قطع

خارج اصول – جلسه نهم – کلام شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – نظر محقق خراسانی    

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  کلام شیخ انصاری – اشکال محقق خراسانی به شیخ انصاری – نظر محقق خراسانی ۱۴۰۲/۰۷/۲۲                        جانشینی امارات و اصول عملیه از قطع بعد از بیان اقسام قطع بحث مهمی که مطرح است، جانشینی امارات و اصول عملیه از قطع است. تا اینجا احکامی را برای قطع و آثاری را برای آن بیان کردیم؛ معذریت، منجزیت، مومنیت از عقاب، یکسری آثار دنیوی و اخروی برای قطع بیان شد. حال سوال این است که آیا امارات و اصول عملیه که مفید یقین نیستند، جانشین قطع می‎شوند یا خیر؟ همانطوری که قطع و یقین گاهی به موضوعات خارجی متعلق می‎شود مثلا انسان یقین پیدا می‎کند که

خارج اصول – جلسه هشتم – تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – قسم پنجم – اقوال سه گانه – بررسی قول دوم – قول سوم: امام خمینی – بررسی قول سوم – شرح رساله حقوق 

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – قسم پنجم – اقوال سه گانه – بررسی قول دوم – قول سوم: امام خمینی – بررسی قول سوم – شرح رساله حقوق  ۱۴۰۲/۰۷/۱۹     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد امکان قطع موضوعی که در موضوع همان حکم اخذ شده باشد چند دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول امتناع بود. اینکه مولا قطع به حکم شرعی را در موضوع همان حکم اخذ کند از دید برخی ممتنع است. دلیل بر امتناع نیز دور بود. دیدگاه دوم نیز دیدگاه محقق نایینی است. دیروز سخن ایشان را ذکر کردیم. محصل فرمایش ایشان این بود که اخذ قطع

خارج اصول – جلسه هفتم – تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – قسم پنجم – اقوال سه گانه – قول اول: امتناع – قول دوم: محقق نایینی   

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم  تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – قسم پنجم – اقوال سه گانه – قول اول: امتناع – قول دوم: محقق نایینی ۱۴۰۲/۰۷/۱۸     قسم پنجم آخرین قسمی که برای قطع موضوعی به اعتبار متعلق قطع ذکر کردیم این بود که قطع به حکم در موضوع خود همان حکم اخذ شود؛ نه مثلش، نه ضدش، بلکه بگوید «اذا قطعت بوجوب صلوة الجمعه یجب علیک صلوة الجمعه» و منظور از وجوب دوم همان وجوب اول باشد نه مثل آن، بر خلاف قسم قبلی. در مورد این قسم نیز اختلاف شده است، مثل دو قسم قبلی که آیا این صورت ممتنع است یا ممکن؟ انظار

خارج اصول – جلسه ششم – تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – بررسی حق در مورد قسم سوم – قسم چهارم – ادله امتناع و بررسی آنها – حق در مسئله

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – بررسی حق در مورد قسم سوم – قسم چهارم – ادله امتناع و بررسی آنها – حق در مسئله ۱۴۰۲/۰۷/۱۷       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برخی از اقسام قطع موضوعی به اعتبار متعلق قطعشان هیچ محذوری ندارند و امکان آنها مسلم است. در مورد بعضی از اقسام اختلاف شده است که آیا ممکن هستند یا ممتنع. قسم سوم از این موارد بود. ادله‏ای بر امتناع قسم سوم اقامه شده که ما هر سه دلیل را رد کردیم. امام خمینی یک تفصیلی در مسئله دادند و گفتند در یک صورت و یک حالت از قسم

خارج اصول – جلسه پنجم – تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – تفصیل امام خمینی در قسم سوم – بررسی امکان قسم سوم – ادله امتناع – دلیل سوم و بررسی آن 

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم  تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – تفصیل امام خمینی در قسم سوم – بررسی امکان قسم سوم – ادله امتناع – دلیل سوم و بررسی آن  ۱۴۰۲/۰۷/۱۶     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم تقسیم سوم برای قطع موضوعی به اعتبار متعلق قطع است. به این اعتبار قطع موضوعی به پنج قسم تقسیم می‎شود؛ یک قسم مربوط به جایی است که قطع به یک امر خارجی در موضوع یک حکم اخذ شود. قسم دوم جایی است که قطع به یک حکم شرعی در موضوع حکم شرعی دیگر اخذ شود که این خودش بر چهار قسم است. لذا مجموعا پنج قسم حاصل شد. قسم

خارج اصول – جلسه چهارم – تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – امکان قسم اول و دوم – بررسی امکان قسم سوم – ادله امتناع –دلیل اول و دوم و بررسی آن

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم تقسیم سوم قطع موضوعی به اعتبار متعلَق – بررسی امکان اقسام قطع به اعتبار متعلق قطع – امکان قسم اول و دوم – بررسی امکان قسم سوم – ادله امتناع –دلیل اول و دوم و بررسی آن ۱۴۰۲/۰۷/۱۵     خلاصه جلسه گذشته بحث در تقسیمات قطع بود و اقسامی که برای قطع موضوعی به تبع این تقسیمات حاصل می‎شود. دو تقسیم برای قطع موضوعی بیان شد. یکی تقسیم قطع موضوعی به صفتی و طریقی؛ دیگری تقسیم قطع موضوعی به تمام الموضوع و جزء الموضوع. حاصل تداخل اقسام حاصله از این تقسیمات، پنج قسم بود. در جلسات گذشته امکان این اقسام مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که هیچ یک از این اقسام

خارج اصول – جلسه سوم – بررسی امکان دو قسم از اقسام قطع موضوعی – قول به تفصیل و بررسی آن – امکان قسم سوم و بررسی آن  

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  بررسی امکان دو قسم از اقسام قطع موضوعی – قول به تفصیل و بررسی آن – امکان قسم سوم و بررسی آن ۱۴۰۲/۰۷/۱۰                   خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد دو قسم از اقسام قطع موضوعی، محقق اصفهانی قائل به عدم امکان شدند؛ یعنی قطع موضوعی صفتی به هر دو قسمش؛ یعنی قطع موضوعی صفتی به گونه‎ای که قطع به ما هو صفة جزء الموضوع باشد یا تمام الموضوع. فرمایش ایشان را بررسی کردیم و اشکال آن را نیز بیان کردیم؛ اینکه ما به طور مطلق، ادعا کنیم قطع موضوعی صفتی، به هر دو قسمش ممکن نیست سخن نا تمامی است. قول به تفصیل قول

خارج اصول – جلسه دوم – بررسی امکان اقسام قطع موضوعی – کلام محقق اصفهانی در عدم امکان دو قسم – بررسی کلام محقق اصفهانی در عدم امکان دو قسم – بررسی کلام محقق اصفهانی – پاسخ اول – پاسخ دوم

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم  بررسی امکان اقسام قطع موضوعی – کلام محقق اصفهانی در عدم امکان دو قسم – بررسی کلام محقق اصفهانی در عدم امکان دو قسم – بررسی کلام محقق اصفهانی – پاسخ اول – پاسخ دوم ۱۴۰۲/۰۷/۰۹         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم قطع به انقسامات مختلف، دارای اقسامی می‎شود. ابتدا به قطع طریقی و موضوعی و قطع موضوعی هم، به قطع موضوعی به نحو تمام الموضوع و به نحو جزء الموضوع تقسیم می‎شود. هر یک از این دو نیز منقسم نیز می‎شوند به قطع علی نحو الصفتیه و قطع علی نحو الطریقیه و الکاشفیه. این هم تقسیم می‎شود به کشف تام یا مطلق کشف، ولو کشف ناقص. بررسی امکان اقسام قطع

خارج اصول – جلسه اول – اقسام قطع – قطع طریقی و موضوعی – اقسام قطع موضوعی

جلسه ۱ – PDF جلسه اول  اقسام قطع – قطع طریقی و موضوعی – اقسام قطع موضوعی ۱۴۰۲/۰۶/۰۸         تقوای الهی در خلوت در آغاز بحث اصول، روایتی را تیمنا و تبرکا از امیرالمومنین علیه السلام نقل می‎کنیم که انشاء‎الله با بهره‎گیری از این کلمات نورانی توفیقات ما افزون شود و انشاء الله عمر علمی ما برکت بیشتری پیدا کند. حضرت علی می فرماید: «اتَّقوا معاصيَ اللّه ِ في الخَلَواتِ، فإنّ الشاهِدَ هُو الحاكِمُ» ؛ نسبت به گناهان در خلوت‎ها تقوا داشته باشید، زیرا آن که شاهد است خود حاکم و داور است. اینکه انسان تقوا، خود نگهداری، خود مراقبتی داشته باشد، خودش را کنترل کند، یک امری است که در قرآن و روایات، روی آن تأکید

خارج اصول – جلسه صد و دهم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام دوم : فعل متجری به – مسئله اول و دوم و سوم – کلام محقق خراسانی و بررسی آن

جلسه ۱۱۰ – PDF جلسه صد و دهم تجری – مباحث اصلی تجری – مقام دوم : فعل متجری به – مسئله اول و دوم و سوم – کلام محقق خراسانی و بررسی آن  ۱۴۰۲/۰۳/۰۶            مقام دوم: فعل متجری به بحثی که از مباحث تجری باقی مانده مقام دوم بحث است. قبلا عرض کردیم که در مورد تجری در دو مقام بحث می‎شود مقام اول در مورد خود تجری است که سه مسئله در آن مقام مورد رسیدگی قرار گرفت. مقام دوم درباره فعل متجری به است. آن سه مسئله که در مقام اول مورد رسیدگی قرار گرفت بعینه در مقام دوم نیز مطرح است. یعنی باید ببینیم آیا فعل متجری به قبیح است یا خیر؟

خارج اصول – جلسه صد و نهم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله سوم: استحقاق عقاب در تجری – ادامه بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی – امر ششم و هفتم و بررسی آنها – نتیجه در  مسئله سوم – شرح رساله حقوق – حق دست – معنای ید – حق اول (سلبی)

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله سوم: استحقاق عقاب در تجری – ادامه بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی – امر ششم و هفتم و بررسی آنها – نتیجه در  مسئله سوم – شرح رساله حقوق – حق دست – معنای ید – حق اول (سلبی) ۱۴۰۲/۰۳/۰۳   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برخی از اموری که می‎تواند از دید عقل ملاک حکم به استحقاق عقوبت در مورد معصیت باشد، یکایک مورد بررسی قرار می‎گیرد. تا اینجا پنج امر را ذکر کردیم. محتمل است این امور از دید عقل به عنوان ملاک حکم به استحقاق عقوبت باشد. ملاحظه فرمودید همه این پنج امر مبتلا به اشکال بود،

خارج اصول – جلسه صد و هشتم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله سوم: استحقاق عقاب  در تجری – بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی – احتمال سوم و چهارم و پنجم و بررسی آنها

جلسه ۱۰۸ – PDF جلسه صد و هشتم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله سوم: استحقاق عقاب  در تجری – بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی – احتمال سوم و چهارم و پنجم و بررسی آنها ۱۴۰۲/۰۳/۰۲   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم محقق خراسانی و محقق اصفهانی معتقدند استحقاق عقوبت در تجری ثابت است. عمده استدلال این دو بزرگوار این بود که همان ملاکی که در معصیت، موجب حکم عقل به استحقاق عقوبت می‏شود، همان ملاک در تجری نیز جریان داد و عقل به همان ملاک شخص متجری را مستحق عقاب می‎داند. در بررسی این ادعا عرض کردیم باید ببینیم ملاکی که در معصیت موجب حکم عقل به استحقاق عقوبت می‎شود چیست؟ محقق اصفهانی

خارج اصول – جلسه صد و هفتم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری   ادامه بررسی دلیل هفتم – کلام محقق نایینی و بررسی آن – مسئله سوم:استحقاق عقاب در تجری – کلام محقق خراسانی و اصفهانی – بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی 

جلسه ۱۰۷- PDF جلسه صد و هفتم تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری   ادامه بررسی دلیل هفتم – کلام محقق نایینی و بررسی آن – مسئله سوم:استحقاق عقاب در تجری – کلام محقق خراسانی و اصفهانی – بررسی کلام محقق خراسانی و اصفهانی  ۱۴۰۲/۰۳/۰۱           خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد حرمت شرعی تجری، نه ادله عقلیه، نه اجماع، نه روایات هیچ کدام نمی‎تواند مدعا را اثبات کند. در مورد روایات هم گفتیم اگر دلالت دو دسته از روایات تمام باشد، کار به تعارض می‏کشد؛ یعنی چنانچه هم سند و دلالت روایات دال بر ترتب عقاب بر نیت و قصد حرام را بپذیریم و هم روایاتی که

خارج اصول – جلسه صد و ششم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری -ادامه بررسی دلیل هفتم – روایات متعارض و بررسی آن ها – راه های جمع در صورت تعارض و بررسی آن ها    

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری -ادامه بررسی دلیل هفتم – روایات متعارض و بررسی آن ها – راه های جمع در صورت تعارض و بررسی آن ها     ۱۴۰۲/۰۲/۳۱     خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حرمت شرعی تجری بود. چند دلیل ذکر شد. دلیل هفتم آیات و روایاتی بود که برخی به استناد آنها ادعای حرمت شرعی تجری کرده‎اند. ما این آیات و روایات را بررسی کردیم، هم از لحظ سندی این روایات مخدوش بودند و هم از نظر دلالی ارتباطی به بحث ما نداشتند. موضوع آیات هم با موضوع محل بحث ما متفاوت بود. علاوه بر اشکالات سندی و دلالی

خارج اصول – جلسه صد و پنجم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری ادامه بررسی دلیل هفتم – بررسی روایات – روایات معارض    

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری ادامه بررسی دلیل هفتم – بررسی روایات – روایات معارض     ۱۴۰۲/۰۲/۳۰     خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حرمت شرعی تجری یعنی مسئله دوم بود که آیا از نظر فقهی تجری حرام است یا خیر؟ آیا می‎توانیم بگوییم کاری که انسان انجام می‎دهد به قصد مخالفت با شارع و با قطع به حرمت، ولی در واقع موضوع حرمت تحقق ندارد، شرعا حرام است یا خیر؟ چند دلیل ذکر شد؛ آخرین دلیلی که برخی ذکر کرده‏اند آیات و روایاتی است که به نظر آنان دلالت بر حرمت شرعی دارد؛ یعنی بعد از بیان ادله عقلی

خارج اصول – جلسه صد و چهارم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری دلیل هفتم و بررسی آن – شرح رساله حقوق – حق دست – توضیح اجمالی  

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری دلیل هفتم و بررسی آن – شرح رساله حقوق – حق دست – توضیح اجمالی   ۱۴۰۲/۰۲/۲۷   دلیل هفتم در مسئله دوم یعنی حرمت شرعی تجری تا کنون شش دلیل ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. آخرین دلیل از ادله حرمت شرعی تجری ادله نقلی است که باید ببینیم که آیا دلالت بر حرمت شرعی تجری دارد یا خیر؟ به بعضی آیات و روایات استناد شده که انسانها بواسطه مقاصد و نیاتشان عقاب و عذاب می‎شوند. دو سه نمونه از این ادله نقلیه را ذکر می‎کنیم. ابتدا چند آیه می‎گوییم و بعد می رویم سراغ

خارج اصول – جلسه صد و سوم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری دلیل اول تا ششم و بررسی آنها

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله دوم: حرمت شرعی تجری دلیل اول تا ششم و بررسی آنها ۱۴۰۲/۰۲/۲۵   مسئله دوم: حرمت شرعی تجری عرض کردیم در باب تجری سه مسئله را باید مورد رسیدگی قرار دهیم. مسئله اول که یک بحث اصولی بود مورد رسیدگی قرار گرفت. مسئله دوم که جنبه فقهی دارد این است که آیا تجری حرمت شرعی دارد یا خیر؟ یعنی نفس اینکه کسی مخالفت اعتقادی با حکم شرعی کند، معصیت محسوب ‎شده و متصف به حکم حرمت می‎شود یا خیر؟ چند دلیل بر حرمت تجری اقامه شده است. برخی از ادله در گذشته به مناسبت‎های دیگری بیان شدند و ما آنها را

خارج اصول – جلسه صد و دوم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری –  حق در مسئله – ۱. در مورد راه اول – ۲. در مورد راه دوم – ۳. در مورد راه سوم    

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری –  حق در مسئله – ۱. در مورد راه اول – ۲. در مورد راه دوم – ۳. در مورد راه سوم  ۱۴۰۲/۰۲/۲۴       خلاصه جلسه گذشته بحث در مسئله اول از مسائل سه گانه مربوط به تجری بود. مسئله اول که جنبه اصولی داشت این بود که آیا قبح فاعلی تجری مستلزم حرمت شرعی آن می‎باشد یا خیر؟ یعنی آیا از قبح فاعلی می‎توانیم نتیجه بگیریم که تجری شرعا نیز حرام است؟ ملاحظه کردید که محقق نایینی دو صورت در مسئله تصویر کردند و در هر دو صورت فرمودند عقلا

خارج اصول – جلسه صد و یکم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری – بررسی کلام محقق نایینی – بررسی صورت اول و دوم  

جلسه ۱۰۱ – PDF جلسه صد و یکم تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری – بررسی کلام محقق نایینی – بررسی صورت اول و دوم   ۱۴۰۲/۰۲/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در استتباع قبح فاعلی تجری نسبت به حرمت شرعی آن بود. محقق نایینی دو صورت برای این مسئله تصویر کردند و در هر دو صورت فرمودند محال است که بخواهیم از قبح فاعلی، نتیجه بگیریم و کشف کنیم حرمت شرعی را. صورت اول جایی بود که بخواهیم به همان ملاکی که عنوان واقعی حرام شده، معلوم الحرمه را نیز حرام کنیم. یعنی به ملاک واحد و از طریق یک خطاب دیگر بخواهیم معلوم الحرمه را

خارج اصول – جلسه صدم – تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری – ادامه کلام محقق نایینی – صورت دوم: استتباع حرمت تجری به ملاک دیگر    

جلسه ۱۰۰ – PDF جلسه صدم  تجری – مباحث اصلی تجری – مقام اول: تجری –  مسئله اول: استتباع قبح فاعلی نسبت به حرمت تجری – ادامه کلام محقق نایینی – صورت دوم: استتباع حرمت تجری به ملاک دیگر   ۱۴۰۲/۰۲/۲۰     خلاصه جلسه گذشته بحث در استتباع قبح فاعلی تجری نسبت به حرمت شرعی آن بود. یعنی آیا اگر قبح فاعلی تجری ثابت شد، که قطعی است و ثابت شده است، از این می‎توانیم حرمت شرعی تجری را کشف کنیم یا خیر؟ عرض کردیم محقق نایینی برای این مسئله دو صورت تصویر کردند یا به تعبیر دیگر دو فرض در نظر گرفتند: فرض اول را دیروز بیان کردیم؛ ایشان فرمود: اینکه قبح فاعلی تجری مستتبع حرمت شرعی آن