جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم  مفهوم استثناء – دلالت جمله استثنائیه بر انحصار، بالمفهوم است یا بالمنطوق؟ – ثمره عملی بحث – مفهوم لقب ۱۴۰۰/۰۷/۲۶ دلالت جمله استثنائیه بر انحصار، بالمفهوم است یا بالمنطوق؟ در باب مفهوم استثناء عرض کردیم در اینکه جمله استثنائیه دلالت بر اختصاص و انحصار می‎کند ظاهرا بحثی نیست و در این رابطه به عرف استناد شد، یعنی دلیل این مدعا عرف است هرچند برخی دلیل دیگری اقامه کردند و ما عرض کردیم که آن دلیل نادرست است. لکن مسئله‎ این است که دلالت جمله مشتمل بر استثناء بر اختصاص و انحصار، آیا بالمفهوم است یا بالمنطوق. مثلا وقتی می‎گوییم: «ماجائنی القوم الا زید» این جمله در ناحیه مستثنا منه، دلالت می‎کند بر اینکه عدم

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مفهوم غایت – کلام امام خمینی و بررسی آن – کلام صاحب منتقی الاصول حق در مسئله – مقام ثانی: آیا غایت داخل در مغیا میباشد یا خیر؟ تنقیح محل نزاع ۱۴۰۰/۰۷/۲۰ در مورد مفهوم غایت، تفصیل محقق خراسانی و توجیهی که بوسیله محقق حایری برای آن ذکر شده بود بیان گردید و عدول ایشان و نیز وجه عدول و اشکالات آنها بیان شد. کلام امام خمینی امام خمینی در رابطه با مفهوم غایت نظری دارند که اجمالا دیروز به آن اشاره کردیم. به نظر می‎رسد امام خمینی مثل محقق خراسانی بین غایت حکم و غایت موضوع تفصیل دادند، هرچند در برخی نوشته‎ها دیده شده که گویا امام خمینی را از قائلین به حجیت

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مفهوم غایت – بررسی کلام محقق حایری – بررسی کلام محقق خراسانی ۱۴۰۰/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفهوم غایت محقق خراسانی بین قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید حکم آمده باشد و قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید موضوع بیان شده باشد تفصیل دادند. در اولی قائل به مفهوم شدند و در دومی فرمودند مفهوم ندارد. دلیل ایشان عمدتا انسباق عرفی بود، اینکه عرف از این دو قسم قضیه، در اولی مفهوم برداشت می‎کند و در دومی چنین چیزی را استفاده نمی‎کند لکن محقق حایری به نوعی درصدد توجیه سخن محقق خراسانی برآمدند. یک دلیل غیر از دلیل محقق خراسانی بیان کردند ولی از این توجیه عدول

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  مفهوم غایت – کلام محقق خراسانی – کلام محقق حایری ۱۴۰۰/۰۷/۱۸ مفهوم غایت تا کنون درباره دو مفهوم شرط و وصف بحث کردیم. در مورد مفهوم غایت دو بحث وجود دارد: بحث اول: اینکه آیا غایت داخل در مغیّا می‎باشد یا از آن خارج است. این بحث در حقیقت یک بحث منطوقی است، یعنی نزاعی است در ناحیه منطوق که آیا غایت داخل در مغیّا است یا خیر؟ یعنی حکم مذکور در قضیه شامل غایت می‎شود یا خیر؟ بحث دوم: آیا حکمی که در منطوق ثابت شده (اعم از اینکه غایت داخل در مغیّا باشد یا نباشد) نسبت به ما بعد الغایه نیز ثابت است یا خیر؟ این یک بحث مفهومی است. پس نزاع

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  مفهوم وصف – نتیجه کلی بحث – وجیه فتوای فقها به استناد برخی روایات ۱۴۰۰/۰۶/۳۱ نتیجه کلی بحث ادله منکران و مثبتین مفهوم ذکر شد و هر دو مورد مناقشه قرار گرفت. نتیجه این شد که همانطور که مرحوم آقای آخوند فرمودند، از آنجا که ما دلیلی بر ثبوت مفهوم نداریم، همین برای عدم مفهوم کفایت می‌کند. نتیجه کلی بحث این شد که در مورد وصف ما قائل هستیم به اینکه به هرحال وصف به نوعی دایره موضوع حکم را تضییق می‌کند، اما این تضییق معنایش آن نیست که اگر وصف منتفی شد، سنخ الحکم یا طبیعی الحکم هم منتفی شود. بله، شخص الحکم قطعاً منتفی می‌شود و خود مثبتین مفهوم هم بر این

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مفهوم وصف – ادله مثبتین مفهوم – ادامه بررسی دلیل چهارم -ادله منکرین – دلیل اول و دوم و بررسی آنها – حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۶/۳۰ ادامه بررسی دلیل چهارم عرض شد در دلیل چهارم برای اثبات مفهوم وصف بر لزوم خروج از لغویت تکیه شده است؛ لکن دو تقریر برای خروج از لغویت و اثبات مفهوم وصف از این طریق بیان شد. تقریر دوم را محقق اصفهانی ذکر کردند که اشکال ایشان به تقریر دوم هم بیان گردید. بررسی کلام محقق اصفهانی لکن به نظر می‌رسد آنچه محقق اصفهانی در تقریر دوم و به عنوان وجه دیگری برای لغویت ذکر کرده‌اند، محل اشکال است. چون به ناچار باید آن را در باب مفهوم

جلسه ۱ . PDF جلسه اول  مفهوم وصف – تنقیح محل نزاع – جهت اول ۱۴۰۰/۰۶/۲۴ امروز روز اول جلسه درسی بحث اصول است در سال تحصیلی ۱۴۰۱ـ۱۴۰۰. طبق برنامه معهود و متعارف در روز اول روایتی را تیمناً و تبرکاً قبل از آغاز بحث می‌خوانیم و امیدواریم در پرتو هدایت‌ها و راهنمایی‌های صاحبان این کلمات نورانی، بتوانیم راه را به درستی تشخیص دهیم و از عنایات آن انوار مقدسه بهره‌مند شویم تا ان‌شاءالله آنچه فرا می‌گیریم و تحصیل می‌کنیم، به معنای حقیقی کلمه برای ما نافع باشد. دیروز روز شهادت امام مجتبی(ع) بود؛ به همین مناسبت روایتی را از امام مجتبی(ع) خدمت شما نقل می‌کنم. لزوم مراقبت در غذای روح ایشان می‌فرماید: «عَجَبتُ لِمَنْ‏ يَتَفَكَّرُ فِي‏ مَأْكُولِهِ‏ كَيْفَ لَا

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات – حق در مسئله – دو اشکال و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۱۰         مروری بر مباحث گذشته در بحث از تداخل مسببات عرض کردیم به حسب مقام ثبوت شیخ انصاری قائل به امتناع تداخل مسببات شدند. اشکال این سخن بیان شد و معلوم شد که ثبوتا مشکلی برای التزام به تداخل مسببات وجود ندارد. پس از آن ادله قول به تداخل و عدم تداخل را ذکر کردیم، هم دلیل کسانی که قائل به تداخل مسببات در صور سه گانه اخیر بودند و هم دلیل کسانی که قائل به عدم تداخل مسببات در این سه صورت بودند. حق در مسئله ۱.به حسب مقام ثبوت

جلسه ۱۱۰ – PDF جلسه صد و ده تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات– کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۰۸         خلاصه جلسه گذشته بحث در مقام دوم از صورت اول یعنی جایی است که شرط متعدد و جزاء واحد است. گفتیم در این فرض ما در دو مقام بحث می‎کنیم: ۱. بحث در تداخل اسباب ۲. بحث در تداخل مسببات پس مقام دوم بحث در مورد تداخل مسببات است. فرق بین این دو مقام نیز معلوم شد. در مقام اول بحث در این بود که آیا وجود شرائط متعدد در حالیکه جزاء ‌واحد است در جملات و قضایای شرطیه متعدد، به این معنا است که تکالیف هم متعدد است؟ آن اسبابی که باعث ثبوت