جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مقدمات حکمت  – مقدمه چهارم –  جهت دوم: بررسی مقدمیت – اشکال محقق نائینی به مقدمه چهارم و بررسی آن  – اشکال امام خمینی به مقدمه چهارم  ۱۴۰۱/۰۸/۲۸ جهت دوم: بررسی مقدمیت بحث در جهت دوم مربوط به مقدمه چهارم بود. مقدمه چهارم از مقدمات حکمت که محقق خراسانی ذکر کردند، عدم وجود قدر متیقن در مقام تخاطب است. توضیح دادیم منظور از قدر متیقن در مقام تخاطب چیست که عدمش به عنوان یکی از مقدمات حکمت ذکر شده که تا این مقدمه حاصل نشود عقل ما نمی‎تواند اطلاق را کشف کند. به عبارت دیگر اگر در مقام تخاطب و گفتگو بین متکلم و سامع قدر متیقنی وجود داشته باشد، مانع از

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مقدمات حکمت  – توضیح بیشتر درباره مقدمه سوم  ۱۴۱۰۱/۰۸/۲۳ توضیح بیشتر درباره مقدمه سوم قبل از اینکه به بررسی اشکالات مقدمه چهارم بپردازیم؛ با توجه به پرسشهایی که بعضی از دوستان داشتند و احیانا سوء برداشت‎هایی که از مطالب مرتبط با مقدمه سوم پیش آمده، لازم می‏دانم توضیحی را مجددا برای روشن شدن بیشتر مقصود ذکر کنم. مقدمه سوم عدم ذکر القید بود؛ اینکه قید در کلام ذکر نشود. در این مورد گفتیم، هم باید مقصود از این مقدمه تبیین شود و هم بررسی شود که آیا واقعا این مطلب به عنوان یکی از مقدمات حکمت محسوب می‎شود یا خیر؟ شاید این دو جهت نزد دوستان کمی با هم مخلوط شده است.

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مقدمات حکمت  – کلام محقق نایینی در مورد مقدمه اول و بررسی آن – مقدمه سوم: عدم ذکر قید – جهت اول: تبیین مقدمه – جهت دوم: بررسی مقدمیت ۱۴۰۱/۰۸/۲۱ تا اینجا دو مقدمه را مورد بررسی قرار دادیم. مقدمه اول این بود که امکان اطلاق و تقیید وجود داشته باشد. یک مطلبی مربوط به مقدمه اول باقی مانده که آن را نیز عرض می کنیم و انشاء الله بحث از مقدمه سوم را شروع می‎کنیم. عرض کردیم بسیاری این مقدمه را ذکر نکردند. خود محقق خراسانی این را به عنوان یک مقدمه نفرموده، لکن بعضی مثل محقق نایینی آن را به عنوان یک مقدمه قرار دادند، ولی ایشان عدم قدر متیقن

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مقدمات حکمت  – مقدمه دوم – اشکال چهارم و پاسخ آن – رسالة الحقوق – مبنای ثبوت حق برای چشم – حق اول چشم – انواع کلی نگاه حرام  ۱۴۰۱/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته در مورد مقدمه دوم اشکال دیگری مطرح است که در حقیقت اشکال چهارم محسوب می‎شود. دیروز نیز بعضی از دوستان این مسئله را مطرح کردند که به شکل کامل‎تر و فنی‎تر آن پرسش را مطرح می‎کنم و پاسخ می‎دهم. اشکال چهارم مقدمه دوم این بود که متکلم در مقام بیان مراد باشد. غیر از آن سه اشکال قبلی اشکال این است که: ما می‎گوییم متکلم در مقام بیان مراد باشد، یعنی همین مقدار که احراز نکنیم در مقام بیان،

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مقدمات حکمت – مقدمه دوم – جهت سوم: احراز مقام بیان – حق در مسئله ۱۴۰۱/۰۸/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقدمات حکمت بود. مقدمه اول بیان شد، البته در رابطه با مقدمه اول، نکته‎ای است که در ادامه به آن اشاره می‎کنیم. مقدمه دوم این بود که متکلم در مقام بیان مراد باشد. در این مقدمه از دو جهت بحث شد: یکی اینکه منظور از مراد استعمالی است نه جدی، هرچند در این امر اختلاف وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‎کنیم. دیگر اینکه آیا این مقدمه ضروری و لازم است؟ اینکه متکلم در مقام بیان باشد، آیا لازم است؟ برخی مثل محقق حایری آن را انکار کردند و

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال – بررسی اشکالات محقق خراسانی به کلام منسوب به مشهور    ۱۴۰۱/۰۸/۰۷ خلاصه جلسه گذشته آخرین بحثی که در الفاظ مطلق مطرح شد، این بود که آیا استعمال لفظ مطلق در هر یک از این الفاظ و مصادیق، به نحو حقیقت است یا مجاز؟ عرض کردیم محقق خراسانی مطلبی را فرمودند و آن را در اشکال به سخنی که به مشهور نسبت داده شده بیان کردند. به مشهور نسبت داده شده که مطلق عبارت است از طبیعت مقید به سریان و شمول بدلی. ایشان فرمودند: این سخن سه اشکال دارد: ۱. بر خلاف نظر لغویین است. ۲.لازمه‏اش این است که برخی از الفاظ مثل اسم جنس و نکره انشایی

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم  الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال –قول پنجم – شرح رسالة الحقوق – چشم دروازه آگاهی – فرق «عین» و «بصر» و «نظر» ۱۴۰۱/۰۸/۰۴ قول پنجم خلاصه جلسه گذشته بحث در موضوع له نکره بود؛ عرض کردیم اقوالی در این رابطه وجود دارد که ما چهار قول را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. گفتیم یک عده‎ای قائلند که نکره وضع شده برای فرد مردد یا علی البدل و یک عده می‏گویند نکره وضع شده برای طبیعت به قید شیوع و سریان بدلی، البته گفتیم این را با عنایت به تعریفی که برای مطلق کردند و از باب اینکه نکره یکی از مصادیق مطلق است می‏توانیم ذکر کنیم، طبیعت به قید شیوع و

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم الفاظ مطلق –۴. نکره – اقوال – قول اول و دوم و سوم و چهارم و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۸/۰۳ ۴. نکره یکی دیگری از الفاظی که به عنوان مصداق مطلق مورد بررسی قرار گرفته و درباره موضوع له آن بحث شده نکره است. گفتیم اگر لفظی مثل «رجل» که اسم جنس است همراه با تنوین ذکر شود نکره می‏شود و اگر همراه با «ال» ذکر شود معرفه است و اگر بدون «ال» و تنوین باشد ماهیت مهمله مبهمه است. حال بحث در این است که اگر یک لفظی که برای اسم جنس وضع شده تنوین بگیرد مثل «رجلٌ» به چه معناست؟ منظور از «رجلٌ» چیست؟ نکره برای چه معنایی وضع شده است؟ چهار قول

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  الفاظ مطلق – ۳. مفرد محلی باللام – بررسی قول دوم و سوم – حق در مسئله ۱۴۰۱/۰۸/۰۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفرد محلی باللام اجمالا سه قول وجود دارد: ۱. قول مشهور؛ ۲. قول محقق خراسانی؛ ۳. قول محقق اصفهانی که نزدیک به مشهور است. بررسی قول دوم (محقق خراسانی) محقق خراسانی قائل شدند به اینکه «ال» در مفرد محلی باللام للتزئین است، «ال» زینت است و همانطوری که این «ال» بر سر اعلام شخصیه وارد می‏شود و زینت آن لفظ می‏شود در مورد مفرد محلی باللام نیز اینچنین است. این سخن محقق خراسانی مخدوش است و چند اشکال بر ایشان وارد است، البته محقق خراسانی این نتیجه را بعد

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم الفاظ مطلق – ۲. علم جنس –اشکال امام خمینی به محقق خراسانی– حق در مسئله – شرح رسالة الحقوق: ۳. حق چشم – توضیح کلی – فرق چشم بستن از حرام و ترک ابتذال ۱۴۰۱/۰۷/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در علم جنس بود، تا اینجا قول مشهور و قول محقق خراسانی مورد بررسی قرار گرفت و نظر امام خمینی نیز در اینباره بیان شد. یک مسئله‎ای باقی مانده که آن را نیز بیان می‏کنیم و از بحث علم جنس عبور می‏کنیم. اشکال امام خمینی به محقق خراسانی امام خمینی بعد از بیان نظر خودشان یک اشکالی را به محقق خراسانی ایراد می‏کنند. اصل نظر ایشان این شد که معرفه بودن و نکره بودن امور