سایر دروس

قواعد فقهیه – جلسه چهاردهم – ادله قاعده – دلیل اول: ۲. آیه ۸ سوره منافقون – سایر تقاریب استدلال – مقدمه – تقریب سوم                                                                                                                                            

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم  ادله قاعده – دلیل اول: ۲. آیه ۸ سوره منافقون – سایر تقاریب استدلال – مقدمه – تقریب سوم    ۱۴۰۲/۰۸/۲۱     خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه «وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ» بود. برای استدلال به این آیه، در کلمات محقق بجنوردی، چند تعبیر به کار رفته است؛ تعبیر مناسبت حکم و موضوع، فحوی الخطاب، تنقیح مناط قطعی و مدلول التزامی. ما در جلسه گذشته تقریباً دو تقریب را بیان کردیم؛ یکی از راه دلالت مطابقی آیه که گفتیم لقائل أن یقول آیه بالدلالة المطابقیة بر نفی سبیل دلالت دارد؛ حالا اشکالی هم متوجه آن بود که ذکر شد. راه دوم این بود که بالدلالة الالتزامیة چنین دلالتی دارد؛

قواعد فقهیه – جلسه سیزدهم – ادله قاعده – دلیل اول: ۲. آیه ۸ سوره منافقون – تقریب اول – تقریب دوم

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  ادله قاعده – دلیل اول: ۲. آیه ۸ سوره منافقون – تقریب اول – تقریب دوم ۱۴۰۲/۰۸/۲۰   ۲. آیه ۸ سوره منافقون دلیل اول بر قاعده نفی سبیل، آیات بود؛ به یک آیه استدلال شده که مفصلاً درباره آن بحث شد. نتیجه این شد که آیه «وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا» دلالت بر قاعده نفی سبیل دارد. آیه دیگری که به آن استناد شده برای قاعده نفی سبیل، آیه ۸ سوره منافقون است. البته مرحوم آقای بجنوردی در قواعد فقهیه این را به عنوان یک دلیل مستقل تحت عنوان مناسبت حکم و موضوع ذکر کرده‌ و توضیح داده است؛ لکن چون اساس و پایه دلیل چهارم ایشان، همین آیه است و

شرح رساله حقوق – جلسه نود و چهارم – حقوق مستحب و مکروه دست

جلسه ۹۴ – PDF جلسه نود و چهارم حقوق مستحب و مکروه دست ۱۴۰۲/۰۸/۱۷   شرح رساله حقوق رسیدیم به این فراز از بیان نورانی امام سجاد علیه السلام که فرمود« وَ لَکِنْ تُوَقِّرُهَا بِهِ تَقْبِضُهَا عَنْ کَثِیرٍ مِمَّا لَا یَحِلُّ لَهَا وَ تَبْسُطُهَا بِکَثِیرٍ مِمَّا لَیْسَ عَلَیْهَا» تا اینجا امام سجاد علیه السلام از حق ایجابی دست و حق سلبی آن سخن گفتند. یعنی جایی که لازم است دست اجتناب کند، «لاتبسطها الی ما لا یحل لک» و جایی که باید اقدام کند «و لاتقبضها مما افترض الله علیها» یعنی محرمات مربوط به دست و واجبات مربوط به دست. حقوق مستحب و مکروه دست از اینجا به یک حق ایجابی غیر لزومی و یک حق سلبی غیر لزومی اشاره

تفسیر – جلسه دهم – آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش پنجم: «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»- مطلب چهارم: انواع شکر – مطلب پنجم: آثار شکر

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم  آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش پنجم: «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»- مطلب چهارم: انواع شکر – مطلب پنجم: آثار شکر ۱۴۰۲/۰۸/۱۶     خلاصه جلسه گذشته در بخش پنجم یعنی «لعلکم تشکرون»، چند مطلب نیازمند توضیح است؛ در جلسه گذشته چهار مطلب را توضیح دادیم. یکی درباره معنای «لعل»؛ دیگری مربوط به متعلق شکر در این بخش؛ سوم، درباره معنای شکر؛ چهارم، پیرامون انواع شکر، مطالبی را عرض کردیم. عرض کردیم شکر دارای انواعی است؛ دو نوع را توضیح دادیم. ادامه مطلب چهارم: انواع شکر ۳. نوع سومی هم برای شکر وجود دارد و آن هم شکر قلبی است؛ ما گفتیم شکر تارة لسانی و أخری عملی است. اجمالاً این دو را

تفسیر – جلسه نهم – آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش پنجم: «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» – مطلب اول – مطلب دوم – مطلب سوم و چهارم

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش پنجم: «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» – مطلب اول – مطلب دوم – مطلب سوم و چهارم ۱۴۰۲/۰۸/۱۵   بخش پنجم: «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ». بخش پنجم از این دو آیه، «لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» است. خداوند تبارک و تعالی در این آیه فرمود: به یاد بیاورید آن زمانی که ما با حضرت موسی چهل شب وعده کردیم و او برای گرفتن الواح به سوی کوه طور رفت و در این دوران غیبت، شما گوساله را به عنوان اله و معبود قرار دادید و به پرستش آن روی آوردید؛ و لذا شما هم به خودتان ظلم کردید و هم به خدا و هم به دیگران. با این حال ما از شما

قواعد فقهیه – جلسه دوازدهم – ادله قاعده – دلیل اول: آیه ۱۴۱ سوره نساء – بررسی نظر برگزیده – اشکال دوم مشترک الورود به تقریب اول و دوم – بررسی اشکال دوم مشترک الورود – راه چهارم و پنجم – نتیجه بررسی اشکال دوم – بررسی تقریب دوم

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم ادله قاعده – دلیل اول: آیه ۱۴۱ سوره نساء – بررسی نظر برگزیده – اشکال دوم مشترک الورود به تقریب اول و دوم – بررسی اشکال دوم مشترک الورود – راه چهارم و پنجم – نتیجه بررسی اشکال دوم – بررسی تقریب دوم ۱۴۰۲/۰۸/۱۴     خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکال مشترک الورود به تقریب اول و دوم بود؛ اشکال اول مورد بررسی قرار گرفت؛ اشکال دوم هم ذکر شد. اصل اشکال این بود که این آیه چه بنابر تقریب اول و چه بنابر تقریب دوم معارض دارد، عمومات و اطلاقات برخی از احکام اولیه، با این آیه تعارض می‌کنند و نسبت بین اینها عموم و خصوص من وجه است؛ لذا آیه نمی‌تواند

قواعد فقهیه – جلسه یازدهم – ادله قاعده – دلیل اول: آیه ۱۴۱ سوره نساء – بررسی نظر برگزیده – اشکال دوم مشترک الورود به تقریب اول و دوم – بررسی اشکال دوم مشترک الورود – راه اول، دوم، سوم و بررسی آنها

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم  ادله قاعده – دلیل اول: آیه ۱۴۱ سوره نساء – بررسی نظر برگزیده – اشکال دوم مشترک الورود به تقریب اول و دوم – بررسی اشکال دوم مشترک الورود – راه اول، دوم، سوم و بررسی آنها ۱۴۰۲/۰۸/۱۳     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به تقریب اول استدلال به آیه «و لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا» یک سری اشکالات اختصاصی وجود دارد که حدوداً شش یا هفت اشکال مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ و یک سری اشکالاتی که مشترک الورود با تقریب دوم است. یک اشکال مشترک الورود به تقریب اول و تقریب دوم استدلال را جلسه گذشته بررسی کردیم. جهت یادآوری عرض می‌کنم که تقریب اول استدلال،

شرح رساله حقوق – جلسه نود و سوم – منع از قبض ید نسبت به واجبات

جلسه ۹۳ – PDF جلسه نود و سوم  منع از قبض ید نسبت به واجبات ۱۴۰۲/۰۸/۱۰   منع از قبض ید نسبت به واجبات تا اینجا چند فقره از این فراز کلام امام سجاد(علیه السلام) را خواندیم و رسیدیم به این فقره : «ولاتقبضها مما افتــرض الله علیها»؛ ابتدا فرمود: «لا تبسطها الی ما لایحل لک» و بعد آثارش را فرمود، دست‏ها را به سوی حرام دراز نکن، به سوی چیزی که برای تو حلال نیست نگشا. اینجا می‏فرماید: دست ها را نسبت به آنچه که بر تو واجب است مبند. آنجا از دست درازی نهی می‏کند اینجا از بستن دست. از اجتناب، از کنار کشیدن. بعضی از چیزها بر انسان واجب است، مما افتــرض الله علیها است، بعضی از

تفسیر – جلسه هشتم – آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش سوم: «وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ» – بخش چهارم: «ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ» – مطلب اول – مطلب دوم  

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش سوم: «وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ» – بخش چهارم: «ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ» – مطلب اول – مطلب دوم   ۱۴۰۲/۰۸/۰۹   بخش سوم: «وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ». بخش سوم از پنج بخشی که در آیات مورد بحث لازم است به آن پرداخته شود، این فقره از آیه ۵۱ است: «وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ». آیه این بود: «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ». «و أنتم ظالمون» در واقع حال برای ضمیر «اتخذتم» است و معنای آن این است که شما گوساله را به عنوان اله و معبود اتخاذ کردید، در حالی که شما ظالم هستید. مسأله مهم این است که چرا خداوند تبارک و

تفسیر – جلسه هفتم – آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش دوم: «ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ» – مطلب سوم، چهارم، پنجم، و ششم   

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  آیه ۵۱ و ۵۲ – بخش‌های دو آیه – بخش دوم: «ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ» – مطلب سوم، چهارم، پنجم، و ششم  ۱۴۰۲/۰۸/۱۰       خلاصه جلسه گذشته در مورد این دو آیه عرض کردیم پنج قسمت و پنج بخش قابل بررسی است. بخش اول بیان شد. در بخش دوم یعنی «ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ»، دو مطلب را در جلسه گذشته بیان کردیم. چند مطلب دیگر از این بخش باقی مانده که آنها را در این جلسه بیان می‌کنیم. مطلب سوم در این بخش که با «ثم» آغاز شده، می‌فرماید سپس شما گوساله را به عنوان اله و معبود قرار دادید، بعد از آن مواعده‌ای که ما با حضرت موسی داشتیم،