نکاح

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – شروط جواز نظر امر سوم: عدم تلذذ و بررسی آن – صور چهارگانه در مسأله – احتمالات سه‌گانه در حکم – نتیجه بحث در امر سوم  ۱۴۰۰/۰۹/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در امر سوم از اموری است که به عنوان شرط برای جواز نظر به کسی که قصد ازدواج با او دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد. امر سوم عبارت است از عدم قصد اللذة؛ یعنی این شرط است برای جواز نظر؛ بدین معنا که مرد در صورتی می‌تواند به زنی که قصد ازدواج با او دارد نگاه کند که قصد لذت نداشته باشد. اینجا یک کلامی را از

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – شروط جواز نظر امر سوم: عدم تلذذ و بررسی آن – کلام صاحب جواهر ۱۴۰۰/۰۹/۰۷ خلاصه جلسه گذشته در مسأله ۲۸ بعد از بیان اصل جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد و استثناء این مورد از عمومات حرمت نظر، نوبت به بررسی شروط جواز نظر رسید. از بین امور هشت‌گانه‌ای که در این رابطه مطرح شده، گفتیم دو امر در متن تحریر بیان نشده و البته چه‌بسا به خاطر وضوح عدم شرطیت این دو امر بوده باشد؛ یکی مسأله رضایت زن و اذن او برای جواز نظر که عدم اعتبار آن بیان شد، و

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – شروط جواز نظر امر اول: رضایت زن و بررسی شرطیت آن – امر دوم: عدم امکان شناخت از طریق دیگر و بررسی شرطیت آن                                         ۱۴۰۰/۰۹/۰۶ شروط جواز نظر بحث در مورد اصل جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد تمام شد. یعنی اصل حکم معلوم شد؛ اینکه چرا نظر به چنین زنی جایز است و دلیل آن چیست. بعد از بیان اصل حکم، نوبت به بیان شروط جواز نظر می‌رسد. امام(ره) در متن مسأله ۲۸ فرمودند: «یجوز لمن یرید تزویج امرأة أن ینظر الیها بشرط أن لایکون بقصد التلذذ و إن علم أنه یحصل بسبب

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – دلیل دوم: روایات دسته دوم: روایت سوم تا دهم ۱۴۰۰/۰۹/۰۳ خلاصه جلسه گذشته عرض شد برای جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او را دارد، به روایاتی استناد شده است. این روایات دو طایفه هستند؛ یک طایفه روایاتی هستند که متضمن بیان اصل حکم هستند و محدوده جواز نظر در آنها بیان نشده است. چهار روایت از این طایفه را بیان کردیم. طایفه دوم روایاتی است که علاوه بر بیان اصل حکم و جواز نظر، محدوده آن را هم مورد اشاره قرار داده‌اند، هر چند از نظر ذکر مواضعی که می‌تواند به آنها نظر کند، یکسان

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – دلیل دوم: روایات ادامه بررسی دسته اول روایات – روایت دوم و سوم و چهارم – دسته دوم روایات: روایت اول و دوم ۱۴۰۰/۰۹/۰۲ خلاصه جلسه گذشته عرض شد در جواز نظر به زنی که قصد ازدواج و نکاح با او دارد، به غیر از اجماع، روایاتی می‌توان ذکر کرد و جواز را مستند به این روایات کرد. این روایات هم صحاح در بین آنها هست و هم برخی روایات که ممکن است ضعیف باشند. اما مجموعاً به خاطر تواتر یا استفاضه‌ای که در این روایات وجود دارد و همچنین به واسطه اخبار صحیحه‌ای که در بین این

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – فایده بحث از جواز نظر در این مسأله بنابر جواز نظر به وجه و کفین – مطلب اول: اصل جواز نظر – دلیل اول: اجماع – دلیل دوم: روایات – روایت اول ۱۴۰۰/۰۹/۰۱ خلاصه جلسه گذشته موضوع مسأله ۲۸ نظر به زنی است که مرد قصد ازدواج با او را دارد. عرض کردیم مطالبی که در این مسأله مطرح شده، یکی اصل حکم جواز نظر است؛ دوم، شروط جواز نظر؛ سوم، مسأله تکرار نظر؛ و چهارم، محدوده جواز نظر. این چهار مطلب در متن مسأله ۲۸ ذکر شده است. تفاوت‌هایی که عبارت تحریر با عبارت عروه دارد، در

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم مسئله ۲۸ – جواز نظر به زنی که قصد ازدواج با او دارد – توضیح اجمالی مسأله – کلام امام و مرحوم سید ۱۴۰۰/۰۸/۳۰ توضیح اجمالی مسأله مسأله ۲۸ درباره یکی دیگر از مستثنیات حرمت نظر به زنان است و آن هم زنی است که شخص می‌خواهد با او ازدواج کند. عمده بحث درباره شروط جواز نظر است؛ چون اصل آن چندان محل بحث نیست. هشت امر در عبارات تحریر و عروه مجموعاً مورد اشاره قرار گرفته است؛ نفیاً و اثباتاً، فتواً و احتیاطاً، استحباباً و وجوباً. من فقط فهرست این هشت امر را ذکر می‌کنم و بعد عبارت تحریر را می‌خوانم که ملاحظه بفرمایید از این هشت امر، امام(ره) کدام یک

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  مسئله ۲۷ – مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین حق در مسأله الحاق زنان بادیه‌نشین به زنان اهل ذمه – یک اشکال – پاسخ صاحب جواهر و بررسی آن – حق در پاسخ ۱۴۰۰/۰۸/۲۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت عباد بن صهیب و اشکالاتی بود که نسبت به آن مطرح شده بود. رسیدیم به اینکه چرا مرحوم سید و امام(ره) در الحاق زنان بادیه‌نشین و زنان روستانشین به زنان اهل ذمه اشکال کرده‌اند؛ تعبیر «و هو مشکل» به چه معناست. سه احتمال را در این باره ذکر کردیم و معلوم شد که این احتمالات نوعاً قابل قبول نیست؛ یعنی چه «و هو مشکل» را ناظر به ضعف سندی بدانیم

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مسئله ۲۷ – مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین چند احتمال در مورد «و هو مشکل» – بررسی احتمال دوم – احتمال سوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در این عبارت تحریر بود که امام(ره) نسبت به الحاق نساء اهل بوادی و قری به نساء اهل ذمه در جواز نظر اشکال کرده‌اند ـ مثل مرحوم سید ـ و فرمودند «و هو مشکل». سخن در این بود که «و هو مشکل» که در عبارت تحریر و در عبارت عروه آمده، اولاً به چه معناست و ثانیاً آیا این درست است یا نه، قابل قبول هست یا نه. گفتیم چند وجه و احتمال برای این وجه می‌توان ذکر کرد.

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام مسئله ۲۷ – مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین- نظر امام و مرحوم سید – دلیل جواز – چند احتمال در مورد «و هو مشکل» – احتمال اول و بررسی آن – احتمال دوم ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ مسأله دوم: نظر به زنان بادیه‌نشین و روستانشین بحث در مسأله اول از دو مسأله‌ای که در مسأله ۲۷ تحریر مطرح شده به پایان رسید. مسأله اول درباره نظر به زنان ذمی بود که مباحث آن به تفصیل بیان شد. مسأله دوم درباره برخی از اصناف زنان است که ملحق شده‌اند به نساء اهل ذمه. امام(ره) می‌فرماید: «و قد تلحق بهنّ نساء أهل البوادي و القرى من الأعراب و غيرهم اللاتي جرت عادتهنّ على عدم التستّر

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – شروط جواز نظر – شرط سوم – محدوده جواز نظر ۱۴۰۰/۰۸/۲۳ ۳. عدم کون النظر مقصودا اصلیا بحث در شروط جواز نظر به زنان ذمی بود. عرض کردیم امام(ره) در متن تحریر دو شرط را ذکر کرده‌اند، یکی عدم التلذذ و دیگری عدم الریبة. شرط سوم که مرحوم آقای حائری(ره) در این مقام ذکر کرده، عدم کون النظر مقصوداً اصلیاً. آیا این شرط مورد قبول است یا نه؟ تعبیر ایشان این است: «و الاحوط أن لایکون النظر مقصوداً اصلیاً»، یعنی علاوه بر اینکه نگاه به زنان ذمی نباید همراه با لذت و ریبه باشد، باید مقصود اصلی هم نباشد؛ یعنی حاجت و

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – جمع‌بندی روایت پنجم – شروط جواز نظر به زنان ذمی – شرط اول و دوم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ جمع‌بندی روایت پنجم در مسأله اول از دو مسأله‌ای که در مسأله ۲۷ تحریر مطرح شده بود، اکثر مطالب مورد بررسی قرار گرفت. تنها یک نکته را عرض کنم، البته در اصل حکم، و الا شروط و محدوده جواز باقی مانده است. نتیجه کلی این شد که بالاخره نظر به زنان ذمی بلکه مطلق کفار ـ همانطور که در متن تحریر آمده و مرحوم سید در عروه هم فرموده ـ جایز است و علتی که

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – تفاوت در نقل روایت پنجم و تأثیر آن در استدلال ۱۴۰۰/۰۸/۱۹ تفاوت در نقل روایت پنجم و تأثیر آن در استدلال در بحث از روایت پنجم یعنی روایت عباد بن صهیب اشکال سندی و دو اشکال دلالی که مطرح بود مورد رسیدگی قرار گرفت و نتیجه آن شد که این اشکالات وارد نیست. فقط یک نکته باقی مانده که این را عرض کنیم و از این بحث فارغ شویم. آن نکته اینکه این روایت به چند نقل به ما رسیده است. یکی نقل مرحوم کلینی و دیگری نقل شیخ صدوق؛ مرحوم شیخ صدوق این

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – روایت پنجم – اشکال سوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت عباد بن صهیب بود. تقریب استدلال به این روایت و دو اشکالی که به این روایت وارد شده را بیان کردیم؛ یکی اشکال سندی بود که عمدتاً بر پایه ضعف عباد استوار بود که گفتیم یا به دو طریقی که مرحوم آقای حکیم گفته‌اند، یعنی توثیق عام مشکل او حل می‌شود، ایشان از این راه خواست مسأله را حل کند و البته خالی از اشکال نبود. یا به طریقی که مثلاً مرحوم آقای خویی گفته‌اند که توثیق خاص است؛

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – دو اشکال به روایت پنجم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۸/۱۷                              دو اشکال به روایت پنجم و بررسی آنها بحث در روایاتی بود که مورد استناد قرار گرفته برای اثبات جواز نظر به زنان ذمی. تا اینجا چهار روایت را نقل کردیم. روایت پنجم روایت عباد بن صهیب بود؛ تقریب استدلال به این روایت بیان شد و عرض کردیم دو اشکال مهم در مورد این روایت مطرح شده است. یکی اشکال سندی که مهم‌تر است و دیگری اشکال دلالی اشکال اول (سندی) اشکال سندی در مورد این روایت آن است که عباد بن صهیب ضعیف

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – روایت سوم و چهارم و بررسی آنها – روایت پنجم ۱۴۰۰/۰۸/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایات دال بر جواز نظر به نساء اهل ذمه بود؛ عرض شد چندین روایت در این مقام ذکر شده و مورد استناد قرار گرفته؛ دو روایت را نقل کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. یکی روایت سکونی بود که گفتیم می‌تواند مورد استناد قرار گیرد و اشکال سندی و دلالی که نسبت به آن مطرح شده بود را مورد بررسی قرار دادیم. دیگری هم روایت ابوالبختری بود که این هم دلالتاً و سنداً مورد بررسی قرار گرفت؛ اما

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – روایت اول و دوم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۸/۱۵ بحث در ادله جواز نظر به زنان ذمی بود. عرض شد دلیل اول مطلبی است که مرحوم محقق حلی در شرایع فرموده که «لأنهنّ بمنزلة الإماء». این دلیل با هر دو تقریبش ذکر شد و مورد اشکال قرار گرفت؛ نتیجه این شد که انصاف این است که این دلیل نمی‌تواند مورد پذیرش قرار گیرد. دلیل دوم: روایات دلیل دوم برخی روایات است که در این مقام مورد استناد قرار گرفته است؛ ما این روایات را نقل می‌کنیم و مورد بررسی قرار می‌دهیم تا ببینیم آیا می‌توان

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل اول – تقریب دوم – بررسی دلیل اول- کلام محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۲ کلام محقق خویی در مسأله نظر به زنان اهل ذمه گفته شد مشهور کما نسب إلیهم قائل به جواز النظر شده‌اند. اما در مورد دلیل این حکم گفتیم یک دلیل مطلبی است که مرحوم محقق اول (صاحب شرایع) فرموده که لأنهنّ بمنزلة الإماء. دو تقریب برای این بیان ذکر کردیم و هر دو را مورد اشکال قرار دادیم. اگر این دو تقریب محل اشکال است، پس چه معنایی برای این روایت یا برای این تعبیر که در حقیقت متخذ از روایات است،

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل اول – تقریب دوم – بررسی دلیل اول ۱۴۰۰/۰۸/۱۱ خلاصه جلسه گذشته در مسأله اول که درباره نظر به زنان ذمی است، عرض شد دو قول وجود دارد؛ هر چند به مشهور نسبت داده شده جواز النظر؛ اما در مقابل، کسانی که قائل به عدم جواز شده‌اند هم کم نیستند. برای قول به جواز چند دلیل ذکر شده است؛ دلیل اول آن چیزی است که محقق صاحب شرایع به آن اشاره کرده و البته در کلمات شیخ مفید و شیخ طوسی هم قابل ردیابی است؛ و آن اینکه أنهنّ بمنزلة الإماء. عرض کردیم این به دو تقریب

جلسه ۲۰ – PDF   جلسه بیستم  مسئله ۲۷ – توضیح اجمالی مسأله – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل اول- تقریب اول – اثبات صغری و کبری ۱۴۰۰/۰۸/۱۰               مسأله ۲۷: «يجوز النظر إلى نساء أهل الذمة بل مطلق الكفار مع عدم التلذذ و الريبة أعني خوف الوقوع في الحرام، و الأحوط الاقتصار على المواضع التي جرت عادتهن على عدم التستر عنها، و قد تلحق بهن نساء أهل البوادي و القرى من الأعراب و غيرهم اللاتي جرت عادتهن على عدم‌ التستر و إذا نهين لا ينتهين، و هو مشكل، نعم الظاهر أنه يجوز التردد في القرى و الأسواق و مواقع تردد تلك النسوة و مجامعهن و محالّ معاملتهن مع العلم عادة