دروس

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۲۰ – لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس – بررسی روایت ابوسعید و دو مؤید آن ۱۳۹۹/۰۸/۱۸         خلاصه جلسه گذشته عرض شد اولین دلیل بر حرمت لمس و مس نامحرم، ملازمه‌ای است که بین حرمت نظر و حرمت مس وجود دارد. این دلیل را مرحوم نراقی در مستند متعرض شده است. مبنای این ملازمه هم در واقع روایتی از ابوسعید است که در جلسه قبل خوانده شد و کیفیت استفاده ملازمه از این روایت بیان شد. ایشان دو روایت را به عنوان مؤید ذکر کرده است؛ مؤید اول را در جلسه قبل خواندیم. روایت دوم مؤید دوم روایت مفضل است که

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم قلمرو قاعده – الف) حقوق اختصاصی خداوند – مورد پنجم: حدود و تعزیرات ۱۳۹۹/۰۸/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در قلمرو قاعده جّب بود. عرض کردیم در یک تقسیم بندی کلی، حقوق و تکالیف انسان را می‌توان به سه قسم تقسیم کرد. حق و تکلیف اختصاصی خداوند. حق و تکلیف اختصاصی مردم. حق و به یک معنا تکلیف مشترک بین خدا و مردم. در قسم اول یعنی حقوق و تکالیف اختصاصی خداوند (که خود بر دو دسته است) در دسته اول تا اینجا به چهار مورد پرداختیم. یکی شرک و کفر. دوم عبادات محض. سوم عتق و کفاره روزه و مانند آن؛ (چون برخی از کفارات در حیطه حقوق مشترک قرار می‌گیرند. یا مثلا

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – اشکال مشترک به شیخ انصاری و دو قول دیگر ۱۳۹۹/۰۸/۱۷         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره قول شیخ انصاری در مسئله اضطرار ناشی از سوء اختیار که مقدمه واجبی قرار گرفته است، بود. به تفصیل درباره این نظر سخن گفتیم، اشکالات محقق خراسانی به ایشان را بیان کردیم، اشکالاتی که دیگران به محقق خراسانی داشتند، نظری که محقق نایینی در این باره ارائه دادند را مورد بررسی قرار دادیم. اشکال مشترک به شیخ انصاری و دو قول دیگر اگر بخواهیم نظر خود شیخ انصاری را در مورد خروج از دار غصبی که به سوء اختیار واقع شده و الان نیز

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس ۱۳۹۹/۰۸/۱۷         لمس نامحرم مسأله ۲۰: «كل من يحرم النظر اليه يحرم مسّه، فلا يجوز مس الأجنبي الأجنبية و بالعكس، بل لو قلنا بجواز النظر إلى الوجه و الكفين من الأجنبية لم نقل بجواز مسهما منها، فلا يجوز للرجل مصافحتها، نعم لا بأس بها من وراء الثوب لكن لا يغمز كفها احتياطا». کلام امام(ره) امام(ره) در مسأله بیستم می‌فرماید هرکسی که نظر به او حرام باشد، مس و لمس او نیز حرام است؛ لذا نه مرد می‌تواند زن را لمس و مس کند و نه زن می‌تواند مرد را لمس و مس کند. چون نظر

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم حکم نظر زن به مرد – جمع‌بندی بحث – نظر به تصویر مرد – نظر به مرد در مسابقات ورزشی ۱۳۹۹/۰۸/۱۲         جمع‌بندی بحث بعد از ذکر ادله و مستندات قائلین به عدم جواز نظر زن به مرد و قائلین به جواز نظر حداقل نسبت به بعضی از مواضع، و نیز اقوالی که در رابطه با مستثنیات از حرمت نظر وجود دارد، نتیجه و جمع‌بندی بحث این است که ادله‌ای که برای حرمت نظر زن به مرد مورد استناد قرار گرفته، هیچ‌یک نمی‌تواند این مطلب را اثبات کند. البته بد نیست همین‌جا اشاره‌ای کنیم به آیه غض و برداشتی که از این آیه داشتیم. اگر به خاطر داشته باشید

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم: بررسی کلام محقق نایینی – اشکال دوم – سوم – چهارم – کلام امام خمینی ۱۳۹۹/۰۸/۱۲         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره کلام محقق نایینی بود که به نوعی مسئله مورد بحث را مبتنی کردند بر پذیرش یا رد اینکه مانحن فیه از مصادیق قاعده «الامتناع بالاختیار لاینافی الاختیار» است یا خیر؟ یک اشکال را به محقق نایینی ما بیان کردیم و گفتیم اصل ابتناء این بحث و اینکه این مورد از مصادیق این قاعده محسوب شود محل اشکال است زیرا ایشان عقیدشان بر این است که اگر ما موضوع مورد بحث را از مصادیق آن قاعده بدانیم حق با محقق

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم قلمرو قاعده – الف) حقوق و تکالیف اختصاصی خداوند – مورد چهارم و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۱۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در قلمرو قاعده جبّ بود. عرض کردیم زاویه ای که ما از آن زاویه به دنبال تعیین قلمرو این قاعده هستیم، چارچوبش همان چارچوب مطرح شده توسط صاحب عناوین است اجمالا. لکن تغییراتی هم ما در آن چارچوب دادیم، لذا آن زاویه ای که ما واردش شدیم و ادامه خواهیم داد، در واقع نزدیک به آن چیزی است که صاحب عناوین مطرح کرده است. بر این اساس ما یک تقسیم کلی ذکر کردیم مبنی بر اینکه حقوق و تکالیف انسان که در دوران کفر برای او مسئولیت آفرین بوده، عقاب، عذاب، مجازات، کیفر

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۱۱         خلاصه جلسه گذشته محقق خراسانی در تنبیه دوم هم نظر خودشان را همراه با استدلال بیان کردند و هم متعرض اقوال دیگر هم شدند و آنها را با ذکر دلیلشان بررسی و اشکالاتی را متوجه آنها کردند. دلیل شیخ انصاری را بیان و مورد اشکال قرار دادند. نظر شیخ انصاری این بود که خروج در فرض اضطرار و اینکه مقدمه واجبی قرار گرفته است، مأموربه است و لیس الا؛ نه نهی متوجه آن است و نه مبغوضیتی در این خروج وجود دارد، هرچه هست حسن است. کلام محقق نایینی ایشان مسئله را

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد- مستثنیات عدم جواز نظر ـ اقوال ۱۳۹۹/۰۸/۱۱         خلاصه جلسه گذشته در مسأله نوزدهم که موضوع آن نظر زن به مرد است، عرض شد مثل مسأله هجدهم در دو مقام باید بحث کنیم. یکی در اصل مسأله نظر و دوم اینکه اگر قائل به عدم جواز شدیم، مستثنیات آن کدام است. لذا ملاحظه فرمودید در مسأله هجدهم مقام اول این بود که آیا نظر مرد به زن به‌طور کلی جایز است یا نه؛ مقام دوم درباره استثنا وجه و کفین بود. مقام سوم که در مسأله نوزدهم متعرض آن شده‌اند، مربوط به نظر زن به مرد است. بحث در مقام سوم به

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم قلمرو قاعده – جهات مختلف در بحث از قلمرو و نظر بر گزیده – (الف) حقوق و تکالیف اختصاصی خداوند – اول و دوم و سوم ۱۳۹۹/۰۸/۱۰   قلمرو قاعده بحث ما درباره مدارک و ادله قاعده قرعه به اتمام رسید. بحث بعدی، بحث از قلمرو این قاعده است. البته در هنگام بحث از ادله قاعده هم به طور طبیعی می‌توانستیم مسئله قلمرو را مطرح کنیم، یعنی ما هر یک از ادله را که بررسی کردیم، می‌توانستیم مفاد هر دلیل را از حیث شمول و یا عدم شمول نسب به موارد مورد بحث ذکر کنیم. اما چون مسئله قلمرو خودش یک مسئله مستقلی است، طبیعتا یک بحث گسترده تر از آنچه که در ذیل

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله ۱۹- حکم نظر زن به مرد- ادله جواز: دلیل اول (روایات) و بررسی آن ـ دلیل دوم (سیره) و دلیل سوم (بیان محقق خویی) ۱۳۹۹/۰۸/۱۰         خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا نظر زن به مرد البته با آن قیودی که اشاره شد، یعنی مِن دون تلذذ و ریبة و من دون شهوة، جایز است یا نه. ادله عدم جواز را ذکر کردیم و همه را مورد بررسی قرار دادیم و مشخص شد که هیچ یک از این ادله نمی‌تواند اثبات کند عدم جواز نظر به مرد را فی‌الجمله؛ چون در محدوده جواز و عدم جواز اختلاف است. قول دوم قول به جواز بود؛ عرض

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – بررسی اشکالات محقق خراسانی به شیخ انصاری – بررسی قول شیخ انصاری ۱۳۹۹/۰۸/۱۰         خلاصه جلسه گذشته موضوع بحث در تنبیه دوم این بود که اگر فعلی، در حالیکه نهی به آن تعلق گرفته، مورد اضطرار واقع شود و در عین حال مقدمه یک فعل واجب نیز ‏باشد، حکمش چیست؟ مثل خروج از دار غصبی، در حالیکه این خروج مقدمه تخلص از حرام است و لذا مضطر الیه است و در عین حال مقدمه یک واجب نیز واقع شده است. اینجا یک قول این بود که این فعل مأمور به است و لیس الا. شیخ انصاری قائل شدند که این

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  راه رسیدن به کمال انسانی: رکن اول: فطرت – رکن دوم: نقشه راه (دین) – رکن سوم: راهنما (انسان کامل) ۱۳۹۹/۰۸/۰۷ بحث ما در حق نفس انسان بر خودش بود؛ حق الانسان علی نفسه. گفتیم برای اینکه ما این حق را بشناسیم، باید نفس انسانی را بشناسیم؛ شناخت نفس انسانی متوقف بر شناخت غایت خلقت انسان است، و شناخت غایت خلقت انسان متوقف بر معرفت کمال انسانی است. لذا دو پرسش اساسی در اینجا وجود دارد: ۱. اینکه کمال انسانی در چیست؟ البته به این سؤال در جلسات گذشته پاسخ دادیم. ۲. چگونه می‌توان به این کمال رسید؟ راه رسیدن به کمال انسانی راه رسیدن به کمال انسانی متقوم به سه رکن

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مسئله ۱۹ – حکم نظر زن به مرد – ادله جواز: دلیل اول (روایات) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۷         ادله عدم جواز نظر زن به مرد نامحرم و بیگانه ذکر شد. معلوم شد هیچ یک از این سه دلیل نمی‌تواند عدم جواز را اثبات کند. ادله جواز مقدمه در مقابل، ادله و شواهدی بر جواز وجود دارد که باید اینها را بررسی کنیم. قبل از آن‌که این ادله را ذکر کنیم، تذکر این نکته را لازم می‌دانم که وقتی سخن از جواز به میان می‌آوریم، این یک دامنه وسیع‌تری نسبت به فرض قبلی دارد. مدعا در عدم جواز نظر به مرد این بود که مطلقا زن نمی‌تواند به مرد

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – قول شیخ انصاری – اشکالات محقق خراسانی به شیخ انصاری ۱۳۹۹/۰۸/۰۷         خلاصه جلسه گذشته در تنبیه دوم، کلام محقق خراسانی که مشتمل بر یک مقدمه و موضوع اصلی این تنبیه بود ذکر شد. درباره مقدمه ایشان مطالبی به عرض رسید و یکی از اموری که محقق خراسانی متعرض شده، اقوالی است که در این مسئله وجود دارد. اصل مطلب ایشان این بود که اگر کسی از روی اضطرار ناشی از سوء اختیار کاری را که مقدمه یک واجب است انجام دهد چه حکمی دارد؟ مثل خروج از دار غصبی در جایی که ورود شخص ناشی از سوء اختیار بوده

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مسئله ۱۹ – حکم نظر زن به مرد – ادله عدم جواز: دلیل سوم (اجماع) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۰۶         خلاصه جلسه گذشته کلام در ادله عدم جواز نظر زن به مرد بیگانه و نامحرم بود. تا اینجا به آیاتی از قرآن و نیز روایاتی استناد شد و این دو دسته از ادله را مورد ارزیابی قرار دادیم و معلوم شد که دلالت بر حرمت نظر زن به مرد ندارد. دلیل سوم: اجماع ادعای اجماع شده بر عدم جواز نظر به مرد نامحرم. این اجماع البته در برخی از کلمات آمده و به‌واسطه آن خواسته‌اند بگویند که زن نمی‌تواند به مرد نامحرم نگاه کند؛ منتهی این اجماع هم توسط کسانی که

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم: اضطرار ناشی از سوء اختیار و مقدمیت آن برای واجب – کلام بعضی از بزرگان در اشکال به محقق نایینی و خویی ۱۳۹۹/۰۸/۰۶         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره مقدمه ای بود که محقق خراسانی در ابتدای تنبیه دوم و قبل از ورود به بحث اصلی در تنبیه دوم متذکر شدند. عرض کردیم نسبت به این مقدمه یک بحث هایی صورت گرفته است از جمله مطلبی که محقق نایینی فرمودند، تفصیل کلام محقق نایینی ذکر شد و نتیجه آن شد که گویا محقق نایینی در واقع نسبت به این سخن محقق خراسانی که به طور مطلق حکم کرده است به ثبوت امر به