جلسه ۱۰۲ – PDF

جلسه صد و دوم

ادامه آثار وضعی حرام خواری – ۹. موت القلب – ۱۰. محو اعمال خیر – ۱۱. بی اثر بودن عبادت

۱۴۰۲/۱۱/۰۴

شرح رساله حقوق (ادامه آثار وضعی حرام خواری)

بحث ما در رساله حقوق پیرامون حق بطن بود. عرض کردیم امام سجاد(ع) در اولین فراز از این قسمت فرمود: «وَ أَمَّا حَقُّ بَطْنِكَ فَأَنْ لاَ تَجْعَلَهُ وِعَاءً لِقَلِيل مِنَ الْحَرَامِ وَ لاَ لِكَثِير»؛ شکم را ظرف حرام قرار نده چه کم و چه زیاد؛ این خیلی مهم است. آثار فوق العاده‎ای بر حرام خواری مترتب است. ما عرض کردیم آثار حرام خواری در دنیا و آخرت واقعا وحشتناک است. ما به برخی از آثار وضعی حرام خواری در دنیا اشاره کردیم، حدود هشت اثر از آثار وضعی حرام خواری را بیان کردیم. آثار وضعی یعنی در همین دنیا سبب یک سری از امور می‏شود، ذلت، کوتاهی عمر، قساوت قلب، منع از رزق و روزی حلال، عدم استجابت دعا، اینها آثار وضعی است؛ یک سری آثار دیگر هم هست.

۹. موت القلب

اثر وضعی لزوما یک امر مادی نیست، امور معنوی نیز آثار وضعی محسوب می‏شوند. موت القلب؛ موت القلب، غیر از قساوت است. قساوت یعنی سنگ دلی، و این چه بسا اشد از موت است. اینکه یک قلبی بمیرد.

۱۰. محو اعمال خیر

اگر کسی حرام خواری کند اعمال خیر او همگی بر باد می‏رود و هیچ عمل خیری از او پذیرفته نمی‏شود، این غیر از عبادت است زیرا یک عنوانی هم داریم که عبادت همراه با حرام خواری بی فایده و بی اثر است. کار خیر صدقه دادن است، صله رحم است، البته به یک معنا کار خیر شامل عبادات هم می‏شود ولی چون عبادات را مستقلا می‏خواهیم بیان کنیم، اینجا یک عنوان مستقلی برایش در نظر گرفتیم.
در یک روایتی از امام باقر(ع) که نقل شده است « إنَّ الرّجُلَ إذا أصابَ مالاً مِن حَرامٍ لَم يُقْبَلْ مِنهُ حَجُّ و لا عُمْرَةٌ و لا صِلَةُ رَحِمٍ حتّى أنّه يَفْسُدُ فيهِ الفَرْجُ » ؛ کسی که مال حرام استفاده می‏کند، نه حج و نه عمره او مقبول نیست، صله رحم او نیز پذیرفته نمی‏شود بلکه بالاتر حتی انه یفسد فیه الفرج؛ مال حرام نکاح و ازدواج و انعقاد نطفه را نیز تباه میکند، خانواده را متلاشی می‏کند، این خیلی عجیب است؛ شاید بگوید من یک لقمه حرام می‏خورم، این به جایی بر نمی‏خورد. حدیث می‏گوید یک لقمه این اثر را دارد نه اینکه کسی اصل زندگیش بر حرام خواری استوار است، یک لقمه حرام یفسد الفرج. می‎فرماید: ان الرجل اذا اصاب مال من حرام نمی‏گوید همه اموالش با حرام باشد، یک مالش را از راه حرام به دست بیاورد این اثرها را دارد، هیچ کار خیری از او قبول نمی‏شود.
در روایت دیگری که در ثواب الاعمال و عوالی اللئالی نقل شده، پیامبر می‏فرماید: کسی که کسبش حرام باشد، (این متفاوت از روایت قبلی است) خدا هیچ کار خیری را از او قبول نمی‏کند چه صدقه و آزاد ساختن بنده و چه حج و چه عمره و بالاتر از این خداوند به جای اینکه در مقابل این کارهای خیر به او پاداش عنایت کند گناه برای او ثبت می‏کند و آنچه که بعد از مرگ برای او باقی می‏ماند آتش جهنم خواهد بود. این مربوط به کسی است که کسبش حرام باشد لذا می‏بینید که آثارش شدیدتر است.
فرق است بین «اصاب مالا من الحرام» یا «کسب حرام»، هر دو بد است ولی آثار کسب حرام عمیق تر است تا حدی که می‏فرماید نه تنها پاداشی به او داده نمی‏شود، بلکه گناه برای این کارهای او نوشته می‎شود، یعنی ظاهرا کار خیر انجام می‏دهد ولی به پای او گناه نوشته می‏شود و بعد از مرگ برای او جز آتش دوزخ چیزی باقی نمی‏ماند.
این راجع به بی فایده بودن و یا حتی مضر بودن عمل خیر در صورتی که کسب و ارتزاق از حرام باشد.

۱۱. بی اثر بودن عبادت

عبادت با ارتزاق حرام هیچ فایده ای ندارد. رسول خدا فرمود « العِبادَةُ مَعَ أكلِ الحَرامِ كالبِناءِ عَلَى الرَّملِ، و قيلَ : عَلَى الماءِ » کسی که اکل حرام دارد و عبادت می‏کند مثل این است که ساختمانی را بر رمل بنا کرده است، ساختمان ساخته شده بر رمل یعنی در کوتاه ترین زمان به کلی محو می‏شود. اگر کسی روی رمل ساختمانی را بنا کند، (اصلا نمی‏تواند بنا کند، زیرا هرچه که می‏گذارد فرو می‏رود) و فرض کنیم که خیلی سریع این بنا را بسازد صبح که بیدار شود می‏بیند چیزی باقی نیست. در بعضی از نقل ها به جای رمل، آب دارد، آب که اصلا هیچ، به لحظه همه نمی‏رسد که از بین برود.
رسول خدا می‏فرماید «مَنْ أَكَلَ لُقْمَةَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلاَةٌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً وَ كُلُّ لَحْمٍ يُنْبِتُهُ اَلْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ وَ إِنَّ اَللُّقْمَةَ اَلْوَاحِدَةَ تُنْبِتُ اَللَّحْمَ» کسی که لقمه اش حرام است نمازش تا چهل روز ارزشی ندارد و قبول نمی‏شود تا چهل روز دعایش مستجاب نمی‏شود و هر مقدار از بدن او که با این لقمه پروزش پیدا کرده است سزاوار آتش است. از یک لقمه نیز گوشت روییده می‏شود. به اندازه سر سوزنی ممکن است از آن به وجود می‌آید.
امام باقر(ع) می‏فرماید «مَن أصابَ مالاً مِن أربَعٍ لَم يُقبَلْ مِنهُ في أربَع : مَن أصابَ مالاً مِن غُلولٍ أو رِبا أو خِيانَةٍ أو سِرقَةٍ، لَم يُقبَلْ مِنهُ في زَكاةٍ و لا في صَدَقةٍ و لا في حَجٍّ و لا في عُمرَةٍ» همه اینها مصداق حرام است، از راه دزدی یا خیانت در امانت یا ربا یا غش و غل در معامله « لَم يُقبَلْ مِنهُ في زَكاةٍ و لا في صَدَقةٍ و لا في حَجٍّ و لا في عُمرَةٍ» اگر از چهار طریق درآمد کسب کند ، فریبکاری و رباخواری، خیانت و سرقت این اعمال او پذیرفته نمی‏شود.
بعض آثار دیگر هم هست که جلسه بعد بیان می‏شود.