خارج اصول

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – تمسک به استصحاب – عدم حجیت برای اثبات اصل اولی – طریق سوم – کلام محقق نایینی – اشکال بعضی از بزرگان – بررسی اشکال بعضی از بزرگان ۱۴۰۲/۱۰/۳۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در طریق سوم از طرق سه گانه برای اثبات مفاد اصل اولی در باب امارات غیر علمیه بود. عرض کردیم اصل اولی در امارات غیر علمیه عدم حجیت است. محقق خراسانی فرمود: شک در حجیت مساوق با عدم حجیت است. ما مقصود از این بیان را توضیح دادیم و گفتیم مراد این است که شک در انشاء حجیت ملازم با یقین به عدم ترتب آثار حجیت در مرحله

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – طریق سوم (حق در مسأله) – رساله حقوق – ادامه «آثار وضعی حرام‌خواری»      ۱۴۰۲/۱۰/۲۷                                           طریق سوم برای تأسیس اصل در مسأله راه سوم برای اثبات اصل اولی در مورد امارات غیر علمیه، راهی است که محقق خراسانی طی کرده‌اند و البته در لابه‌لای مباحث گذشته فی‌الجمله به آن اشاره شد. راهی که ایشان طی کرده، این است که می‌گوید شک در حجیت مساوق با قطع و یقین به عدم حجیت است؛ یعنی همین که ما شک کنیم در حجیت امارات غیر علمی، این ملازم با عدم حجیت و یقین به آن است؛ دیگر لازم نیست که ما دنبال دلیل

جلسه ۶۵ – PDF جلسه شصت و پنجم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – تمسک به استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی – پرسش و پاسخ  ۱۴۰۲/۱۰/۲۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در اصل اولی در مورد امارات غیر علمیه بود. اینکه اگر بخواهیم یک اصلی تأسیس کنیم، امارات غیر علمیه حجت هستند یا خیر؟ به عبارت دیگر، در شک در حجیت امارات ظنیه باید بنا را بر حجیت بگذاریم یا عدم حجیت؟ تا اینجا دو طریق برای اثبات عدم حجیت ذکر شد: طریق اول طریقی بود که شیخ انصاری دنبال کردند به این صورت که با تمسک به ادله اربعه اثبات کنند اصل عدم حجیت است. ملاحظه کردید که آن راه و طریق مورد

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم  مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – تمسک به استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی – مقتضای تحقیق در مسئله (نظر امام خمینی) ۱۴۰۲/۱۰/۲۴    خلاصه جلسه گذشته بحث در استصحاب عدم حجیت در امارات غیر علمیه بود. آراء و انظار مختلف پیرامون این استصحاب بیان شد. نظر شیخ انصاری، محقق خراسانی، محقق نایینی و محقق خویی را ملاحظه کردید. شیخ انصاری و محقق نایینی قائل به عدم جریان این استصحاب شدند و فرمودند این استصحاب جریان ندارد. محقق خراسانی و محقق خویی هم قائل به جریان این استصحاب شدند. مقتضای تحقیق در مسئله (کلام امام خمینی) مقتضای تحقیق در مسئله نظری است که امام خمینی در این

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم  مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – تمسک به استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی – پاسخ محقق نایینی به اشکال دوم محقق خراسانی – اشکال محقق خویی به محقق نایینی ۱۴۰۲/۱۰/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در مطلبی بود که شیخ انصاری پیرامون استصحاب عدم حجیت فرموده بودند. ایشان نسبت به جریان این استصحاب اشکالی کردند، محقق خراسانی در دفاع از استصحاب عدم حجیت دو اشکال به شیخ انصاری کردند. محقق نایینی به هر دو اشکال محقق خراسانی پاسخ دادند. پاسخ ایشان به اشکال اول محقق خراسانی را بیان کردیم. محقق نایینی در پاسخ به اشکال اول فرمودند که ما اگر بخواهیم استصحاب عدم حجیت را در

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه –استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی –  پاسخ محقق نایینی به اشکال اول محقق خراسانی – شرح رسالة الحقوق   ۱۴۰۲/۱۰/۲۰    خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم شیخ انصاری نسبت به استصحاب عدم حجیت در امارات غیر علمیه اشکال کردند. گفتند ما نمی‏توانیم استصحاب عدم حجیت را جاری کنیم. بیان ایشان گذشت. محقق خراسانی دو اشکال به شیخ انصاری کردند: ۱. عدم حجیت یک حکم شرعی است هر چند یک حکم وضعی است نه تکلیفی، بنابراین نیازمند ملاحظه ترتب اثر شرعی نیست، لذا خود حکم شرعی می‏تواند استصحاب شود. این غیر از یک موضوع خارجی است. ۲. بر فرض هم که ما

جلسه ۶۱ – PDF جلسه شصت و یکم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه –  استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی –اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری    ۱۴۰۲/۱۰/۱۹     خلاصه جلسه گذشته  بحث در استصحاب عدم حجیت امارات غیر علمیه بود. عرض کردیم شیخ انصاری ابتدا این راه را برای اثبات اصل اولی عدم حجیت امارات ظنیه ذکر می‏کند و خود ایشان آن را مورد اشکال قرار می‏دهد. وقتی شک می‏کنیم در امارات غیر علمیه که آیا حجت است یا خیر، می‏توانیم استصحاب عدم حجیت کنیم و اصل اولی با این استصحاب ثابت می‏شود. سپس خود شیخ انصاری اشکال کردند که این استصحاب، در واقع استصحاب عدم حادث است زیرا حجیت یک امر حادث

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصتم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – کلام محقق عراقی در اشکال به محقق خراسانی – بررسی کلام محقق عراقی – تمسک به استصحاب عدم حجیت برای اثبات اصل اولی – اشکال شیخ انصاری به استصحاب عدم حجیت   ۱۴۰۲/۱۰/۱۸     خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که اصل درباره عمل به امارات ظنیه چیست؟ شیخ انصاری فرمودند اصل عدم جواز عمل یا عدم حجیت امارات غیر علمیه است. چند دلیل بر مدعای خودشان نیز از کتاب و سنت و اجماع و عقل اقامه کردند. محقق خراسانی به این ادله و نتیجه‎ای که شیخ انصاری از این ادله گرفتند اشکال کردند. محقق نایینی نیز به اشکال محقق خراسانی پرداخت

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – کلام محقق نایینی در اشکال به محقق خراسانی – ادامه مطلب چهارم –  بررسی کلام محقق نایینی  ۱۴۰۲/۱۰/۱۷     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم محقق نایینی متعرض اشکالاتی شده است که محقق خراسانی به شیخ انصاری وارد کرده است. ایشان مطالب خودش را در ضمن چهار مطلب بیان کرده است که البته آنچه مستقیم مربوط به اشکالات محقق خراسانی به شیخ انصاری است عمدتا مطلب سوم و چهارم است. مطلب چهارم را اجمالا بیان کردیم ولی به دلیل گذشتن وقت نا تمام ماند. خلاصه‎ای از آنچه که دیروز گفته شد و آن بخشی که مانده را انشاء الله امروز بیان خواهیم

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه – کلام محقق نایینی در اشکال به محقق خراسانی ۱۴۰۲/۱۰/۱۶     خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا در شک در اعتبار و حجیت امارات غیر علمیه، اصلی داریم که آن را ملاک قرار دهیم؟ فرمودند اصل در این امارات عدم اعتبار و عدم حجیت امارات غیر علمیه است. شیخ انصاری ادله اربعه را مورد استناد قرار داد که اثبات کند عدم حجیت را. محقق خراسانی به شیخ انصاری اشکال کردند که آنچه شما با این ادله اثبات کردید عدم جواز الاستناد الی الشارع است، نمی‎توان چیزی را که علم به آن نیست به شارع نسبت داد. در حالیکه مدعا

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم  مقدمه سوم: تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه –اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – بررسی اشکال محقق خراسانی   ۱۴۰۲/۱۰/۱۲     خلاصه جلسه گذشته بحث در اصل اولی در عمل به امارات ظنیه بود. عرض کردیم شیخ انصاری به ادله اربعه تمسک کرده تا اثبات کند اصل در امارات ظنیه عدم جواز عمل به ظن است. ادله ایشان را دیروز بیان کردیم از کتاب و سنت واجماع و عقل شواهدی ذکر کردند تا اثبات کنند اصل اولی، حرمت عمل به ظن و حرمت تعبد به ظن است. اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری این بیان از ناحیه بزرگانی مثل محقق خراسانی مورد اشکال قرار گرفته است. اساس اشکال محقق

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم مقدمه سوم: اصل اولی در عمل به امارات ظنیه – کلام شیخ انصاری ۱۴۰۲/۱۰/۱۱     مقدمه سوم مقدمه سوم از مقدمات بحث از امارات و ظنون پیرامون تأسیس اصل در عمل به امارات ظنیه است. منظور از تأسیس اصل این است که ما ببینیم ادله عامه و قواعد چه اقتضایی دارد؟ گاهی ما به سراغ ادله خاصه می‏رویم که مثلا آیه یا روایتی یا اجماع مثلا یک ظن خاصی را برای ما حجت می‏کند. اما قبل از اینکه به سراغ ادله خاصه برویم می‏خواهیم ببینیم مقتضای عمومات و اطلاقات و قواعد نسبت به عمل به امارات غیر علمیه و امارات ظنیه چیست؟ یعنی اگر ما مواجه شدیم با یک اماره ای

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم مقدمه دوم: امکان تعبد به ظن – ادله قائلین به امتناع تعبد به ظن – دلیل دوم ابن قبه – بررسی دلیل دوم ابن قبه – محاذیر تعبد به ظن           ۱۴۰۲/۱۰/۱۰    دلیل دوم ابن قبه دلیل اول ابن قبه مبنی بر امتناع تعبد به ظن بیان شد و مورد بررسی قرار گرفت. دلیل دوم نیز مثل دلیل اول یا یک قیاس استثنایی است به این بیان که «لو جاز العمل بخبر الواحد للزم منه تحلیل الحرام و تحریم الحلال، لکن التالی باطل فالمقدم مثله»؛ و یا می‏تواند به صورت یک قیاس شکل اول بیان شود که تعبد به خبر واحد یا تعبد به ظن یا عمل به خبر واحد و ظن

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم  مقدمه دوم: امکان تعبد به ظن – ادله قائلین به امتناع تعبد به ظن – ادله ابن قبه – دلیل اول و بررسی آن   ۱۴۰۲/۱۰/۰۹     قائلین به امتناع تعبد به ظن در مقدمه دوم سخن از امکان تعبد به ظن بود. نتیجه بحث تا اینجا این شد که امکان وقوعی نسبت به تعبد به ظن وجود دارد. عرض کردیم با اینکه ادل دلیل بر امکان وقوعی وقوع شئ است، با این حال اگر ما ادله قائلین به امتناع را رد کنیم، قهرا امکان وقوعی ثابت می‏شود. بر این اساس محقق خراسانی در کفایه وجوهی را که برای امتناع تعبد به ظن ذکر شده بیان کردند. این وجوه طبق نظر

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم مقدمه دوم: امکان تعبد به ظن – اشکال محقق نایین به شیخ انصاری و بررسی آن – عدم ارتباط سخن ابن سینا درباره امکان با بحث ما – نتیجه – شرح رساله حقوق ۱۴۰۲/۱۰/۰۶       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم محقق خراسانی به شیخ انصاری اشکالاتی کرده‎اند، این اشکالات مورد بررسی قرار گرفت. یک اشکالی را بعضی از بزرگان به شیخ انصاری کردند و یک اشکالی را محقق نایینی به شیخ انصاری کرده‏اند. اشکال محقق نایینی به شیخ انصاری محقق نایینی می‎فرماید: سلمنا عقلاء چنین بنایی داشته باشند که در شک در امکان و استحاله بنا را بر امکان می‏گذارند و سلمنا که چنین بنایی حجت باشد، یعنی گویا آن

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم مقدمه دوم: امکان تعبد به ظن – دلیل محقق خراسانی بر امکان – اشکال بعضی از بزرگان به محقق خراسانی – حق در مسئله ۱۴۰۲/۱۰/۰۵               خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمه دوم از مقدمات سه گانه بود. یعنی امکان تعبد به ظن. بعد از اینکه معلوم شد امکان در اینجا به معنای امکان وقوعی است، بحث در دلیل بر این مطلب بود؟ مشهور گفتند که ما یقین و قطع داریم که از تعبد به ظن هیچ محال و تالی فاسدی لازم نمی‏آید. شیخ انصاری به مشهور اشکال کردند؛ محصل اشکال شیخ انصاری به مشهور این بود که ادعای قطع مبتنی بر احاطه بر همه جهات حسن

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مقدمه دوم: امکان تعبد به ظن – بررسی تغییر عنوان بحث – دلیل بر امکان وقوعی : دلیل مشهور – اشکال شیخ انصاری به مشهور – اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – اشکال اول – اشکال دوم – اختلاف در اشکال سوم ۱۴۰۲/۱۰/۰۴       خلاصه جلسه گذشته در مقدمه دوم از مقدمات سه گانه‎ای که محقق خراسانی در کفایه مطرح کرده‎اند، سخن از امکان تعبد به ظن بود. عرض کردیم در مورد معنای امکان چهار احتمال ذکر شده است که سه احتمال قابل قبول نیست، تنها یک احتمال که مشهور هم همین را گفتند می‏تواند مورد قبول باشد که آن هم امکان وقوعی است. علاوه بر آنچه که در