خارج اصول

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم مباحث مقدماتی- مقدمه ششم:بررسی تبعیت وجوب مقدمه ازذی المقدمه در اطلاق و اشتراط- قول دوم (شیخ انصاری) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۹/۲۸   خلاصه بحث گذشته عرض کردیم در مقابل مشهور که قائل به تبعیت وجوب مقدمه از وجوب ذی المقدمه می باشند، سه قول ارائه شده که بر اساس این اقوال سه گانه تبعیت نفی شده است. یکی منسوب به صاحب معالم بود که مورد بررسی قرار گرفت و اشکالش بیانشد. قول دوم (منسوب به شیخ انصاری) ایشان معتقد است (طبق نقل محقق خراسانی) شرط وجوب غیری مقدمه این است که مکلف قصد داشته باشد از این طریق به ذی المقدمه توصل پیدا کند. یعنی قصد توصل به ذی المقدمه این قیدی

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مباحث مقدماتی- مقدمه ششم:بررسی تبعیت وجوب مقدمه از ذی المقدمه در اطلاق و اشتراط- اشکال شیخ انصاری به صاحب معالم و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۹/۲۷   خلاصه بحث گذشته در مقدمه ششم بحث از تبعیت وجوب مقدمه از وجوب ذی المقدمه از حیث اطلاق و اشتراط بود. عرض کردیم در مقابل مشهور که قائل به تبعیت می باشند، سه قول مبنی بر انکار تبعیت وجود دارد. یعنی این سه قول در این جهت مشترک هستند که بعضی از انواع و اقسام مقدمه واجب است. صاحب معالم شرطی برای وجوب مقدمه ذکر کردند. ایشان نظرشان علی ما نسب علیه این است که کاری با وجوب ذی المقدمه نداریم که مشروط است یا مطلق؛ وجوب

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: راه حل دهم(امام خمینی)– ثمره فقهی ۱۳۹۶/۰۹/۱۸    خلاصه مباحث گذشته  از بحث طهارات ثلاث یک مطلب باقی مانده که بحث مفیدی است. طی جلسات متعدد برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث ده راه حل را بیان کردیم و اشکالاتی در مورد طهارات ثلاث مطرح کردیم که مهم ترین آن ها اشکال دور بود. از بین راه حل های ارائه شده  راه قابل قبول راه حل امام خمینی بود و نتیجه این شد که عبادیت وضو و غسل و تیمم بدون احتیاج به امر و صرفا با قصد قربت به معنای قصد تقرب الی الله(نه به معنای قصد امتثال امر) قابل تحقق است.

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی مباحث مقدماتی – مقدمه ششم: تبعیت وجوب مقدمه از وجوب ذی المقدمه در اطلاق و اشتراط ۱۳۹۶/۰۹/۲۶   بحث در تقسیمات واجب به پایان رسید. عرض کردیم مقدمه پنجم از مقدمات مربوط به بحث مقدمه واجب پیرامون تقسیم واجب است. چهار تقسیم برای واجب بیان شد که آخرین آن تقسیم واجب به اصلی و تبعیبود. بنابراین بحث در مقدمه پنجم تمام شد. مقدمه ششم: تبعیت وجوب مقدمه از وجوب ذی المقدمه در اطلاق و اشتراط  عنوانی که برای این بحث اختیار شده، تبعیت وجوب مقدمه از وجوب ذی المقدمه من حیث الاطلاق و الاشتراط است. یعنی آیا وجوب مقدمه از حیث اطلاق و اشتراط تابع وجوب ذی المقدمه می باشد یا خیر؟ در این

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مباحث مقدماتی- واجب اصلی و تبعی- دوران امر بین اصلیت و تبعیت–اقوال سه گانه ۱۳۹۶/۰۹/۲۵   خلاصه جلسه گذشته در بحث از تقسیم واجب به اصلی وتبعی به این نتیجه رسیدیم که حق با صاحب فصول است و این تقسیم به لحاظ مقام اثبات و  دلالت است. اگر این تقسیم به لحاظ مقام دلالت بود و ناچارا می بایست از دلیل، اصلیت و یا تبعیت را استفاده کنیم، تارة دلیل به نحوی است که اصلیت یا تبعیت را برای ما معلوم می کند و از خود دلیل می توانیم کشف کنیم که واجبی اصلی است یا تبعی. اما چه بسا از بسیاری از ادله این مطلب قابل کشف نباشد.یعنی نتوانیم از دلیل

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مباحث مقدماتی- واجب اصلی و تبعی- حق در مسئله و بررسی نظرمحقق خراسانی و محقق اصفهانی ۱۳۹۶/۰۹/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در تقسیم واجب به اصلی و تبعی بود. عرض کردیم صاحب فصول این تقسیم را با ملاحظه مقام اثبات و دلالت صورت داده¬اند ولی محقق خراسانی این تقسیم را به لحاظ مقام ثبوت و به لحاظ اراده و توجه و التفات مولا و شارع پذیرفته اند. هر دو نظر ذکر شد و دلیلی که محقق اصفهانی در تایید سخن محقق خراسانی بیان کردند را نیز بیان کردیم. حال آیا تقسیم واجب به اصلی و تبعی به لحاظ مقام ثبوت است یا به لحاظ مقام اثبات؟ اشکالاتی متوجه کلام محقق خراسانی و

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مباحث مقدماتی- واجب اصلی و تبعی- نظر محقق خراسانی و اشکال ایشان به صاحب فصول – کلام محقق اصفهانی ۱۳۹۶/۰۹/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در تقسیم چهارم از تقسیمات واجب بود.همان طور که بیان شد واجب به یک اعتبار به واجب اصلی و واجب تبعی تقسیم می شود. صاحب فصول این تقسیم را به لحاظ مقاماثبات ودلالت مورد ملاحظه قرار داده اند. بر همین اساس تعریفی که از واجب اصلی و واجب تبعی کردند، این بود که واجب اصلی واجبی است که وجوب آن مستقلا از دلیل استفاده شود؛ اعم از این که آن دلیل لفظی باشد یا غیر لفظی. واجب تبعی نیز واجبی است که مستقلا وجوبش از خود دلیل

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مباحث مقدماتی- مروری بر مباحث گذشته مقدمه واجب- تقسیم چهارم: واجب اصلی و تبعی نظر صاحب فصول ۱۳۹۶/۰۹/۲۰   مروری بر مباحث گذشته مقدمه واجب بحث درباره واجب غیری و واجب نفسی تقریبا تمام شد. از آن جاکه این بحث مقداری طول کشید، به جهت یادآوری و این که بدانیم در چه موضعی قرار داریم مروری اجمالی بر مبحث مقدمه واجب از ابتدا تا کنون خواهیم داشت. زیرا بحثی که طولانی می¬شود این مشکل را ایجاد می کند که مسیر و مقصد گم می شود و این که این مباحث به چه منظورصورت می گیرد، تذکر و یاد آوری آن مخصوصا بعد از بحث طولانی واجب نفسی و غیری ضروری به نظر

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: راه حل دهم(امام خمینی)– ثمره فقهی راه حل ۱۳۹۶/۰۹/۱۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در ثمره فقهی مترتب بر راه حل های ده گانه ای است که پیرامون عبادیت طهارات ثلاث ارائه شده است. دیروز به ثمره فقهی مبتنی بر راه حل دهم یعنی راهی که امام خمینی ارائه فرمودند و مختار ما نیز قرار گرفت اشاره کردیم.طبق راه حل ایشان فرقی بین وضوی قبل از وقت وبعد از وقت نیست و در هر صورت اگر وضو به قصد قربت به معنای تقرب الی الله انجام شود این وضو صحیح است و می¬تواند با آن نماز بخواند و دیگر داعی امر غیری در آن

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: راه حل دهم(امام خمینی)– حق در مسئله ۱۳۹۶/۰۹/۰۸   خلاصه جلسه گذشته راه حل دهم برای حل مشکل عبادیت طهارات  ثلاث که از سوی امام خمینی ارائه شده بود را نقل کردیم و مشخص شد که ایشان در واقع کلامشان متضمن یک وجه سلبی است و یک وجه ایجابی. در وجه سلبی محصل نظر ایشان این بود که به طور کلی عبادیت یک عمل نیازمند امر نیست و می توانیم یک عمل را عبادت بدانیم ولو این که امری در کار نباشد زیرا قصد قربت صرفا به معنای قصد امتثال امر نیست و معانی دیگری نیز دارد مثل «اتیان الفعل بداعی کونه مقربا

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل دهم(امام خمینی) ۱۳۹۶/۰۹/۰۷   خلاصه جلسه گذشته آخرین راه حل برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث راهی است که امام خمینی ارائه کرده اند. اشاره مختصری به بخشی از مطالب ایشان داشتیم و امروز می خواهیم بقیه مطالب ایشان را نقل کنیم و نهایتا جمع بندی از راه حل های ارائه شده برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث داشته باشیم. عرض کردیم راه حل امام خمینی متضمن دو بخش است: یکی سلبی و دیگری ایجابی. امام خمینی ابتدائا فرمودند که نوع راه حل هایی که توسط اعلام ارائه شده مبتنی بر یک پیش فرض است و آن این که عبادیت

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث-راه حل نهم و بررسی آن- راه حل دهم(امام خمینی) ۱۳۹۶/۰۹/۰۵     راه حل نهم برای مشکل عبادیت طهارات ثلاث راهی است که محقق بروجردی و محقق خویی بیان کرده اند. دیروز اجمالا این راه حل را بیان کردیم. با این که یک تفاوت جزیی بین نظر این دو بزرگوار وجود دارد اما اصل راه حل یکی است و آن این که ما برای تصحیح عبادیت وضو، غسل و تیمم یا باید مثل محقق خراسانی قائل به تعلق امر استحبابی نفسی به وضو و غسل و تیمم بشویم یا با قصد وصول به ذی المقدمه، مقدمه را اتیان کنیم. یعنی

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل هشتم و نهم(محقق بروجردی و محقق خویی) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۹/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره کیفیت حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث بود. عرض کردیم اشکالاتی در مورد طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم مطرح شده است. از یک طرف این موارد به عنوان مقدمه عبادت مثل نماز متعلق امر غیری واقع شده اند. یعنی برای اتیان یک عبادت می خواهند مقدمه واقع شوند. پس از طرفی عبادیت متوقف بر این طهارات ثلاث است و از سوی دیگر خود این طهارات ثلاث به عنوان مقدمه نماز و امثال آن باید عبادت باشند. اگر بخواهند عبادیت خود را از

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بررسی راه حل ۱۳۹۶/۰۸/۱۰    خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل هفتم برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث بود. این راه حل را محقق نایینی بیان کردند که در بعضی از جهات متفاوت از راه حل محقق عراقی است. محصل راه حل هفتم این است که امر متعلق به خود عبادت و ذی المقدمه به نحوی است که از آن اوامر ضمنیه متعددی نسبت به اجزاء و شرائط پدید می آید و از طریق همین امر نفسی که به خود عبادت متعلق شده است، می توانیم عبادیت اجزاء و شرایط را درست کنیم. زیرا این امر نفسی متضمن اوامر متعدد به

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات-تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بررسی راه حل ششم(محقق عراقی)- راه حل هفتم(محقق نایینی) ۱۳۹۶/۰۸/۰۹    خلاصه جلسه گذشته راه حل ششم برای مشکل عبادیت طهاراتثلاث راهی است که محقق عراقی ارائه کرده اند. محصل این راه حل این است که از راه خود همین امر غیری که متعلق به وضو شده می¬توانیم عبادیت آن را درست کنیم، به نحوی که مشکل دور و سایر مشکلات پیش نیاید. ایشان در توضیح این مدعا می فرماید: امر به چیزی که مرکب و دارای اجزاء است، متضمن اوامر ضمنیه¬ای به اجزاء است. اگر امربه وضو می شود که پنج جزء دارد، درحقیقت پنج امر ضمنی این جا وجود دارد که

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل پنجم (محقق خراسانی) و بررسی آن– راه حل ششم(محقق عراقی) ۱۳۹۶/۰۸/۰۸   راه حل  پنجم راه حل پنجم در برابر مشکل عبادیت طهارات ثلاث، راهی است که محقق خراسانی آن را نقل کرده و نسبت به آن اشکال نموده. ایشان می فرماید: برای حل مشکل می توانیم ملتزم به دو امر شویم. تمام اشکالات در صورتی ناشی می شود که با یک امر بخواهیم مشکل دور و سایر مشکلات را حل کنیم .اگر بخواهیم با خود همان امر غیری عبادیت درست کنیم همان اشکال دور، مسئله ثواب، مقربیت، توصلی بودن امر غیری در برابر طهارات ثلاث ظاهر می شود. اما

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات_ تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل چهارم (محقق خراسانی)– پاسخ محقق خراسانی به یک اشکال و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۸/۰۷   خلاصه جلسه گذشته در مورد راه حل چهارم که محقق خراسانی آن را در کفایه بیان نمودند؛ یکایک اشکالات پنج گانه را تطبیق کردیم. یعنی با توجه به این راه حل اشکالات پنج گانه مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه این شد که هیچ یکاز این اشکالات بنابر راه حل محقق خراسانی لاینحل باقی نمی ماند. فقط یک نکته و اشکالی که به محقق خراسانی وارد است که خود ایشان این اشکال را متعرض شده و به آن جواب داده. پاسخ محقق خراسانی به یک اشکال اشکال:طبق

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکالات پنج گانه با توجه به راه حل اول (شیخ) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۸/۰۱   خلاصه جلسه گذشته همان طور که بیان شد مهمترین اشکال از میان اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث اشکال دور است. اگر این اشکال پاسخ داده شود، پاسخ سه اشکال دیگر نیز معلوم می شود و تنها فرضی که محقق نایینی مطرح کردند و عبادیت طهارات ثلاث را محتملا از یک امر نفسی استحبابی دانستند باقی می ماند. زیرا در آن فرض سه اشکال جداگانه مطرح می شود که باید پاسخ داد.به هر حال اشکال دور به تفصیل بیان شد. خلاصه آن این است که اگر

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکال پنجم بر اساس راه حلچهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۶    خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل چهارم بود یعنی راه حلی که محقق خراسانی برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث ارائه کرده اند. سه راه حل قبلا مورد بررسی قرار گرفت.محقق خراسانی این راه حل را در کفایه بیان کردند و محصل آن این است که عبادیت طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم با یک امر نفسی استحبابی بوجود می آید و چون این¬ها فی نفسه مستحب هستند امر غیری به آن¬ها تعلق می¬گیرد؛ لذا هیچ یکی از  اشکالات چهارگانه به این راه حل وارد نیست. چگونگی حل مشکل را در

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل چهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۳   خلاصه جلسه گذشته تا کنون سه راه حل برای اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث بیانکردیم. برخی از این راه حل ها با این که فی نفسه مبتلا به اشکال نبودند اما ضرورتی برای التزام به آن ها وجود نداشت و برخینیز مبتلا به اشکال بودند. راه حل چهارم(محقق خراسانی) ایشان در کفایه می فرمایند: طهارات ثلاث فی نفسه مستحب هستند و امر غیری متعلق شده به چیزی که فی نفسه عبادت است. بنابراین عبادیت طهارات ثلاث، دیگر ناشی از خود امر غیری نیست تا اشکال دور پیش بیاید. زیرا مهم ترین اشکال از بین اشکالات پنج گانه