سایر دروس

جلسه ۷۰ – PDF جلسه هفتادم شرح رسالة الحقوق – حق ایجابی گوش ۱۴۰۰/۱۲/۱۸ شرح رسالة الحقوق بحث به حق سمع رسید و گفتیم سمع و شنیدن در حقیقت یک حقی است که هم جنبه سلبی دارد و هم جنبه ایجابی. علت اینکه گوش هم دارای اهمیت است، توضیح دادیم؛ به تعبیر امام سجاد(ع) «فَإِنَّهُ بَابُ الْكَلَامِ إِلَى الْقَلْبِ»، دروازه قلب آدمی است که «يُؤَدِّي إِلَيْهِ ضُرُوبُ الْمَعَانِي عَلَى مَا فِيهَا مِنْ خَيْرٍ أَوْ شَرٍّ»، باب کلام به سوی قلب است که انواع معانی خیر و شر، انواع مفاهیم خیر و شر را وارد قلب می‌کند. طبیعتاً قلبی که راه در آن برای شرور باز باشد، نمی‌توان آن را حرم الهی نامید. طبق روایات «الْقَلْبُ حَرَمُ اللَّهِ فَلَا تُسْكِنْ حَرَمَ

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم چگونگی رفع حرج _ ۴. وجه تقدیم ادله لاحرج برادله احکام حق در مسئله – قلمرو قاعده لاحرج – جهت اول: حرج شخصی یا نوعی – اقوال ۱۴۰۰/۱۲/۱۵ خلاصه جلسه گذشته در بحث از چگونگی نفی حرج چهارمین مطلبی که مورد اشاره قرار گرفت این بود که بعد از فراغ از اصل تقدیم ادله لاحرج بر ادله احکام، می‏خواهیم ببینیم کیفیت تقدیم ادله لاحرج بر عمومات احکام چگونه است؟ این تقدیم به چه وجهی است؟ آیا علی وجه الحکومه لاحرج مقدم است بر ادله احکام یا به نحو دیگری از قبیل تخصیص و تقدیم خاص بر عام است؟ گفتیم این نزاع مبتنی بر یک اختلاف دیگری است و آن اینکه آیا عسر

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  چگونگی نفی حرج – ۴. وجه تقدم ادله لاحرج بر ادله احکام دیدگاه‌ها و مبنای اختلاف ۱۴۰۰/۱۲/۱۴ ۴. وجه تقدیم لاحرج بر ادله احکام در بحث از چگونگی نفی حرج یک مطلب دیگر باقی مانده که با طرح آن این مبحث هم انشاءالله به پایان می‌رسد. بعد از اینکه معلوم شد نفی حرج فقط نفی حکم نمی‌کند، بلکه اثبات حکم هم می‌کند و آن دو مطلب دیگری که در این رابطه ذکر کردیم، بحث در این است که نفی حرج که به اذعان همگان مقدم است بر عمومات احکام، وجه تقدم آن چیست. این محل بحث و اختلاف است، یعنی اینکه می‌گوییم نفی حرج بر ادله احکام مقدم است، این بر چه

جلسه ۶۹ – PDF جلسه شصت و نهم  شرح رسالة الحقوق – حق اول گوش ۱۴۰۰/۱۲/۰۴ شرح رسالة الحقوق بحثی که در رسالة الحقوق داشتیم رسید به حق السمع؛ اینکه امام سجاد(ع) می‌فرماید: «وَ أَمَّا حَقُ‏ السَّمْعِ‏ فَتَنْزِيهُهُ…»؛ حق گوش به عنوان یکی از اعضای مهمی است که امام سجاد(ع) به آن اشاره کرده‌اند. ما تا اینجا مطالبی را راجع‌به این عضو گفتیم که گوش چرا اینقدر مهم است و حتی مقدم بر چشم است. اینکه گوش چه جایگاهی دارد در انسان، دروازه قلب انسان و ابزار آگاهی و معرفت انسان است. حالا می‌رسیم به دو حقی که امام سجاد(ع) در این بخش ذکر کرده‌اند. این دو حق را در واقع در قالب یک جمله‌ای بیان کرده‌اند که می‌تواند منحل

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم چگونگی رفع حرج _ ۳. لاحرج اثبات حکم میکند یا نه؟ بررسی دلالت روایات ۱۴۰۰/۱۲/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث درباره این بود که آیا نفی حرج فقط دلالت بر نفی حکم دارد یا علاوه بر نفی حکم اثبات حکم هم می‌کند؟ در جلسه گذشته آیاتی که به عنوان مستند قاعده لاحرج ذکر شده اند را بیان کردیم. اجمالا معلوم شد که آیات اثبات حکم هم می‌کنند، یعنی لسان آیات به نحوی است که از آن می‌توانیم استفاده کنیم که علاوه بر نفی حکم حرجی، حکمی هم به جای آن اثبات می‌شود. ما شش آیه را اجمالا ذکر کردیم که البته بعضی از آیات مورد اشکال قرار گرفت، اما آیاتی که دلالت بر

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  چگونگی نفی حرج _ ۳. آیا لاحرج اثبات حکم هم می‌کند؟ _ تنقیح موضوع بحث _ دلیل منکرین _ دلیل مثبتین _ بررسی آیات   ۱۴۰۰/۱۲/۰۱ ۳. آیا لاحرج اثبات حکم هم می‌کند؟ در بحث چگونگی نفی حرج، مطلب سوم درباره این است که آیا قاعده لاحرج فقط نفی حکم می‌کند یا صلاحیت اثبات حکم را هم دارد. تنقیح موضوع بحث این موضوع، یکی موضوع مهمی است که چه بسا آثار و ثمراتی هم داشته باشد. وقتی می‌گوییم نفی حرج صلاحیت اثبات حکم دارد، یعنی اینکه ما از لاحرج و ملاکی که در آن وجود دارد نتیجه بگیریم که نه تنها حکم حرجی نفی می‌شود، بلکه یک حکم بدون حرج یا حکم بدون