بایگانی‌های استاد سید مجتبی نورمفیدی

جلسه صد و سیزدهم – تنبیه چهارم – صورت دوم: تکرار شرط در قضیه واحده، معنای تداخل و عدم تداخل مسببات در این صورت و حق در مسئله

جلسه ۱۱۳ – PDF جلسه صد و سیزدهم تنبیه چهارم – صورت دوم: تکرار شرط در قضیه واحده، معنای تداخل و عدم تداخل مسببات در این صورت و حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۳/۱۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از تعدد اسباب و وحدت جزاء در دو صورت بحث می‏کنیم: اول جاییکه دو قضیه شرطیه داشته باشیم مثل«اذا بلت فتوضأ» و «اذا نمت فتوضأ» الان دو قضیه شرطیه در اینجا ذکر شده و اسباب در آن متعدد است و جزاء واحد. در این صورت ما هم مسئله تداخل اسباب را مورد رسیدگی قرار دادیم و هم تداخل مسببات را و فرق این دو را نیز عرض کردیم که چیست. صورت دوم: تکرار تحقق شرط در قضیه

جلسه چهل و ششم – ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ تعریف حکم ثانوی _ چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ تعریف حکم ثانوی _ چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه ۱۴۰۰/۰۳/۱۰ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی در مقام اول مباحث مبسوطی را ما مطرح کردیم. در مقام اول بحث در تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی بود. این تاثیر گذاری تارۀ در استنباط حکم اولی است و اخری در اجرای حکم اولی. البته بیشتر بحث ما معطوف به بخش اول بود، یعنی استنباط حکم اولی و نحوه تاثیر گذاری مصلحت در این عرصه. اینکه چگونه می‌توانیم به مناطات احکام دست پیدا کنیم و طرق و راه هایی که برای این منظور قابل استفاده

جلسه صد و دوازدهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری ۱۴۰۰/۱۰/۱۰ خلاصه جلسه گذشته عرض شد دلیل هفتم متشکل از یک صغری و یک کبری است؛ صغری این است که بی‌حجابی به عنوان یک فعل حرام یا ترک یک واجب قطعاً قابل انکار نیست؛ یعنی ترک حجاب مصداق ترک فعل واجب یا فعل حرام است. این بحثی ندارد. اما کبری این است که هر حرامی و ترک واجبی مستوجب تعزیر است، و از آنجا که تعزیر یا از باب قدر متیقن یا از باب انحصار مربوط به حاکم اسلامی است، پس امام جامعه و حاکم اسلامی یا حکومت اسلامی

جلسه صد و دوازدهم – تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات – حق در مسئله – دو اشکال و بررسی آنها

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات – حق در مسئله – دو اشکال و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۱۰ مروری بر مباحث گذشته در بحث از تداخل مسببات عرض کردیم به حسب مقام ثبوت شیخ انصاری قائل به امتناع تداخل مسببات شدند. اشکال این سخن بیان شد و معلوم شد که ثبوتا مشکلی برای التزام به تداخل مسببات وجود ندارد. پس از آن ادله قول به تداخل و عدم تداخل را ذکر کردیم، هم دلیل کسانی که قائل به تداخل مسببات در صور سه گانه اخیر بودند و هم دلیل کسانی که قائل به عدم تداخل مسببات در این سه صورت بودند. حق در مسئله ۱.به حسب مقام ثبوت

جلسه چهل و پنجم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم: تعارض و تزاحم _ مصلحت و حکم اولی طولی _ مصلحت و اجرای حکم اولی مصلحت و حکم اولی طولی

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم: تعارض و تزاحم _ مصلحت و حکم اولی طولی _ مصلحت و اجرای حکم اولی مصلحت و حکم اولی طولی ۱۴۰۰/۰۳/۰۹ بحث ما درباره تعارض و تزاحم به عنوان بستر هایی برای حضور مصلحت در عرصه استنباط و البته اجرای حکم اولی بود. گفتیم در موارد تزاحم به نوعی می‌توان گفت یک استنباط ثانوی صورت می‌گیرد و لذا از باب اینکه تزاحم اختصاص به موارد حکم ثانوی و حکم حکومتی ندارد، لذا می‌تواند به استنباط حکم اولی هم مرتبط شود. مطلبی که در ادامه این قسمت لازم است به

جلسه صد و یازدهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی –ادله: دلیل هفتم – اثبات کبری: مسئولیت حکومت نسبت به تعزیر مرتکبین حرام

جلسه ۱۱۱ – PDF جلسه صد و یازدهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی –ادله: دلیل هفتم – اثبات کبری: مسئولیت حکومت نسبت به تعزیر مرتکبین حرام ۱۴۰۰/۰۳/۰۹ اشکال دهم تا اینجا شش دلیل بر مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی و اینکه حکومت اسلامی می‌تواند مقرراتی را نسبت به امر حجاب وضع کند، ذکر کردیم. دلیل ششم تا حدی بحث‌انگیز بود و اشکالاتی نسبت به آن مطرح شده بود که پاسخ دادیم. یک اشکالی که در بین بحث‌های گذشته به نوعی مورد اشاره قرار گرفته و یکی از اعزه چند اشکال دیگر هم به ضمیمه آن فرستاده‌اند، باید پاسخ داده شود؛ البته بعضی از این اشکالات را قبلاً مطرح

جلسه چهل و چهارم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم طرق: تعارض و تزاحم

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم طرق: تعارض و تزاحم ۱۴۰۰/۰۳/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دسته سوم از طرق درک مصالح بود و اینکه در استنباط احکام اولیه چند دسته طرق وجود دارند که ما می‌توانیم به واسطه آن‌ها به مناطات و علت ها و ملاکات احکام که همان مصالح یا مفاسد هستند دست پیدا کنیم. دسته سوم تعارض و تزاحم بود. عرض کردیم مصلحت در تعارض بین احکام یا ادله بعضا ایفای نقش می‌کند. این در تعارض بدوی به یک نحو و در تعارض مستقر به شکلی دیگر است. در تعارض بدوی

جلسه صد و دهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم و بررسی آنها

جلسه ۱۱۰ – PDF جلسه صد و دهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۰۸ خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد دلیل ششم اشکالاتی مطرح شده و می‌بایست به این اشکالات رسیدگی شود. دلیل ششم متشکل از یک صغری و کبری بود؛ صغری این بود که بی‌حجابی از مصادیق منکر است و حجاب از مصادیق معروف. کبری که به ادله و شواهد مختلف اثبات شد، این بود که دولت نسبت به مسأله حجاب و پوشش مسئولیت دارد. نتیجه این شد که این مسئولیت اقتضا می‌کند در همه مراتب اقدام کند

جلسه صد و ده – تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات– کلام محقق نایینی و بررسی آن

جلسه ۱۱۰ – PDF جلسه صد و ده تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات– کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقام دوم از صورت اول یعنی جایی است که شرط متعدد و جزاء واحد است. گفتیم در این فرض ما در دو مقام بحث می‎کنیم: ۱. بحث در تداخل اسباب ۲. بحث در تداخل مسببات پس مقام دوم بحث در مورد تداخل مسببات است. فرق بین این دو مقام نیز معلوم شد. در مقام اول بحث در این بود که آیا وجود شرائط متعدد در حالیکه جزاء ‌واحد است در جملات و قضایای شرطیه متعدد، به این معنا است که تکالیف هم متعدد است؟ آن اسبابی که باعث ثبوت

شرح رساله حقوق – جلسه پنجاه و یکم – آثار دنیوی و اخروی دروغ – ۱. اثر مادی دنیوی – ۲. اثر معنوی دنیوی

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم آثار دنیوی و اخروی دروغ – ۱. اثر مادی دنیوی – ۲. اثر معنوی دنیوی ۱۴۰۰/۰۳/۰۵ شرح رساله الحقوق تا اینجا اجمالاً دو جلسه درباره یکی از مصادیق بدزبانی (که اکرام زبان و بزرگداشت و حفظ آن از بدزبانی به عنوان یکی از حقوق اعضای انسان بر انسان از آن نام برده شده)، مطالبی را گفتیم. «فاکرامه عن الخنا»، یعنی حق زبان بر انسان این است که نگذارد زبانش به بدگویی رو بیاورد. بزرگداشت این عضو به این است که جلوی بدگویی و بدزبانی را بگیرد؛ این یک حق است. در این جلسه درباره آثار دنیوی و اخروی دروغ خیلی مختصر و کوتاه مطالبی را عرض می‌کنم. آثار دنیوی و اخروی دروغ

جلسه صد و نهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال سوم و چهارم و بررسی آنها

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال سوم و چهارم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۰۵ اشکال سوم بحث در بررسی اشکالات دلیل ششم بود؛ تا اینجا دو اشکال را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. نتیجه این شد که هیچ یک از آن دو اشکال اینجا وارد نیست. اشکال سوم که به دنبال اشکال دوم مطرح می‌شود، این است که اگر فرض کنیم منظور از امر و نهی در روایات صرف قول و لسان و کلام نباشد بلکه منظور از امر ایجاد معروف و منظور از نهی پرهیز از منکر باشد، یعنی صرف

جلسه صد و نهم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – حق در مسئله – مقام دوم: تداخل مسببات

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – حق در مسئله – مقام دوم: تداخل مسببات ۱۴۰۰/۰۳/۰۵ فرق بین تداخل اسباب و تداخل مسببات در صورت اول از دو صورت محل بحث یعنی جایی که جزاء واحد و شرط متعدد باشد عرض کردیم در دو مقام بحث می‎کنیم. مقام اول درباره تداخل اسباب بود، تاکیدا و جهت یادآوری عرض می‎کنم که منظور از تداخل اسباب در این بحث این بود که آیا آن اسبابی که به عنوان دلیل و علت ثبوت تکلیف و حکم معرفی می‎شوند آیا تداخل می‎کنند یا خیر؟ این ربطی به مقام امتثال ندارد بلکه مربوط به مقام ثبوت تکلیف است یعنی اگر مثلا «نوم»

جلسه صد و هشتم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – ادامه بررسی اشکال اول و دوم

جلسه ۱۰۸ – PDF جلسه صد و هشتم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – ادامه بررسی اشکال اول و دوم ۱۴۰۰/۰۳/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالاتی بود که نسبت به دلیل ششم مطرح شده و در واقع غرض از این اشکالات آن است که ادله امر به معروف و نهی از منکر هم صغرویاً و هم کبرویاً برای اثبات مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی ناتمام است. یک اشکال را در جلسه قبل عرض کردیم؛ اشکال اول این بود که اینها از مصادیق معروف و منکر نیستند؛ این اشکال یک اشکال صغروی بود، چون معروف و منکر یعنی آنچه که به حسب نظر اجتماع

جلسه صد و هشتم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – کلمات محقق اصفهانی، عراقی، حایری و بررسی آنها

جلسه ۱۰۸ – PDF جلسه صد و هشتم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – کلمات محقق اصفهانی، عراقی، حایری و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۰۴ کلام محقق اصفهانی در مورد موضوع بحث یعنی تداخل اسباب در جایی که شرط متعدد و جزاء واحد است محقق اصفهانی مطلب مختصری دارند که بواسطه آن می‎خواهند عدم تداخل را اثبات کنند. ایشان می‎فرماید: به طور کلی شرط یک خصوصیتی دارد و آن هم این است که هر شرطی مقتضی برای یک مسبب و یک اثر است، طبیعتا اگر ما دو جمله شرطیه داشته باشیم هر شرطی اقتضای یک اثر و مسبب دارد. پس در ناحیه شرط مقتضی برای تعدد مسبب موجود است. به عبارت دیگر

جلسه صد و هفتم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال دوم و بررسی آن

جلسه ۱۰۷ – PDF جلسه صد و هفتم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – بررسی اشکالات دلیل ششم – اشکال دوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۰۳ خلاصه جلسه گذشته دلیل ششم از ادله مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی، در حقیقت متشکل از یک صغری و کبری بود. مستدل گفت صغری روشن است و برای اثبات کبری هم به شواهدی استناد کرد؛ حدوداً چهار شاهد ذکر شد. نتیجه این شد که هم بی‌حجابی از مصادیق منکر و حجاب از مصادیق معروف است، و هم از آنجا که دولت اسلامی نسبت به مسأله امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت دارد، بنابراین نسبت به یکی از

جلسه صد و هفتم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – کلام محقق نایینی و بررسی آن

جلسه ۱۰۷ – PDF جلسه صد و هفتم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – کلام محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالات دلیل مشهور بود. گفتیم دلیل مشهور که در قالبهای مختلفی بیان شده است از جهاتی مورد اشکال قرار گرفته که تا اینجا دو اشکال را به سخنان شیخ انصاری، محقق همدانی و محقق خراسانی مطرح کردیم. علاوه بر کلمات اعاظم یاد شده برخی از شاگردان آنها نیز با اینکه مسئله عدم تداخل را قبول کردند و در این ادعا با ایشان شریک هستند اما از نظر استدلال راه دیگری را طی کردند. محقق نایینی از یک طریق با بیان نسبتا مبسوطی در صدد

جلسه چهل و سوم – ادله قاعده _ ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ تعارض و تزاحم _ ۱. تعارض

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم ادله قاعده _ ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ تعارض و تزاحم _ ۱. تعارض ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دسته سوم طرق درک مصلحت از آن دسته طرقی است که در استنباط حکم اولی می‌تواند به ما کمک کند. یعنی ما تا اینجا چند دسته از طرق را گفتیم. دسته سوم در واقع تعارض و تزاحم است. یعنی مصلحتی که در محدوده تعارض بین ادله و تزاحم بین احکام می‌تواند نقش ایفاء کند. ما اشاره ای اجمالی کردیم به نکاتی که به روشن شدن بیشتر موضوع بحث کمک می‌کند و در واقع می‌تواند جایگاه مصلحت را در استنباط حکم اولی و تاثیر آن را تبیین

جلسه صد و ششم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – اثبات کبری – ادله اثبات مسئولیت حکومت اسلامی نسبت به امر به معروف و نهی از منکر – شاهد سوم: سیره – اشکالات دلیل ششم – اشکال اول و بررسی آن

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل ششم – اثبات کبری – ادله اثبات مسئولیت حکومت اسلامی نسبت به امر به معروف و نهی از منکر – شاهد سوم: سیره – اشکالات دلیل ششم – اشکال اول و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در شواهد اثبات کبرای دلیل ششم بود؛ عرض کردیم برای تمامیت دلیل ششم حتماً می‌بایست کبرای آن ثابت شود. کبری این بود که حکومت اسلامی نسبت به مسأله امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت دارد. تا اینجا به شواهدی استناد کردیم من الآیات و الروایات. فی الجمله دلالت آیات و روایات را پذیرفتیم و

جلسه صد و ششم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) – بررسی موانع حمل بر تأکید

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) – بررسی موانع حمل بر تأکید ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل قول مشهور مبنی بر عدم تداخل در جایی است که شرط متعدد و جزاء واحد است. عرض کردیم. بعضی از اکابر فقه و اصول استدلالی را ذکر کردند، از جمله شیخ انصاری و محقق همدانی و محقق خراسانی که این استدلال از یک جهت مورد اشکال واقع شد. اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) قبل از اینکه به کلمات محقق اصفهانی، محقق نایینی و محقق عراقی بپردازیم، جهت دیگری از اشکال

شرح رساله حقوق – جلسه پنجاهم – چهار ویژگی شخصیتی دروغگو – ویژگی اول: پستی و حقارت – ویژگی دوم: بی‌عقلی – ویژگی سوم: ناجوانمردی – ویژگی چهارم: دورویی

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم چهار ویژگی شخصیتی دروغگو – ویژگی اول: پستی و حقارت – ویژگی دوم: بی‌عقلی – ویژگی سوم: ناجوانمردی – ویژگی چهارم: دورویی ۱۴۰۰/۰۲/۲۹ خلاصه جلسه گذشته در بحث مربوط به حقوقی که انسان بر خودش دارد و اعضای انسان، گفتیم یک حقوقی اعضای انسان بر انسان دارند. اولین حق، حق لسان بود؛ زبان یک حقوقی بر گردن انسان دارد. اولین حقش «اکرامه عن الخنی» بود، یعنی بزرگداشت زبان و مراقبت زبان و حفظ آن از بدگویی و بدزبانی. به مناسبت سخن از بدگویی و بدزبانی گفتیم برخی از مهم‌ترین مصادیق بدزبانی و بدگویی را ذکر می‌کنیم. اولین مورد، غیبت بود که در طی چند جلسه و در آن حدی که لازم بود اشاراتی داشتیم.