دروس

خارج اصول – جلسه ششم – مفهوم وصف – نتیجه کلی بحث – وجیه فتوای فقها به استناد برخی روایات

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  مفهوم وصف – نتیجه کلی بحث – وجیه فتوای فقها به استناد برخی روایات ۱۴۰۰/۰۶/۳۱ نتیجه کلی بحث ادله منکران و مثبتین مفهوم ذکر شد و هر دو مورد مناقشه قرار گرفت. نتیجه این شد که همانطور که مرحوم آقای آخوند فرمودند، از آنجا که ما دلیلی بر ثبوت مفهوم نداریم، همین برای عدم مفهوم کفایت می‌کند. نتیجه کلی بحث این شد که در مورد وصف ما قائل هستیم به اینکه به هرحال وصف به نوعی دایره موضوع حکم را تضییق می‌کند، اما این تضییق معنایش آن نیست که اگر وصف منتفی شد، سنخ الحکم یا طبیعی الحکم هم منتفی شود. بله، شخص الحکم قطعاً منتفی می‌شود و خود مثبتین مفهوم هم بر این

خارج فقه – جلسه پنجم – مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز حق در مسئله

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۶/۳۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در ملاک و معیار تمیز بود و اینکه حق در ملاک و معیار تمیز و عدم تمیز کدام است. آنچه در کلمات فقها در این رابطه ذکر شده بود را بیان کردیم؛ به استعمالات قرآنی و روایی این واژه هم اشاراتی داشتیم. سرانجام به طور کلی دو احتمال در باب معنای تمیز ذکر کردیم؛ یکی اینکه در متون و منابع دینی آنچه به عنوان معنای تمیز ذکر شده صرفاً تطبیقات و بیان مصادیق حقیقت تمیز است؛ احتمال دوم اینکه آنچه ما از معنای تمیز در روایات و

خارج اصول – جلسه پنجم – مفهوم وصف – ادله مثبتین مفهوم – ادامه بررسی دلیل چهارم -ادله منکرین – دلیل اول و دوم و بررسی آنها – حق در مسئله

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مفهوم وصف – ادله مثبتین مفهوم – ادامه بررسی دلیل چهارم -ادله منکرین – دلیل اول و دوم و بررسی آنها – حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۶/۳۰ ادامه بررسی دلیل چهارم عرض شد در دلیل چهارم برای اثبات مفهوم وصف بر لزوم خروج از لغویت تکیه شده است؛ لکن دو تقریر برای خروج از لغویت و اثبات مفهوم وصف از این طریق بیان شد. تقریر دوم را محقق اصفهانی ذکر کردند که اشکال ایشان به تقریر دوم هم بیان گردید. بررسی کلام محقق اصفهانی لکن به نظر می‌رسد آنچه محقق اصفهانی در تقریر دوم و به عنوان وجه دیگری برای لغویت ذکر کرده‌اند، محل اشکال است. چون به ناچار باید آن را در باب مفهوم

خارج فقه – جلسه چهارم – مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز تمیز در روایات – تمیز در عبارات فقیهان – دو احتمال درباره ملاک تمیز

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز تمیز در روایات – تمیز در عبارات فقیهان – دو احتمال درباره ملاک تمیز ۱۴۰۰/۰۶/۲۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی معنای ممیز و غیرممیز بود. یک اشاره اجمالی به عبارات برخی از فقها داشتیم و اینکه معیارها و ملاک‌های متفاوتی در این رابطه ارائه شده است. گفتیم برای اینکه به یک نتیجه روشنی برسیم، خوب است که این واژه و لغت را در کتاب‌های لغت، در قرآن و در روایات بررسی کنیم و ببینیم به چه معنا آمده است؛ بعد آنچه که فقها در این رابطه ذکر کرده‌اند را با این معیارهایی که عرض

خارج اصول – جلسه چهارم – مفهوم وصف – ادله قائلین به مفهوم – دلیل دوم و سوم و چهارم و بررسی آنها    

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مفهوم وصف – ادله قائلین به مفهوم – دلیل دوم و سوم و چهارم و بررسی آنها    ۱۴۰۰/۶/۲۹ دلیل دوم بحث در ادله قائلین به مفهوم بود؛ در جلسه گذشته یک دلیل را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. دلیل دوم که در کلمات محقق خراسانی ذکر شده، این است که اصل در قیود احترازی بودن آنهاست؛ یعنی اگر قیدی در کلام ذکر می‌شود، برای احتراز از غیر آن است؛ مثلاً اگر گفته می‌شود اکرم رجلاً عالماً، ذکر قیدِ عالم برای احتراز از غیرعالم است. البته در مورد قیود احتمال اینکه توضیحی باشند یا غالبی باشند یا امثال اینها، وجود دارد ولی اصل در قیود احترازیت است. بر این اساس، وقتی گفته

قواعد فقهیه – جلسه دوم – مباحث قاعده – ۳. فروع قاعده – ۴. دیدگاه‌ها درباره قاعده ۵. مفردات و مفاد قاعده

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مباحث قاعده – ۳. فروع قاعده – ۴. دیدگاه‌ها درباره قاعده ۵. مفردات و مفاد قاعده ۱۴۰۰/۶/۲۸ ۳. موضوع قاعده در جلسه گذشته به اهمیت قاعده لاحرج و نیز پیشینه این قاعده اشاره‌ای داشتیم. مطلب سوم که در این ابتدای بحث لازم است به آن اشاره شود، موضوع قاعده و محل بحث است و اینکه به طور کلی این قاعده درباره چه امری ثابت شده یا می‌تواند ثابت شود. انواع فعل دارای حرج برای اینکه موضوع قاعده روشن شود، لازم است اشاره کنیم که کارهایی که انسان انجام می‌دهد، گاهی بدون تکلف و رنج و مشقت است و گاهی همراه با تکلف و مشقت است. نوع اول اگر کاری همراه با تنگنا و محدودیت

خارج فقه – جلسه سوم – مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز تمیز در لغت، قرآن و روایات

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز تمیز در لغت، قرآن و روایات ۱۴۰۰/۰۶/۲۸ خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته به مناسبت مسأله ۲۴ بحث به بررسی معنای ممیز و غیر ممیز رسید؛ عرض کردیم از آنجا که این دو اصطلاح و همچنین اصطلاح مراهق در بسیاری از ابواب فقهی مطرح می‌شود، مناسب است که کمی درباره این اصطلاحات سخن بگوییم. عبارات شهید ثانی و کاشف اللثام را خواندیم. ملاحظه فرمودید از نظر شهید ثانی غیر بالغین را به سه قسم باید تقسیم کنیم؛ از نظر کاشف اللثام، غیر بالغین بر چهار دسته هستند. این دو عبارت صریحاً به ممیز و غیر

خارج اصول – جلسه سوم – مفهوم وصف – تنقیح محل نزاع – جهت دوم: صورت چهارم و پنجم اشکال مرحوم آخوند به شیخ – ادله مثبتین مفهوم – دلیل اول و بررسی آن

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مفهوم وصف – تنقیح محل نزاع – جهت دوم: صورت چهارم و پنجم اشکال مرحوم آخوند به شیخ – ادله مثبتین مفهوم – دلیل اول و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۶/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت دوم از جهات مرتبط با تنقیح محل نزاع بود. جهت دوم درباره دخول انواع وصف در محل نزاع به لحاظ نسبتی بود که با موصوف دارند. ملاحظه فرمودید ما صور مختلفی را در این مقام ذکر کردیم. دو صورت باقی ماند؛ یکی آنجایی که نسبت بین وصف و موصوف تساوی باشد؛ دیگری آنجایی که نسبت بین وصف و موصوف اعم مطلق باشد، بدین معنا که وصف اعم مطلق باشد از موصوف. در اینکه این دو صورت داخل در محل

قواعد فقهیه (قاعده لا حرج) – جلسه اول – مباحث قاعده – ۱. اهمیت قاعده – ۲. پیشینه قاعده

جلسه ۱ . PDF جلسه اول  مباحث قاعده – ۱. اهمیت قاعده – ۲. پیشینه قاعده ۱۴۰۰/۰۶/۲۷ مباحث قاعده لاحرج از جمله قواعد فقه سیاسی که البته اختصاص به این عرصه ندارد و در غیر این عرصه هم کارآیی دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد، قاعده لاحرج است. تا اینجا به چندین قاعده از قواعدی که به نحو عام در فقه سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرداختیم و مباحثی را در مورد آنها مطرح کردیم. یکی از این قواعد که بسیار مهم است، قاعده لاحرج است که البته اختصاص به فقه سیاسی ندارد اما مخصوصاً در این عصر، یکی از عرصه‌های مهمی که این قاعده در آن قابل استفاده است، عرصه فقه سیاسی است. در مورد این قاعده چندین مبحث

خارج فقه – جلسه دوم – مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – دلیل اول و دوم و بررسی آنها – دلیل سوم تا پنجم – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  مسئله ۲۴ – عدم جریان احکام نظر و لمس در غیر ممیز – دلیل اول و دوم و بررسی آنها – دلیل سوم تا پنجم – بررسی معنای ممیز و غیر ممیز ۱۴۰۰/۰۶/۲۷ خلاصه جلسه گذشته در مسأله ۲۴ سخن از عدم جریان احکام نظر و لمس در طفل غیرممیز بود، اعم از دختر و پسر. فرمودند لا اشکال در اینکه غیرممیز از احکام نظر و لمس خارج است؛ البته به شرط آنکه همراه با شهوت نباشد. اما اگر همراه با شهوت باشد، محل اشکال است. البته این را هم فرموده‌اند که «لو فرض ثورانها»، اگر فرض به هیجان آمدن، تحریک شدن و برانگیخته شدن شهوت شود؛ چون اساساً نسبت به طفل غیرممیز بعید