سایر دروس

شرح رساله حقوق – جلسه نودم – حق دست – معنای ید – حق اول (سلبی)

جلسه ۹۰ – PDF جلسه نودم حق دست – معنای ید – حق اول (سلبی) ۱۴۰۲/۰۳/۰۳   حق دست «وَ أَمَّا حَقُّ یَدِکَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَى مَا لَا یَحِلُّ لَکَ فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا إِلَیْهِ مِنَ اللَّهِ الْعُقُوبَةَ فِی الْآجِلِ وَ مِنَ النَّاسِ بِلِسَانِ اللَّائِمَةِ فِی الْعَاجِلِ» عرض کردیم هفتمین حقی که امام علیه السلام به آن اشاره می‎کند حق الید است. در جلسه گذشته توضیحی اجمالی در مورد این حق دادیم. اما امروز آن را توضیح می‏دهیم. امام سجاد (علیه السلام) ابتدا به حق سلبی توجه دادند. یعنی کاری را یا عملی را دست نباید انجام دهد، آنگاه به دو اثر عمل نکردن به چنین حقی اشاره کردند، آن حق سلبی چیست؟ « فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَى مَا لَا

تفسیر – جلسه چهلم – آیه ۵۰ –  چند نکته در آیه    

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آیه ۵۰ –  چند نکته در آیه    ۱۴۰۲/۰۳/۰۲   چند نکته در آیه از آیه ۵۰ چند نکته باقی مانده که اینها را عرض کنیم و از این آیه عبور کنیم. نکته اول نکته اول این است که در آیه شریفه این چنین آمده: «وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ»، ظاهر «ب» در «بکم» این است که «ب» سببیت است؛ یعنی ما دریا را به سبب شما شکافتیم. از طرف دیگر، در برخی از آیات مثل آیه ۶۳ سوره شعرا که در جلسه گذشته هم تلاوت شد، می‌فرماید: «أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْبَحْرَ»، به عصای خودت به دریا بزن؛ این ظهور در آن دارد که سبب شکافته شدن بحر، عصای موسی بوده است. سؤال این است

تفسیر – جلسه سی و نهم – آیه ۵۰ –  تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» – سه احتمال در معنای شکافتن دریا و بررسی آنها         

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آیه ۵۰ –  تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» – سه احتمال در معنای شکافتن دریا و بررسی آنها        ۱۴۰۲/۰۳/۰۱     خلاصه جلسه گذشته ما بخشی از آنچه که مربوط به تفسیر آیه ۵۰ بود را عرض کردیم؛ یک مطلب کلی درباره این بود که نعمت نجات بنی‌اسرائیل و غرق کردن آل فرعون، چرا نعمت بزرگ و عظیمی است و اختصاص به ذکر داده شده و نیز ابعاد مختلفی که این نعمت در مورد بنی‌اسرائیل و در مورد خود حضرت موسی و در مورد پیامبر(ص) و امت پیامبر(ص)، چه در بُعد دینی و چه در جهت دنیایی آن دارد. تفسیر «و اذ فرقنا بکم البحر» نکته‌ای که اینجا

قواعد فقهیه – جلسه سی و هفتم – ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل سوم: عقل – بررسی اجمالی نظریه انتخاب – دلیل اول، دوم و بررسی آنها – سایر ادله     

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل سوم: عقل – بررسی اجمالی نظریه انتخاب – دلیل اول، دوم و بررسی آنها – سایر ادله  ۱۴۰۲/۰۲/۳۱      دلیل سوم: عقل تا اینجا دو دلیل بر نظریه نصب ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. اجمالاً این دو دلیل می‌تواند این نظریه را اثبات کند. علاوه بر ادله‌ای که گفته شد، چه‌بسا دلیل عقلی هم بر اصل نصب می‌توانیم اقامه کنیم؛ یعنی ضرورت نصب را با دلیل عقلی می‌توانیم ثابت کنیم. هر چند خصوص فقها ممکن است با این دلیل ثابت نشود، اما اینکه باید یک گروهی نصب شوند به عنوان حاکم،

قواعد فقهیه – جلسه سی و ششم – ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – روایت هفتم، هشتم، نهم و بررسی آنها – نتیجه دلیل دوم           

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – روایت هفتم، هشتم، نهم و بررسی آنها – نتیجه دلیل دوم        ۱۴۰۲/۰۲/۳۰ روایت هفتم روایت هفتم، روایت «أما الحوادث الواقعة» است که از مرحوم کلینی نقل شده است؛ روایت در حقیقت توقیع شریف است و در آن حضرت نوشته‌اند: «أَمَّا مَا سَأَلْتَ عَنْهُ أَرْشَدَكَ اللَّهُ وَ ثَبَّتَكَ مِنْ أَمْرِ الْمُنْكِرِينَ لِي مِنْ أَهْلِ بَيْتِنَا وَ بَنِي عَمِّنَا وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ‏». البته در برخی نقل‌ها «و أنا حجة الله علیکم» آمده یا «و أنا حجة الله»

شرح رساله حقوق – جلسه هشتاد و نهم – حق دست – توضیح اجمالی

جلسه ۸۹ – PDF شرح رساله حقوق جلسه هشتاد و نهم – حق دست – توضیح اجمالی ۱۴۰۲/۰۲/۲۷ حق دست تا اینجا ما درباره حق چندین عضو از اعضای انسان مطالبی را عرض کردیم؛ حق گوش، حق چشم، حق زبان، حق پا. یکی دیگر از اعضایی که امام سجاد علیه السلام درباره حق آن سخن گفته،حق دست است. توضیح اجمالی امام سجاد (علیه السلام) می‏فرماید: «وَ أَمَّا حَقُّ یَدِکَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا اِلَى مَا لاَ یَحِلُّ لَکَ» و اما حق دست تو آن است که آن را به سوی حرام دراز نکنی. فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا اِلَى مَا لاَ یَحِلُّ لَکَ ؛ چیزی که برای تو حلال نیست، دستت را به سوی آن دراز نکنی. «فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا اِلَیْهِ مِنَ اللَّهِ

تفسیر – جلسه سی و هشتم – آیه ۵۰ –  بزرگترین نعمت‌های خداوند به بنی اسرائیل – ابعاد مختلف این نعمت   

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم آیه ۵۰ –  بزرگترین نعمت‌های خداوند به بنی اسرائیل – ابعاد مختلف این نعمت    ۱۴۰۲/۰۲/۲۵      بزرکترین نعمت‌های خداوند به بنی‌اسرائیل در آیه ۵۰ آنچه که به عنوان مهم‌ترین مطلب و محور باید به آن توجه شود، این است که شکافتن دریا و بحر برای موسی(ع) و پیروانش، و همچنین غرق شدن آل فرعون، به عنوان نعمت عظیم و برجسته‌ترین نعمت معرفی شده است. یعنی وقتی نعمت نجات بنی‌اسرائیل را از آل فرعون می‌خواهد ذکر کند، این نعمت را مورد اشاره قرار می‌دهد. ابعاد مختلف این نعمت وجه اینکه این نعمت برجسته شده و شاید مهم‌ترین نعمتی بوده که خداوند به بنی‌اسرائیل ارزانی داشته، این است که این نعمت دارای ابعاد

قواعد فقهیه – جلسه سی و پنجم – ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت چهارم – روایت پنجم و بررسی آن – روایت ششم و بررسی آن  

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت چهارم – روایت پنجم و بررسی آن – روایت ششم و بررسی آن   ۱۴۰۲/۰۲/۲۴        خلاصه جلسه گذشته چهارمین دسته از روایاتی که برای اثبات نظریه نصب مورد استناد قرار گرفته، روایاتی است که مضمون آنها اقربیت و اولویت از حیث منزلت و جایگاه به انبیا است. عرض کردیم این اقربیت و اولویت از حیث منزلت و جایگاه قهراً عمومیت دارد و نمی‌توانیم بی‌جهت این قرابت و اولویت را محدود به یک شأن و بُعد خاص کنیم. انبیا با توجه به برخورداری از شئون مختلف از جمله

قواعد فقهیه – جلسه سی و چهارم – ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت سوم – روایت چهارم       

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم ولایات مجعول از طرف خداوند – ۳. ولایت حاکم شرع (فقیه) – ادله ولایت حاکم شرع – دلیل دوم: روایات – بررسی روایت سوم – روایت چهارم       ۱۴۰۲/۰۲/۲۳      خلاصه جلسه گذشته چند روایت دیگر باقی مانده که نظریه نصب را از آنها می‌توان استفاده کرد؛ تا اینجا دو روایت، یکی مقبوله عمر بن حنظله و دیگری مشهوره ابوخدیجه مورد بررسی قرار گرفت؛ سومین روایت، روایت «اللهم ارحم خلفائی» است که به تعابیر مختلف و با یک تفاوت‌های جزئی بیان شده است. از نظر سندی این روایت قابل اتکاء است؛ از نظر دلالی هم تقریب استدلال به آن بیان شد. بررسی روایت سوم اشکالاتی نسبت به این روایت مطرح شده که

شرح رساله حقوق – جلسه هشتاد و هشتم – احتمالات سه گانه – احتمال اول – احتمال دوم – احتمال سوم

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم احتمالات سه گانه – احتمال اول – احتمال دوم – احتمال سوم ۱۴۰۲/۰۲/۲۰     شرح رساله حقوق گفتیم که آخرین عبارتی که امام سجاد (علیه السلام) در مورد حق الرجل حضرت فرمودند، این بود: « لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ » ما معنای «حَوْلَ» را بیان کردیم و دو معنا برایش گفتیم و عرض کردیم که روایات متعددی در این باره وارد شده است. احتمالات سه گانه احتمال اول به کلامی از حضرت علی (علیه السلام) اشاره کردیم، طبق این بیان « لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ » در حقیقت مالکیت و اصل و اساس آن را به خدا نسبت می‏دهد و اگر مالکیتی برای انسان تصویر