عام

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – دیدگاه دوم: عدم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل – بررسی وجه دوم ۱۴۰۰/۰۹/۱۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم وجوهی برای عدم جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص منفصل ذکر شده. وجه اول همان است که محقق خراسانی فرمودند. وجه دوم وجهی است که محقق عراقی در این مقام فرمودند، دیروز این وجه را توضیح دادیم، محصل این وجه این شد که موضوع حجیت عبارت است از ظهور تصدیقی و ظهور تصدیقی در صورتی حاصل می‎شود که متکلم در صدد افاده و استفاده باشد و افاده و استفاده متفرع بر التفات و توجه و آگاهی به مقصود

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – جواز تمسک به عام در مخصص منفصل – بررسی وجه سوم – دیدگاه دوم: عدم جواز تمسک به عام – وجه اول و دوم ۱۴۰۰/۰۹/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای جواز تمسک به عام در شبهات مصداقیه مخصص منفصل وجوهی ذکر شد. تا اینجا سه وجه را ذکر کردیم، دو وجه اول را که محقق خراسانی و محقق اصفهانی بیان کرده بودند مورد بررسی قرار گرفت و اشکالاتش بیان شد. وجه سوم را که محقق عراقی ذکر کرده‎اند در جلسه گذشته بیان شد. محصل این وجه این بود که: اولا: بین باب عام و خاص و مطلق و مقید

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – وجه سوم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۱۴ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برخی در مورد شبهه مصداقیه مخصص منفصل قائل به جواز تمسک به عام شدند. تا اینجا دو وجه و دو بیان برای جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص منفصل ذکر شد. البته وجه دوم که محقق اصفهانی آن را بیان کردند و به آن اشکال کرده بودند، در واقع بر می‎گردد به همان وجه اول و روح وجه دوم همان وجه اول است، هرچند یک تفاوت‎هایی نیز در بیان با وجه اول دارد. لذا با اینکه اشکال محقق اصفهانی به وجه دوم را

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – وجه دوم جواز تمسک به عام در مخصص منفصل و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۹/۱۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد شبهه مصداقیه که به مخصص منفصل تخصیص خورده برخی قائل به جواز تمسک به عام شدند. یک وجه بر جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص منفصل بیان شد که مورد بررسی قرار گرفت و اشکالش بیان شد و گفتیم آن وجه و دلیل نمی‎تواند جواز تمسک به عام را ثابت کند. وجه دوم جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص منفصل وجه دوم برای جواز تمسک به عام در این صورت وجهی است که در کلمات محقق

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – صورت دوم: مخصص منفصل – کلام محقق خراسانی مبنی بر عدم جواز تمسک به عام ۱۴۰۰/۰۹/۱۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت دوم شبهه مصداقیه در جایی بود که مخصص لفظی منفصل باشد، اگر دلیل مخصص اجمال داشته باشد و اجمالش ناشی از شبهه در مصداق خاص باشد و دلیل مخصص نیز منفصل باشد، اینجا دو دیدگاه وجود دارد، برخی قائل به جواز تمسک شدند لکن کثیری از اهل تحقیق قائلند که تمسک به عام در این مورد جایز نیست. محقق خراسانی دلیل قائلین به جواز تمسک به عام در این مورد را بیان فرمودند. دیروز ما بیان ایشان را

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – مقام دوم: شبهه مصداقیه – ۱. مخصص لفظی – صورت اول: مخصص متصل – صورت دوم: مخصص منفصل – دلیل جواز تمسک به عام ۱۴۰۰/۰۹/۰۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از اجمال مخصص در دو مقام بحث داریم، مقام اول در شبهات مفهومیه بود که بحثش گذشت. مقام دوم پیرامون شبهات مصداقیه است. لکن شبهات مصداقیه تارة مخصص در آنها لفظی است و اخری لبی، در جاییکه مخصص لفظی باشد تارة مخصص متصل است و اخری منفصل. اگر مخصص لفظی باشد آیا اجمال مخصص سرایت به عام می‎کند یا خیر؟ اگر سرایت می‎کند کدام اصل عملی می‎تواند مستند قرار بگیرد و اگر سرایت نمی‎کند دیگر

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت چهارم – کلام امام خمینی و بررسی آن – کلام صاحب منتقی الاصول و بررسی آن – مقام دوم شبهه مصداقیه ۱۴۰۰/۰۹/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت چهارم از صور چهارگانه مربوط به شبهات مفهومیه بود. گفتیم گاهی شبهه در مفهوم خاص است و این ناشی از تردید بین المتباینین است و مخصص هم منفصل است. دیروز عرض کردیم تمسک به عام در این صورت جایز نیست، دلیل عدم جواز تمسک به عام نیز ذکر شد. لکن یک مطلبی امام خمینی در ذیل این صورت فرمودند که اشاره به آن مطلب بی‎مناسبت نیست. کلام امام خمینی در ذیل صورت چهارم

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: بررسی کلام صاحب منتقی الاصول – صورت سوم: دوران بین متباینین و مخصص متصل – صورت چهارم: دوران بین متباینین و مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت دوم از صور چهارگانه شبهات مفهومیه بود. گفتیم اگر مخصص منفصل باشد و اجمال آن ناشی از تردید بین اقل و اکثر، دیدگاه مشهور آن است که تمسک به عام در چنین شبهه‎ای جایز است، یعنی اجمال مخصص سرایت به عام نمی‎کند. دیدگاه دوم که محقق حایری بیان فرمودند و از آن عدول کردند تفصیلی بود که مورد اشکال نیز قرار گرفت. دیدگاه سوم دیدگاه صاحب منتقی الاصول است، ایشان

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: تمسک به عام در دوران بین اقل و اکثر و مخصص منفصل – دیدگاه سوم: صاحب منتقی الاصول   ۱۴۰۰/۰۹/۰۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از اجمال مخصص و سرایت آن به عام در دو مقام بحث می‎کنیم، یکی در مورد شبهات مفهومیه و دیگری در مورد شبهات مصداقیه. شبهات مفهومیه چون یا ناشی از تردید مفهوم بین اقل و اکثر و یا ناشی از تردید بین المتاینین است و نیز چون مخصص گاهی متصل و گاهی منفصل است، لذا چهار صورت در موردش قابل تصویر است. صورت اول گذشت، یعنی جایی که مخصص مفهومش مردد بین اقل اکثر

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  مسائل – مسئله دوم: اجمال مخصص – شبهه مفهومیه – صورت دوم: تمسک به عام در دوران بین اقل و اکثر و مخصص منفصل ۱۴۰۰/۰۹/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا اجمال مخصص سرایت به عام می‎کند و مانع تمسک به عام می‎شود یا خیر؟ عرض کردیم صور مختلفی در این مسئله قابل تصویر است، چه در شبهات مفهومیه و چه در شبهات مصداقیه. شبهات مفهومیه خودشان چهار صورت هستند، صورت اول را دیروز بحث کردیم، یعنی آنجایی که خاص مجمل باشد و این اجمال ناشی از تردید بین اقل و اکثر، آن هم در جایی که مخصص متصل است. نتیجه بحث در صورت اول این است که تمسک

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم مسائل – مسئله دوم: اجمال المخصص – شبهه مفهومیه – صورت اول: دوران بین اقل و اکثر و مخصص متصل – دلیل عدم جواز تمسک به عام ۱۴۰۰/۰۹/۰۲ خلاصه جلسه گذشته در مسئله دوم که درباره اجمال مخصص و سرایت آن به عام است عرض کردیم چهار صورت قابل تصویر است زیرا اجمال یا ناشی از مفهوم خاص است و یا به خاطر مصداق خاص و در هر یک از اینها نیز یا مخصص متصل است و یا منفصل لذا چهار صورت پدید می‎آید. اما صورت اول جایی است که اجمال و ابهام در مفهوم خاص باشد و این یا به این جهت است که مفهوم امرش دایر بین اقل و اکثر

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی –ادامه کلام امام خمینی – فرق کلام محقق خراسانی و امام خمینی – مسئله دوم: اجمال المخصص – صور چهارگانه ۱۴۰۰/۰۹/۰۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طبق نظر امام خمینی در عام مخصص مشکل و خللی از جهت حجیت پیش نمی‎آید و آنچه که برخی گفتند مبنی بر اینکه عام مخصص در باقی مانده افراد‎ حجت نیست چون تخصیص مستلزم مجازیت عام است، این حرف ناصواب است. توضیح دادیم که به طور کلی طبق نظر امام خمینی که از صاحب وقایة الاذهان اخذ کردند و اساس نظریه ایشان در باب مجاز نیز متخذ از سکاکی است، وقتی که عام تخصیص می‎خورد هیچ وجهی

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام محقق عراقی و بررسی آن – کلام امام خمینی ۱۴۰۰/۰۸/۲۹ خلاصه جلسه گذشته ما تا اینجا اشکالاتی که برخی به قائلین به عدم حجیت عام مخصص فی الباقی داشتند را مورد بررسی قرار دادیم. یک جوابی خود محقق خراسانی به این گروه دادند که معلوم شد جواب ایشان بنابر مبنای مشهور در باب مجاز مشکلی ندارد، یک پاسخی شیخ انصاری دادند که این پاسخ مورد اشکال قرار گرفت و یک گروهی نیز پاسخ دیگری دادند که آن هم مورد اشکال قرار گرفت. کلام محقق عراقی یک جواب هم محقق عراقی دادند به قائلین به عدم حجیت عام مخصص فی الباقی که

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام شیخ انصاری – بررسی کلام شیخ انصاری ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا تخصیص موجب می‎شود عام نسبت به باقی مانده افراد از حجیت ساقط شود یا خیر؟ عرض کردیم چند دیدگاه اینجا وجود دارد؛ بعضی مطلقا قائل به حجیت هستند و برخی مطلقا قائل به عدم حجیت هستند و بعضی تفصیل دادند. محقق خراسانی می‎فرماید تخصیص موجب نمی‎شود عام از حجیت نسبت به باقی مانده افراد ساقط شود منتهی با یک بیانی در مورد مخصص متصل و با بیان دیگری در مورد مخصص منفصل این را ثابت کردند. کلام محقق خراسانی در کفایه متعرض پاسخ برخی

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا عام بعد از آنکه تخصیص بخورد نسبت به باقی مانده افراد حجیت دارد یا خیر؟ ریشه این نزاع به این بر می‎گردد که آیا عام بعد از تخصیص مجاز می‎شود در باقی افراد یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا تخصیص مستلزم مجازیت عام است یا خیر؟ محقق خراسانی در کفایه فرمودند: در مخصص متصل که اصلا زمینه‎ای برای مجاز پیش نمی‎آید، زیرا اساسا ظهوری در عموم برای عام منعقد نمی‎شود تا بعد ببینیم آیا استعمالش در باقی مانده افراد مجاز است یا خیر؟ در مورد مخصص منفصل

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – ادامه کلام محقق اصفهانی – بررسی کلام محقق اصفهانی                     ۱۴۰۰/۰۸/۲۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در نزاع بین اصولیین در اینکه آیا عام مخصص در باقی‎مانده افراد پس از تخصیص، حجت است یا خیر؟، محقق خراسانی فرمودند: حجیت دارد و تخصیص مستلزم هیچ‎گونه مجازی نیست، نه در مخصص متصل و نه در مخصص منفصل. محقق اصفهانی نسبت به کلام محقق خراسانی اشکال کردند. ایشان در مورد مخصص متصل به محقق خراسانی اشکالی نکردند، زیرا محقق خراسانی در مورد مخصص متصل فرمود: از اول وقتی عام به همراه مخصص متصل ذکر می‎شود اصلا ظهوری در عموم پیدا نمی‎کند تا بحث کنیم

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی درباره عدم استلزام مجازیت در عام مخصص ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا عام بعد از تخصیص بر حجیت خودش نسبت به باقیمانده باقی می‌ماند یا نه؛ حجیت العام المخصص فی الباقی. اشاره‌ای به اقوال و ریشه اختلاف آنها داشتیم. سخن محقق خراسانی در این رابطه ذکر شد؛ محصل فرمایش آقای آخوند این بود که عام مخصص نسبت به باقیمانده مطلقا حجیت دارد و فرقی بین مخصص متصل و منفصل نیست. در مخصص متصل اساساً زمینه‌ای برای مجاز پیش نمی‌آید؛ چون در مخصص متصل به طور کلی عام از ابتدا ظهور در

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – دلیل قول به عدم جواز مطلقا – پاسخ اول (محقق خراسانی) – پاسخ دوم و اشکال محقق خراسانی به آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۹ خلاصه جلسه گذشته در اولین مسئله از مسائل مربوط به مبحث عام و خاص که عنوانش این است «حجیة العام المخصص فی الباقی» تا اینجا چند مطلب را متذکر شدیم. اولا اصل این موضوع را منقح کردیم که اساسا اختلاف و نزاع در چیست. ثانیا ریشه این اختلاف و نزاع را بیان کردیم و به دو نکته که لازم بود پرداخته شود اشاره کردیم و پس از آن اقوال سه‎گانه ای که در این مسئله وجود دارد را بیان کردیم، عمده

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم  مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – ریشه اختلاف – دو نکته – اقوال ۱۴۰۰/۰۸/۱۸ مسائل مبحث عام و خاص مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی اولین مسئله از مسائلی که در مبحث عام و خاص مورد بررسی قرار می‎گیرد عنوانش این است «حجیة العام المخصص فی الباقی» آیا عام بعد از آنکه تخصیص خورد و افراد از آن خارج شدند در باقی مانده پس از تخصیص حجیت دارد یا ندارد، یعنی اگر در مواردی تردید کردیم که آیا این عموم شامل آن فرد مردد که یقینا جزء افراد خاص نیست می‎شود یا خیر، آیا می‎توانیم به اصالة العموم تمسک کنیم یا خیر؟ عرض کردیم بعد از آنکه

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  مقدمات – مقدمه ششم – الفاظ عموم : نکره در سیاق نفی – جهت چهارم – مسائل عام و خاص – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – تنقیح موضوع بحث ۱۴۰۰/۰۸/۱۷ خلاصه جلسه گذشته در نکره در سیاق نفی و نهی عرض کردیم چند بحث وجود دارد که تا اینجا سه بحث را مطرح کردیم: ۱. آیا نکره در سیاق نفی و نکره در سیاق نهی از یک وادی هستند یا خیر؟ ۲. در دلالت اینها بر عموم و اینکه آیا اینها از ادات عموم محسوب می‎شوند یا خیر؟ ۳. آیا اگر دلالت بر عموم داشته باشند، تفاوتی در کیفیت دلالت نکره در سیاق نفی و نهی بر عموم با