دروس خارج

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس – بررسی روایات ابوسعید و دو مؤید آن – دلیل دوم: روایات دال بر حرمت مس میت ۱۳۹۹/۰۸/۱۹         خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز لمس نامحرم بود. گفتیم به چند دلیل برای این حکم استناد شده است. دلیل اول، ملازمه بین حرمت نظر و حرمت لمس و مس است. البته عرض کردیم که این ملازمه باید مبتنی بر یک اساس و پایه‌ای باشد، اساس و پایه این ملازمه هم روایت ابوسعید است. ممکن است کسی بگوید اساساً این استدلال به روایت است و نه به ملازمه؛ بر این مطلب خیلی اصرار نداریم،

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم : قول دوم و سوم و بررسی آنها ۱۳۹۹/۰۸/۲۲         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره اقوالی بود که در تنبیه دوم مطرح شده است. موضوع تنبیه دوم جایی است که کسی گرفتار یک امر حرامی شود و به سوء اختیار خود اضطرار به آن پیدا کند، در حالیکه مقدمه واجبی هم واقع شده است، مثل خروج از دار غصبی که به سوء اختیار به آن اضطرار پیدا کرده و در عین حال مقدمه واجب هم قرار گرفته است. قول اول که به تفصیل در مورد آن بحث شد نظر شیخ انصاری بود که اشکالات آن بیان شد. قول دوم : (میرزای

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۲۰ – لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس – بررسی روایت ابوسعید و دو مؤید آن ۱۳۹۹/۰۸/۱۸         خلاصه جلسه گذشته عرض شد اولین دلیل بر حرمت لمس و مس نامحرم، ملازمه‌ای است که بین حرمت نظر و حرمت مس وجود دارد. این دلیل را مرحوم نراقی در مستند متعرض شده است. مبنای این ملازمه هم در واقع روایتی از ابوسعید است که در جلسه قبل خوانده شد و کیفیت استفاده ملازمه از این روایت بیان شد. ایشان دو روایت را به عنوان مؤید ذکر کرده است؛ مؤید اول را در جلسه قبل خواندیم. روایت دوم مؤید دوم روایت مفضل است که

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – اشکال مشترک به شیخ انصاری و دو قول دیگر ۱۳۹۹/۰۸/۱۷         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره قول شیخ انصاری در مسئله اضطرار ناشی از سوء اختیار که مقدمه واجبی قرار گرفته است، بود. به تفصیل درباره این نظر سخن گفتیم، اشکالات محقق خراسانی به ایشان را بیان کردیم، اشکالاتی که دیگران به محقق خراسانی داشتند، نظری که محقق نایینی در این باره ارائه دادند را مورد بررسی قرار دادیم. اشکال مشترک به شیخ انصاری و دو قول دیگر اگر بخواهیم نظر خود شیخ انصاری را در مورد خروج از دار غصبی که به سوء اختیار واقع شده و الان نیز

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس ۱۳۹۹/۰۸/۱۷         لمس نامحرم مسأله ۲۰: «كل من يحرم النظر اليه يحرم مسّه، فلا يجوز مس الأجنبي الأجنبية و بالعكس، بل لو قلنا بجواز النظر إلى الوجه و الكفين من الأجنبية لم نقل بجواز مسهما منها، فلا يجوز للرجل مصافحتها، نعم لا بأس بها من وراء الثوب لكن لا يغمز كفها احتياطا». کلام امام(ره) امام(ره) در مسأله بیستم می‌فرماید هرکسی که نظر به او حرام باشد، مس و لمس او نیز حرام است؛ لذا نه مرد می‌تواند زن را لمس و مس کند و نه زن می‌تواند مرد را لمس و مس کند. چون نظر

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم حکم نظر زن به مرد – جمع‌بندی بحث – نظر به تصویر مرد – نظر به مرد در مسابقات ورزشی ۱۳۹۹/۰۸/۱۲         جمع‌بندی بحث بعد از ذکر ادله و مستندات قائلین به عدم جواز نظر زن به مرد و قائلین به جواز نظر حداقل نسبت به بعضی از مواضع، و نیز اقوالی که در رابطه با مستثنیات از حرمت نظر وجود دارد، نتیجه و جمع‌بندی بحث این است که ادله‌ای که برای حرمت نظر زن به مرد مورد استناد قرار گرفته، هیچ‌یک نمی‌تواند این مطلب را اثبات کند. البته بد نیست همین‌جا اشاره‌ای کنیم به آیه غض و برداشتی که از این آیه داشتیم. اگر به خاطر داشته باشید

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم: بررسی کلام محقق نایینی – اشکال دوم – سوم – چهارم – کلام امام خمینی ۱۳۹۹/۰۸/۱۲         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره کلام محقق نایینی بود که به نوعی مسئله مورد بحث را مبتنی کردند بر پذیرش یا رد اینکه مانحن فیه از مصادیق قاعده «الامتناع بالاختیار لاینافی الاختیار» است یا خیر؟ یک اشکال را به محقق نایینی ما بیان کردیم و گفتیم اصل ابتناء این بحث و اینکه این مورد از مصادیق این قاعده محسوب شود محل اشکال است زیرا ایشان عقیدشان بر این است که اگر ما موضوع مورد بحث را از مصادیق آن قاعده بدانیم حق با محقق

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۱۱         خلاصه جلسه گذشته محقق خراسانی در تنبیه دوم هم نظر خودشان را همراه با استدلال بیان کردند و هم متعرض اقوال دیگر هم شدند و آنها را با ذکر دلیلشان بررسی و اشکالاتی را متوجه آنها کردند. دلیل شیخ انصاری را بیان و مورد اشکال قرار دادند. نظر شیخ انصاری این بود که خروج در فرض اضطرار و اینکه مقدمه واجبی قرار گرفته است، مأموربه است و لیس الا؛ نه نهی متوجه آن است و نه مبغوضیتی در این خروج وجود دارد، هرچه هست حسن است. کلام محقق نایینی ایشان مسئله را

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد- مستثنیات عدم جواز نظر ـ اقوال ۱۳۹۹/۰۸/۱۱         خلاصه جلسه گذشته در مسأله نوزدهم که موضوع آن نظر زن به مرد است، عرض شد مثل مسأله هجدهم در دو مقام باید بحث کنیم. یکی در اصل مسأله نظر و دوم اینکه اگر قائل به عدم جواز شدیم، مستثنیات آن کدام است. لذا ملاحظه فرمودید در مسأله هجدهم مقام اول این بود که آیا نظر مرد به زن به‌طور کلی جایز است یا نه؛ مقام دوم درباره استثنا وجه و کفین بود. مقام سوم که در مسأله نوزدهم متعرض آن شده‌اند، مربوط به نظر زن به مرد است. بحث در مقام سوم به

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد- ادله جواز: دلیل اول (روایات) و بررسی آن ـ دلیل دوم (سیره) و دلیل سوم (بیان محقق خویی) ۱۳۹۹/۰۸/۱۰         خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا نظر زن به مرد البته با آن قیودی که اشاره شد، یعنی مِن دون تلذذ و ریبة و من دون شهوة، جایز است یا نه. ادله عدم جواز را ذکر کردیم و همه را مورد بررسی قرار دادیم و مشخص شد که هیچ یک از این ادله نمی‌تواند اثبات کند عدم جواز نظر به مرد را فی‌الجمله؛ چون در محدوده جواز و عدم جواز اختلاف است. قول دوم قول به جواز بود؛ عرض

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – بررسی اشکالات محقق خراسانی به شیخ انصاری – بررسی قول شیخ انصاری ۱۳۹۹/۰۸/۱۰         خلاصه جلسه گذشته موضوع بحث در تنبیه دوم این بود که اگر فعلی، در حالیکه نهی به آن تعلق گرفته، مورد اضطرار واقع شود و در عین حال مقدمه یک فعل واجب نیز ‏باشد، حکمش چیست؟ مثل خروج از دار غصبی، در حالیکه این خروج مقدمه تخلص از حرام است و لذا مضطر الیه است و در عین حال مقدمه یک واجب نیز واقع شده است. اینجا یک قول این بود که این فعل مأمور به است و لیس الا. شیخ انصاری قائل شدند که این

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مسئله ۱۹ – حکم نظر زن به مرد – ادله جواز: دلیل اول (روایات) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۷         ادله عدم جواز نظر زن به مرد نامحرم و بیگانه ذکر شد. معلوم شد هیچ یک از این سه دلیل نمی‌تواند عدم جواز را اثبات کند. ادله جواز مقدمه در مقابل، ادله و شواهدی بر جواز وجود دارد که باید اینها را بررسی کنیم. قبل از آن‌که این ادله را ذکر کنیم، تذکر این نکته را لازم می‌دانم که وقتی سخن از جواز به میان می‌آوریم، این یک دامنه وسیع‌تری نسبت به فرض قبلی دارد. مدعا در عدم جواز نظر به مرد این بود که مطلقا زن نمی‌تواند به مرد

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – قول شیخ انصاری – اشکالات محقق خراسانی به شیخ انصاری ۱۳۹۹/۰۸/۰۷         خلاصه جلسه گذشته در تنبیه دوم، کلام محقق خراسانی که مشتمل بر یک مقدمه و موضوع اصلی این تنبیه بود ذکر شد. درباره مقدمه ایشان مطالبی به عرض رسید و یکی از اموری که محقق خراسانی متعرض شده، اقوالی است که در این مسئله وجود دارد. اصل مطلب ایشان این بود که اگر کسی از روی اضطرار ناشی از سوء اختیار کاری را که مقدمه یک واجب است انجام دهد چه حکمی دارد؟ مثل خروج از دار غصبی در جایی که ورود شخص ناشی از سوء اختیار بوده

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مسئله ۱۹ – حکم نظر زن به مرد – ادله عدم جواز: دلیل سوم (اجماع) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۶         خلاصه جلسه گذشته کلام در ادله عدم جواز نظر زن به مرد بیگانه و نامحرم بود. تا اینجا به آیاتی از قرآن و نیز روایاتی استناد شد و این دو دسته از ادله را مورد ارزیابی قرار دادیم و معلوم شد که دلالت بر حرمت نظر زن به مرد ندارد. دلیل سوم: اجماع ادعای اجماع شده بر عدم جواز نظر به مرد نامحرم. این اجماع البته در برخی از کلمات آمده و به‌واسطه آن خواسته‌اند بگویند که زن نمی‌تواند به مرد نامحرم نگاه کند؛ منتهی این اجماع هم توسط کسانی که

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم: اضطرار ناشی از سوء اختیار و مقدمیت آن برای واجب – کلام بعضی از بزرگان در اشکال به محقق نایینی و خویی ۱۳۹۹/۰۸/۰۶         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره مقدمه ای بود که محقق خراسانی در ابتدای تنبیه دوم و قبل از ورود به بحث اصلی در تنبیه دوم متذکر شدند. عرض کردیم نسبت به این مقدمه یک بحث هایی صورت گرفته است از جمله مطلبی که محقق نایینی فرمودند، تفصیل کلام محقق نایینی ذکر شد و نتیجه آن شد که گویا محقق نایینی در واقع نسبت به این سخن محقق خراسانی که به طور مطلق حکم کرده است به ثبوت امر به

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد- ادله عدم جواز: دلیل دوم (روایات) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۵         خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز نظر زن به مرد بود. عرض شد عمدتاً به سه دلیل استناد شده که عبارتند از کتاب، سنت و اجماع. از کتاب، دو آیه مورد استناد قرار گرفته که این دو آیه را مورد بررسی قرار دادیم و معلوم شد دلالت بر حرمت نظر به مرد نامحرم و بیگانه ندارد. دلیل دوم (روایات) دلیل دوم، روایات است. به چند روایت بر حرمت نظر به اجنبی استناد و تمسک شده است. این روایات را بخوانیم و ببینیم آیا چنین دلالتی دارد یا خیر. روایت اول «اسْتَأْذَنَ‏

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – کلام محقق نائینی درباره مقدمه محقق خراسانی – اشکال محقق خویی ۱۳۹۹/۰۸/۰۵         خلاصه جلسه گذشته در تنبیه دوم سخن محقق خراسانی را ذکر کردیم. موضوع بحث در تنبیه دوم این بود که اگر کسی مضطر به کاری شد و اضطرار او ناشی از سوء اختیار بود و این فعل مضطرالیه مقدمه یک واجبی قرار گرفت، حکم فعل مضطرالیه چیست؟ مثل اینکه کسی با سوء اختیار خود وارد در یک خانه یا ارض مغصوبه شود و آنگاه برای تخلص از این حرام اضطرار به خروج پیدا کند، بالاخره این شخص باید این مکان غصبی را ترک کند و اضطرار به این خروج

جلسه ۱۸- PDF جلسه هیجدهم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد – ادله عدم جواز: دلیل اول (آیات) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۳         مسئله نوزدهم مسأله ۱۹: «لا يجوز للمرأة النظر إلى الأجنبي كالعكس، و الأقرب استثناء الوجه و الكفين». در مسأله نوزدهم پیرامون نظر زن به مرد و استثنائاتی که در حکم آن وجود دارد بحث می‌شود. ما در ابتدای بحث از مسأله هجدهم که با موضوع احکام نظر بود، عرض کردیم در چهار مقام گفتگو می‌کنیم؛ مقام اول درباره حکم کلی نظر مرد به زن بود؛ مقام دوم درباره استثنا وجه و کفین بود و البته به دنبال آن حکم نظر به قدمین و نیز تصویر المرأة هم مطرح شد. دو مقام دیگر باقی

جلسه ۱۸- PDF جلسه هیجدهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم :اضطرار ناشی از سوء اختیار و مقدمیت آن برای واجب – نظر محقق خراسانی و دلیل آن – بررسی مقدمه محقق خراسانی در تنبیه دوم ۱۳۹۹/۰۸/۰۴         خلاصه جلسه گذشته بحث در تنبیه دوم از تنبیهات بحث اجتماع امر و نهی بود. عرض کردیم موضوع بحث در این تنبیه این است که اگر اضطرار به سوء اختیار باشد و فعل مضطرالیه مقدمه واجبی محسوب شود حکمش چیست؟ مثل اینکه کسی به سوء اختیار وارد در یک دار غصبی شده است و الان اضطرار به خروج دارد، این اضطرار ناشی از سوء اختیار است و در واقع خروج، مقدمه یک واجبی است که آن واجب

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مسئله ۱۸- حکم نظر به تصویر زن- مقام سوم: نظر به تصویر زن – دلیل تفصیل بین پخش مستقیم و غیرمستقیم و بررسی آن ـ بررسی حکم نظر به نقاشی ۱۳۹۹/۰۷/۳۰         خلاصه جلسه گذشته بحث در خاتمه‌ای بود که در مسأله نظر به زن نامحرم مطرح شد؛ در این خاتمه ما در سه مقام گفتگو کردیم. یکی نظر به مرأة من وراء شیشه و زجاج و دوربین بود؛ دوم نظر به زن نامحرم در آب و آینه بود؛ سوم نظر به تصویر المرأة بود. منتهی در مورد تصویر عرض کردیم این گاهی به صورت تصویر ثابت و عکس است، آنچه که ما اصطلاحاً امروز به آن عکس می‌گوییم. به تفصیل