مخصص

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – تفصیل محقق نایینی در مخصص لبی – دو ویژگی در دو قسم مخصص لبی ۱۴۰۰/۰۹/۲۴ تفصیل محقق نائینی در مخصص لبی عرض کردیم در مورد مخصص لبی و اینکه آیا در شک در مصداق مخصص لبی می‎توان به عموم عام تمسک کرد آراء و انظار متعددی بیان شده است. تا اینجا دو تفصیل بیان کردیم، یکی تفصیل محقق خراسانی بود که مورد اشکال قرار گرفت و دیگری تفصیل شیخ انصاری که آن نیز مورد بررسی قرار گرفت. تفصیل دیگری که در این مسئله داده شده از سوی محقق نایینی صورت گرفته است. اجمال نظرایشان این است که: مخصصات لبیه بر

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – نظر محقق خراسانی در مورد مخصص لبی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۹/۲۲ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بحث در جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص لفظی اعم از متصل و منفصل به این نتیجه رسید که به طور کلی تمسک به عام جایز نیست و در شبهات مصداقیه نمی‎توانیم به عام تمسک کنیم. کلام محقق خراسانی در مورد مخصص لبی در مورد مخصص منفصل لبی محقق خراسانی یک تفصیلی دادند که این تفصیل محل مناقشه و اشکال قرار گرفته. منظور از مخصص لبی، عقل یا اجماع است، این دو دلیل از میان ادله چهارگانه متکی به لفظ نیستند اتفاق

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – بررسی برخی فتاوای موهم جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه ۱۴۰۰/۰۹/۲۱ بررسی برخی فتاوای موهم جواز تمسک به عام قبل از اینکه به بحث از مخصص لبی بپردازیم و شبهه مصداقیه را در مورد مخصص لبی بررسی کنیم، لازم است مطلبی را بیان کنیم. همانطور که قبلا وعده دادیم، با اینکه معروف این است که تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص منفصل اگر لفظی باشد جایز نیست، اما در عین حال مواردی وجود دارد که فقها فتوایی داده‎اند که به حسب ظاهر مبتنی بر جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه است. چند مورد نقل شده و بعضا

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – دیدگاه دوم:عدم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل – وجه سوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۹/۱۷ وجه سوم عرض کردیم وجوهی برای عدم جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص منفصل ذکر شده است. تا اینجا چند وجه را مورد بررسی قرار دادیم. وجه سوم وجهی است که محقق نایینی برای عدم جواز تمسک به عام بیان کردند. ایشان می‎فرماید عدم جواز تمسک به عام در قضایای حقیقیه کاملا واضح و روشن است، عمده در قضایای خارجیه است که باید بیشتر توضیح داده شود. توجه کنید شبهه مصداقی است، اما همین شبهه مصداقی گاهی ممکن است در قضایای حقیقیه

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – دیدگاه دوم: عدم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل – بررسی وجه دوم ۱۴۰۰/۰۹/۱۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم وجوهی برای عدم جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص منفصل ذکر شده. وجه اول همان است که محقق خراسانی فرمودند. وجه دوم وجهی است که محقق عراقی در این مقام فرمودند، دیروز این وجه را توضیح دادیم، محصل این وجه این شد که موضوع حجیت عبارت است از ظهور تصدیقی و ظهور تصدیقی در صورتی حاصل می‎شود که متکلم در صدد افاده و استفاده باشد و افاده و استفاده متفرع بر التفات و توجه و آگاهی به مقصود

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – جواز تمسک به عام در مخصص منفصل – بررسی وجه سوم – دیدگاه دوم: عدم جواز تمسک به عام – وجه اول و دوم ۱۴۰۰/۰۹/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص منفصل وجوهی ذکر شد. تا اینجا سه وجه را ذکر کردیم، دو وجه اول را که محقق خراسانی و محقق اصفهانی بیان کرده بودند مورد بررسی قرار گرفت و اشکالاتش بیان شد. وجه سوم را که محقق عراقی ذکر کرده‎اند در جلسه گذشته بیان شد. محصل این وجه این بود که: اولا: بین باب عام و خاص و مطلق و مقید

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – وجه سوم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۱۴ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برخی در مورد شبهه مصداقیه مخصص منفصل قائل به جواز تمسک به عام شدند. تا اینجا دو وجه و دو بیان برای جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص منفصل ذکر شد. البته وجه دوم که محقق اصفهانی آن را بیان کردند و به آن اشکال کرده بودند، در واقع بر می‎گردد به همان وجه اول و روح وجه دوم همان وجه اول است، هرچند یک تفاوت‎هایی نیز در بیان با وجه اول دارد. لذا با اینکه اشکال محقق اصفهانی به وجه دوم را

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت چهارم – کلام امام خمینی و بررسی آن – کلام صاحب منتقی الاصول و بررسی آن – مقام دوم شبهه مصداقیه ۱۴۰۰/۰۹/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت چهارم از صور چهارگانه مربوط به شبهات مفهومیه بود. گفتیم گاهی شبهه در مفهوم خاص است و این ناشی از تردید بین المتباینین است و مخصص هم منفصل است. دیروز عرض کردیم تمسک به عام در این صورت جایز نیست، دلیل عدم جواز تمسک به عام نیز ذکر شد. لکن یک مطلبی امام خمینی در ذیل این صورت فرمودند که اشاره به آن مطلب بی‎مناسبت نیست. کلام امام خمینی در ذیل صورت چهارم

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: بررسی کلام صاحب منتقی الاصول – صورت سوم: دوران بین متباینین و مخصص متصل – صورت چهارم: دوران بین متباینین و مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت دوم از صور چهارگانه شبهات مفهومیه بود. گفتیم اگر مخصص منفصل باشد و اجمال آن ناشی از تردید بین اقل و اکثر، دیدگاه مشهور آن است که تمسک به عام در چنین شبهه‎ای جایز است، یعنی اجمال مخصص سرایت به عام نمی‎کند. دیدگاه دوم که محقق حایری بیان فرمودند و از آن عدول کردند تفصیلی بود که مورد اشکال نیز قرار گرفت. دیدگاه سوم دیدگاه صاحب منتقی الاصول است، ایشان

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: تمسک به عام در دوران بین اقل و اکثر و مخصص منفصل – دیدگاه سوم: صاحب منتقی الاصول   ۱۴۰۰/۰۹/۰۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از اجمال مخصص و سرایت آن به عام در دو مقام بحث می‎کنیم، یکی در مورد شبهات مفهومیه و دیگری در مورد شبهات مصداقیه. شبهات مفهومیه چون یا ناشی از تردید مفهوم بین اقل و اکثر و یا ناشی از تردید بین المتاینین است و نیز چون مخصص گاهی متصل و گاهی منفصل است، لذا چهار صورت در موردش قابل تصویر است. صورت اول گذشت، یعنی جایی که مخصص مفهومش مردد بین اقل اکثر

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: تمسک به عام در دوران بین اقل و اکثر و مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا اجمال مخصص سرایت به عام می‎کند و مانع تمسک به عام می‎شود یا خیر؟ عرض کردیم صور مختلفی در این مسئله قابل تصویر است، چه در شبهات مفهومیه و چه در شبهات مصداقیه. شبهات مفهومیه خودشان چهار صورت هستند، صورت اول را دیروز بحث کردیم، یعنی آنجایی که خاص مجمل باشد و این اجمال ناشی از تردید بین اقل و اکثر، آن هم در جایی که مخصص متصل است. نتیجه بحث در صورت اول این است که تمسک

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی –ادامه کلام امام خمینی – فرق کلام محقق خراسانی و امام خمینی – مسئله دوم: اجمال المخصص – صور چهارگانه ۱۴۰۰/۰۹/۰۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طبق نظر امام خمینی در عام مخصص مشکل و خللی از جهت حجیت پیش نمی‎آید و آنچه که برخی گفتند مبنی بر اینکه عام مخصص در باقی مانده افراد‎ حجت نیست چون تخصیص مستلزم مجازیت عام است، این حرف ناصواب است. توضیح دادیم که به طور کلی طبق نظر امام خمینی که از صاحب وقایة الاذهان اخذ کردند و اساس نظریه ایشان در باب مجاز نیز متخذ از سکاکی است، وقتی که عام تخصیص می‎خورد هیچ وجهی

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام محقق عراقی و بررسی آن – کلام امام خمینی ۱۴۰۰/۰۸/۲۹ خلاصه جلسه گذشته ما تا اینجا اشکالاتی که برخی به قائلین به عدم حجیت عام مخصص فی الباقی داشتند را مورد بررسی قرار دادیم. یک جوابی خود محقق خراسانی به این گروه دادند که معلوم شد جواب ایشان بنابر مبنای مشهور در باب مجاز مشکلی ندارد، یک پاسخی شیخ انصاری دادند که این پاسخ مورد اشکال قرار گرفت و یک گروهی نیز پاسخ دیگری دادند که آن هم مورد اشکال قرار گرفت. کلام محقق عراقی یک جواب هم محقق عراقی دادند به قائلین به عدم حجیت عام مخصص فی الباقی که

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام شیخ انصاری – بررسی کلام شیخ انصاری ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا تخصیص موجب می‎شود عام نسبت به باقی مانده افراد از حجیت ساقط شود یا خیر؟ عرض کردیم چند دیدگاه اینجا وجود دارد؛ بعضی مطلقا قائل به حجیت هستند و برخی مطلقا قائل به عدم حجیت هستند و بعضی تفصیل دادند. محقق خراسانی می‎فرماید تخصیص موجب نمی‎شود عام از حجیت نسبت به باقی مانده افراد ساقط شود منتهی با یک بیانی در مورد مخصص متصل و با بیان دیگری در مورد مخصص منفصل این را ثابت کردند. کلام محقق خراسانی در کفایه متعرض پاسخ برخی

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا عام بعد از آنکه تخصیص بخورد نسبت به باقی مانده افراد حجیت دارد یا خیر؟ ریشه این نزاع به این بر می‎گردد که آیا عام بعد از تخصیص مجاز می‎شود در باقی افراد یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا تخصیص مستلزم مجازیت عام است یا خیر؟ محقق خراسانی در کفایه فرمودند: در مخصص متصل که اصلا زمینه‎ای برای مجاز پیش نمی‎آید، زیرا اساسا ظهوری در عموم برای عام منعقد نمی‎شود تا بعد ببینیم آیا استعمالش در باقی مانده افراد مجاز است یا خیر؟ در مورد مخصص منفصل

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – ادامه کلام محقق اصفهانی – بررسی کلام محقق اصفهانی                     ۱۴۰۰/۰۸/۲۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در نزاع بین اصولیین در اینکه آیا عام مخصص در باقی‎مانده افراد پس از تخصیص، حجت است یا خیر؟، محقق خراسانی فرمودند: حجیت دارد و تخصیص مستلزم هیچ‎گونه مجازی نیست، نه در مخصص متصل و نه در مخصص منفصل. محقق اصفهانی نسبت به کلام محقق خراسانی اشکال کردند. ایشان در مورد مخصص متصل به محقق خراسانی اشکالی نکردند، زیرا محقق خراسانی در مورد مخصص متصل فرمود: از اول وقتی عام به همراه مخصص متصل ذکر می‎شود اصلا ظهوری در عموم پیدا نمی‎کند تا بحث کنیم

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی درباره عدم استلزام مجازیت در عام مخصص ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا عام بعد از تخصیص بر حجیت خودش نسبت به باقیمانده باقی می‌ماند یا نه؛ حجیت العام المخصص فی الباقی. اشاره‌ای به اقوال و ریشه اختلاف آنها داشتیم. سخن محقق خراسانی در این رابطه ذکر شد؛ محصل فرمایش آقای آخوند این بود که عام مخصص نسبت به باقیمانده مطلقا حجیت دارد و فرقی بین مخصص متصل و منفصل نیست. در مخصص متصل اساساً زمینه‌ای برای مجاز پیش نمی‌آید؛ چون در مخصص متصل به طور کلی عام از ابتدا ظهور در