من حیث هی هی، موضوع له اسم جنس عبارت است از طبیعت بدون هیچ قید و شرطی حتی قید عدم لحاظ یا به تعبیر دیگر ماهیت مهمله. امام خمینی می‏فرماید:

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم الفاظ مطلق – ۱. اسم جنس – ثمره نزاع در موضوع له اسم جنس – بررسی قول اول و دوم و سوم و چهارم  ۱۴۰۱/۰۷/۲۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در باب موضوع له اسم جنس چند قول و نظر وجود دارد و از آنجا که این اقوال و انظار مشتمل بر برخی اصطلاحات مربوط به ماهیت است، به ناچار درباره اعتبارات ماهیت سخن گفتیم و متعرض نظر امام خمینی نیز شدیم. اکنون با توجه به توضیحاتی که در مورد اعتبارات ماهیت دادیم معلوم می‏شود که اگر مشهور قائلند موضوع له اسم جنس ماهیت به نحو لابشرط قسمی است، یعنی چه. یا اگر برخی قائل شد‏ه‏اند که موضوع له اسم جنس ماهیت به شرط

جلسه ششم – PDF جلسه ششم  الفاظ مطلق – ۱. اسم جنس – موضوع له اسم جنس –   کلام امام خمینی درباره اعتبارات ماهیت ۱۴۰۱/۰۷/۲۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در اسم جنس به عنوان یکی از الفاظ و مصادیق مطلق بود. عرض کردیم در اینکه موضوع له اسم جنس چیست اختلاف نظر وجود دارد. پنج قول و رای را ذکر کردیم. برخی گفتند که موضوع له اسم جنس ماهیت لابشرط قسمی است، بعضی گفتند ماهیت بشرط شئ است، بشرط الارسال، بعضی گفتند ماهیت مهمله است. برای اینکه تفاوت این انظار و آراء معلوم شود، گفتیم لازم است درباره اعتبارات ماهیت مقدمه‏ای را ذکر کنیم. دیروز درباره اعتبارات ماهیت توضیح دادیم و گفتیم فلاسفه ماهیت را به سه قسم تقسیم

جلسه پنجم – PDF جلسه پنجم  الفاظ مطلق – ۱. اسم جنس – اقوال درباره موضوع له اسم جنس – اعتبارات ماهیت ۱۴۰۱/۰۷/۱۹   بحث در برخی از الفاظی بود که به عنوان مصادیق مطلق در کتاب‎های اصولی از آنها سخن به میان آمده است. ۱. اسم جنس در مورد اسم جنس و اینکه موضوع له در اسم جنس چیست اختلاف واقع شده است: اقوال ۱. مشهور: اسم جنس وضع شده برای ماهیت لابشرط قسمی، یا به تعبیر دیگر طبیعتی که در آن عدم لحاظ چیزی، لحاظ شده است، طبیعت مقید به عدم قید، طبیعتی که در آن این مسئله لحاظ شده که مقید به هیچ قیدی نیست، عدم لحاظ شئ در آن لحاظ شده که از آن تعبیر می‏کنند

جلسه چهارم – PDF جلسه چهارم ویژگی های تعریف مختار – الفاظ مطلق: ۱- اسم جنس ۱۴۰۱/۰۷/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در تعریف مطلق و مقید بود. نظر مشهور و برخی انظار دیگر در این رابطه بیان شد و مورد بررسی قرار گرفت. نظر مختار همان شد که امام خمینی در تعریف مطلق و مقید اختیار فرمودند، و آن اینکه مطلق عبارت است از آن چیزی که هیچ قیدی در آن نیست و مقید عبارت است از آن چیزی که دارای قید است. اطلاق یعنی عدم القید و تقیید هم یعنی وجود قید. گفتیم این تعریف ویژگی‏ها و خصوصیاتی دارد؛ سه ویژگی را بیان کردیم: ۱. این دو مفهوم و دو وصف، وصفان اضافیان، یعنی مطلق نیستند، به عبارت دیگر

جلسه سوم – PDF جلسه سوم  تعریف مطلق و مقید – بررسی تعریف محقق نایینی – تعریف محقق بروجردی و بررسی آن – تعریف امام خمینی و نظر برگزیده – ویژگی‏های تعریف برگزیده ۱۴۰/۰۷/۱۲ خلاصه جلسه گذشته بعد از آن که اشکالات تعریف مشهور از مطلق و مقید بیان شد، گفتیم از سوی اعلام تعریفاتی برای این دو عنوان بیان شده. که در ادامه آنها را مورد بررسی قرار می‎دهیم. بررسی تعریف محقق نایینی محقق نایینی مطلق را به معنای ماهیت لابشرط مقسمی یا قسمی دانسته‎اند. این تعریف را توضیح دادیم ولی همانطور که دیروز هم اشاره شد، این تعریف نیز نا تمام است. زیرا مسئله شمول مطلق نسبت به غیر مفاهیم کلی و ماهیات یک امر مسلمی است و

جلسه دوم – PDF جلسه دوم تعریف مطلق و مقید –بررسی تعریف مشهور – اشکال سوم و چهارم ۱۴۰۱/۰۷/۱۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مشهور تعریفی را از مطلق و مقید ارائه داده‎اند که مبتلا به اشکالات عدیده‎ای است. دو اشکال را دیروز بیان کردیم. اشکال اول مسئله عدم مانعیت از اغیار بود. یعنی انعکاسا این تعریف مشکل داشت. اشکال دوم هم عدم جامعیت نسبت به افراد بود یعنی اطرادا مشکل داشت. البته مصادیق و مثال‎های فراوانی برای این دو اشکال می‎توان بیان کرد و بزرگان هر یک از جهتی به این مطلب اشاره کرده‎اند. دو اشکال نیز امام خمینی به این تعریف ایراد کرده‎اند. تعریف این بود که مطلق عبارت است از «ما دل علی شایع فی جنسه» و

جلسه اول – PDF جلسه اول تعریف مطلق و مقید – تعریف مشهور – بررسی تعریف مشهور ۱۴۰۱/۰۷/۱۰ اثر عمل بر علم قال رسول الله(ص): «مَن عَمِلَ بِما يَعلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلمَ ما لَم يَعلَم »؛ کسی که عمل کند به آنچه که می‎داند، خداوند علم و دانش آن چرا که نمی‎داند را نیز به او عطا می‎کند. البته این روایت با تعابیری نظیر همین عبارت با تفاوت‎های جزیی از حضرت علی (علیه السلام)، امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام) نقل شده است. بر طبق این روایت کسی که به دانسته‎های خودش عمل کند این آمادگی و استعداد و زمینه را پیدا می‎کند که خداوند نسبت به آنچه که نمی‎داند نیز به او آگاهی دهد. البته این