شرح رساله حقوق

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ شرح رساله حقوق تا اینجا در مورد آثار حرام خواری چه در دنیا و آخرت مطالبی را عرض کردیم. مهمترین عامل حرام خواری حرام خواری بنا به فرموده بزرگان علم اخلاق از جمله مرحوم نراقی در معراج السعاده و جامع السعادات یک عامل بسیار مهم دارد و آن حب دنیا و حرص بر دنیا است. حب الدنیا رأس کل خطیئة است، واقعا همه رذیلت ها ریشه در حب دنیا دارد، حرص بر دنیا و نیز می‏فرمایند: بزرگترین مانع تکامل حرام خواری است. این خیلی عجیب است که بزرگترین مانع تکامل را حرام خواری می‎دانند، بزرگترین هلاک کننده ها، بزرگترین مانع رسیدن به سعادت و

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم آثار اخروی حرام خوری – ۱. منع از ورود به بهشت – ۲. نزول عذاب الهی – ۳. مشمول لعنت فرشتگان – ۴. محرومیت از شفاعت ۱۴۰۲/۱۱/۱۱     شرح رساله حقوق راجع به آثار حرام خواری که حضرت به شدت از آن نهی کردند چند جلسه بحث کردیم. عرض کردیم امام یک حق الزامی شکم را که بعد سلبی دارد اجتناب از حرام خواری قرار داده است چه کم و چه زیاد. گفتیم حرام خواری یک سری آثار وضعی دارد یعنی در همین دنیا اثراتی دارد. چه مادی و چه معنوی؛ حدودا یازده اثر را ما ذکر کردیم. اما یک سری آثار اخروی نیز دارد. آثار اخروی حرام خوری چند اثر اخروی

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم ادامه آثار وضعی حرام خواری – ۹. موت القلب – ۱۰. محو اعمال خیر – ۱۱. بی اثر بودن عبادت ۱۴۰۲/۱۱/۰۴ شرح رساله حقوق (ادامه آثار وضعی حرام خواری) بحث ما در رساله حقوق پیرامون حق بطن بود. عرض کردیم امام سجاد(ع) در اولین فراز از این قسمت فرمود: «وَ أَمَّا حَقُّ بَطْنِكَ فَأَنْ لاَ تَجْعَلَهُ وِعَاءً لِقَلِيل مِنَ الْحَرَامِ وَ لاَ لِكَثِير»؛ شکم را ظرف حرام قرار نده چه کم و چه زیاد؛ این خیلی مهم است. آثار فوق العاده‎ای بر حرام خواری مترتب است. ما عرض کردیم آثار حرام خواری در دنیا و آخرت واقعا وحشتناک است. ما به برخی از آثار وضعی حرام خواری در دنیا اشاره کردیم، حدود

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم  شرافت ید – حقیقت شرافت ۱۴۰۲/۰۹/۰۱     شرح رساله حقوق این آخرین فراز از بیان نورانی امام سجاد در حق ید است. جمله و عبارت را در جلسه قبل خواندیم «فاذا هي قد عقلت و شرفت في العاجل، وجب لها حسن الثواب من الله في الآجل»؛ «عقلت» را در جلسه قبل توضیح دادیم که منظور از «عقلت الید» یعنی چه. شرافت ید « شرفت في العاجل »؛ اگر اینچنین شد نتیجه‎اش « وجب لها حسن الثواب من الله في الآجل»؛ عاقبت نیکو در پایان، در آن دنیا حتما برای او خواهد بود. چه کسی است که حسن الثواب فی الآجل را رها کند و بچسبد به بهره عاجل در این دنیا،

جلسه ۹۵ – PDF جلسه نود و پنجم  دو شاخص برای پاداش نیکوی دست: ۱. پرهیز ۱۴۰۲/۰۸/۲۴        شرح رساله حقوق آخرین جمله‎ای که بعد از بیان حقوق واجبه و محرمه دست و بعد از مستحبات و مکروهاتی که برای دست گفته‏اند، می‎فرماید «فاذا هي قد عقلت و شرفت في العاجل، وجب لها حسن الثواب من الله في الآجل » وقتی که شما دست را با این امور پرهیز دادید «فاذا هی قد عقلت» اگر دست پرهیز کرد «و شرفت» و شریف شد در این دنیا، ببینید «عقلت و شرفت فی العاجل» یعنی در این دنیا «وجب لها» برای دست حسن ثواب و پاداش نیکوست در آخرت. بعد از بیان حقوق دست چه واجب و چه حرام، چه

جلسه ۹۴ – PDF جلسه نود و چهارم حقوق مستحب و مکروه دست ۱۴۰۲/۰۸/۱۷   شرح رساله حقوق رسیدیم به این فراز از بیان نورانی امام سجاد علیه السلام که فرمود« وَ لَکِنْ تُوَقِّرُهَا بِهِ تَقْبِضُهَا عَنْ کَثِیرٍ مِمَّا لَا یَحِلُّ لَهَا وَ تَبْسُطُهَا بِکَثِیرٍ مِمَّا لَیْسَ عَلَیْهَا» تا اینجا امام سجاد علیه السلام از حق ایجابی دست و حق سلبی آن سخن گفتند. یعنی جایی که لازم است دست اجتناب کند، «لاتبسطها الی ما لا یحل لک» و جایی که باید اقدام کند «و لاتقبضها مما افترض الله علیها» یعنی محرمات مربوط به دست و واجبات مربوط به دست. حقوق مستحب و مکروه دست از اینجا به یک حق ایجابی غیر لزومی و یک حق سلبی غیر لزومی اشاره

جلسه ۹۳ – PDF جلسه نود و سوم  منع از قبض ید نسبت به واجبات ۱۴۰۲/۰۸/۱۰   منع از قبض ید نسبت به واجبات تا اینجا چند فقره از این فراز کلام امام سجاد(علیه السلام) را خواندیم و رسیدیم به این فقره : «ولاتقبضها مما افتــرض الله علیها»؛ ابتدا فرمود: «لا تبسطها الی ما لایحل لک» و بعد آثارش را فرمود، دست‏ها را به سوی حرام دراز نکن، به سوی چیزی که برای تو حلال نیست نگشا. اینجا می‏فرماید: دست ها را نسبت به آنچه که بر تو واجب است مبند. آنجا از دست درازی نهی می‏کند اینجا از بستن دست. از اجتناب، از کنار کشیدن. بعضی از چیزها بر انسان واجب است، مما افتــرض الله علیها است، بعضی از

جلسه ۹۲ – PDF جلسه نود و دوم دو اثر مهم دست درازی به حرام – ۱.عقوبت اخروی – ۲. رسوایی و سرزنش مردم در دنیا ۱۴۰۲/۰۸/۰۳         خلاصه جلسه گذشته بحث ما در این فراز بود: «وَ أَمَّا حَقُّ يَدِكَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا اِلَى مَا لاَ يَحِلُّ لَكَ فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا اِلَيْهِ مِنَ اللَّهِ الْعُقُوبَةَ فِي الأَجَلِ وَ مِنَ النَّاسِ بِلِسَانِ اللاَّئِمَةِ فِي الْعَاجِلِ» اما حق دست‏ شما این است که آن را به سوی چیزی که بر تو حلال نیست دراز نکنی، توضیح دادیم، دست درازی چه به نحو مادی و چه به نحو معنوی ممنوع است؛ برخی مصادیق آن را هم بیان کردیم. دو اثر مهم دست درازی به حرام در ادامه حضرت به

جلسه ۹۱ – PDF جلسه نود و یکم خلاصه جلسه گذشته – مصادیق دیگر دست درازی حرام ۱۴۰۲/۰۷/۱۹     شرح رساله الحقوق خلاصه جلسه گذشته در رساله حقوق به حق دست رسیدیم. طی دو جلسه به صورت کوتاه در آغاز این فراز مطالبی را بیان کردیم. امام زین العابدین فرمود: «وَ أَمَّا حَقُّ یَدِکَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَى مَا لَا یَحِلُّ لَکَ فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا إِلَیْهِ مِنَ اللَّهِ الْعُقُوبَةَ فِی الْآجِلِ وَ مِنَ النَّاسِ بِلِسَانِ اللَّائِمَةِ فِی الْعَاجِلِ وَ لَا تَقْبِضَهَا مِمَّا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهَا وَ لَکِنْ تُوَقِّرُهَا بِهِ تَقْبِضُهَا عَنْ کَثِیرٍ مِمَّا لَا یَحِلُّ لَهَا وَ تَبْسُطُهَا بِکَثِیرٍ مِمَّا لَیْسَ عَلَیْهَا فَإِذَا هِیَ قَدْ عُقِلَتْ وَ شُرِّفَتْ فِی الْعَاجِلِ وَجَبَ لَهَا حُسْنُ الثَّوَابِ مِنَ اللَّهِ فِی الْآجِلِ» حضرت

جلسه ۸۹ – PDF شرح رساله حقوق جلسه هشتاد و نهم – حق دست – توضیح اجمالی ۱۴۰۲/۰۲/۲۷ حق دست تا اینجا ما درباره حق چندین عضو از اعضای انسان مطالبی را عرض کردیم؛ حق گوش، حق چشم، حق زبان، حق پا. یکی دیگر از اعضایی که امام سجاد علیه السلام درباره حق آن سخن گفته،حق دست است. توضیح اجمالی امام سجاد (علیه السلام) می‏فرماید: «وَ أَمَّا حَقُّ یَدِکَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا اِلَى مَا لاَ یَحِلُّ لَکَ» و اما حق دست تو آن است که آن را به سوی حرام دراز نکنی. فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا اِلَى مَا لاَ یَحِلُّ لَکَ ؛ چیزی که برای تو حلال نیست، دستت را به سوی آن دراز نکنی. «فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا اِلَیْهِ مِنَ اللَّهِ

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم احتمالات سه گانه – احتمال اول – احتمال دوم – احتمال سوم ۱۴۰۲/۰۲/۲۰     شرح رساله حقوق گفتیم که آخرین عبارتی که امام سجاد (علیه السلام) در مورد حق الرجل حضرت فرمودند، این بود: « لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ » ما معنای «حَوْلَ» را بیان کردیم و دو معنا برایش گفتیم و عرض کردیم که روایات متعددی در این باره وارد شده است. احتمالات سه گانه احتمال اول به کلامی از حضرت علی (علیه السلام) اشاره کردیم، طبق این بیان « لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ » در حقیقت مالکیت و اصل و اساس آن را به خدا نسبت می‏دهد و اگر مالکیتی برای انسان تصویر

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم  توضیح «لا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ» ۱۴۰۲/۰۲/۱۳   شرح رساله حقوق جمله ای از بیان امام سجاد(ع) مربوط به حق پا باقی مانده که آن را باید توضیح دهیم. حضرت فرمودند: «وَ أَمَّا حَقُّ رِجْلَیْکَ فَأَنْ لاَ تَمْشِیَ بِهِمَا اِلَى مَا لاَ یَحِلُّ لَکَ وَ لَا تَجْعَلَهُمَا مَطِیَّتَکَ فِی الطَّرِیقِ الْمُسْتَخِفَّهِ بِأَهْلِهَا فِیهَا فَاِنَّهَا حَامِلَتُکَ وَ سَالِکَه بِکَ مَسْلَکَ الدِّینِ وَ السَّبْقِ لَکَ وَ لا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ» ما تا این جمله اخیر را توضیح دادیم و گفتیم پا حق ایجابی دارد، حق سلبی دارد که شرح دادیم. در پایان این فقره، امام زین العابدین علیه السلام این جمله را فرموده «وَ لا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ» حال یک توضیح مختصری در مورد این