جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم اخلاص بعد از عمل ۱۳۹۸/۱۰/۱۷ اخلاص بعد از عمل عرض کردیم طبق فرمایش امام سجاد(ع) حق الله الاکبر بر انسان این است که خدا را خالصانه عبادت کند. در عبادت خدا کسی را شریک قرار ندهد. بحث ما رسید به اخلاص؛ حقیقت اخلاص را و اساسی‌ترین راه اخلاص بیان شد. اینکه چگونه انسان می‌تواند مخلص شود؛ ریشه مسأله بیان شد. عرض کردیم مهم‌ترین راه تخلیص، اصلاح نفس است و لاغیر. اگر ساختمانی از بنیان اصلاح نشود، شما به رنگ آمیزی این ساختمان مشغول شوید، از درون پوسیده است. مشکل خیلی از ما این است که برای تخلیص و خالص شدن به جای اینکه به ریشه شرک بپردازیم، به شاخ و برگ‌های شرک

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم اساسی ‎ترین راه خالص کردن نیّت ۱۳۹۸/۱۰/۱۱ اساسی ‎ترین راه خالص کردن نیّت عرض کردیم اولین و بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که او را عبادت کند. مطالبی که در این باره لازم بود عرض کردیم؛ گفتیم مهم‌ترین شرط عبادت اخلاص است. درباره حقیقت اخلاص هم نکاتی عرض کردیم. گفتیم اخلاص در واقع به نیت برمی‌گردد؛ حقیقت اخلاص در نیت انسان تبلور پیدا می‌کند و این تنها مربوط به حین العمل نیست، بلکه بعد العمل را هم در برمی‌گیرد. گفتیم نیت آنقدر اهمیت دارد که در برخی روایات وارد شده که «خیرٌ من عمله» یا «النیة افضل من العمل»، اصلا نیت اگر ناقص باشد عمل ناقص است؛ اگر کامل باشد،

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم اخلاص قبل از عمل و بعد از عمل – ۱. اخلاص قبل و حین عمل ۱۳۹۸/۱۰/۰۷ اخلاص قبل از عمل و بعد از عمل ما هنوز در فراز اول این جمله امام سجاد(ع) هستیم که «فَأَمَّا حَقُ‏ اللَّهِ‏ الْأَكْبَرُ عَلَيْكَ فإنّک تَعْبُدَهُ لَا تُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً». عرض کردیم مهم‌ترین شرط عبادت اخلاص است. اخلاص را معنا کردیم؛ حقیقت اخلاص و اهمیت آن را هم به نحو اجمال بیان کردیم. اما نکته‌ای که در این فرصت کوتاه می‌خواهم عرض کنم این است که اخلاص تارة قبل و حین عمل است و أخری بعد العمل. اخلاص بعد العمل اشد است از اخلاص قبل العمل و حین العمل. البته یک بحث‌های عمومی درباره اخلاص هست

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم حقیقت اخلاص ۱۳۹۸/۰۹/۲۰ حقیقت اخلاص عرض کردیم بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که انسان خدا را عبادت کند؛ البته با توضیحاتی که درباره عبادت و ارکان و اضلاع ثلاثه عبادت بیان شد، به هر حال مهم‌ترین ویژگی عبادت برای اینکه عبادت مقبول باشد و حق خداوند در حدی ادا شود، این است که این عبادت از روی اخلاص باشد. ما اجمالا معنای لغوی و اصطلاحیِ عرفانی و اخلاقی اخلاص را عرض کردیم. چون اخلاص هم در اخلاق، هم حکمت و فلسفه و هم در فقه به مناسبت سخن از آن به میان می‌آید و لذا بنا به سلیقه ارباب هر یک از این علوم، تعریفاتی برای آن ذکر شده است؛

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم اخلاص مهمترین شرط عبادت – معنای اخلاص  ۱۳۹۸/۰۹/۱۳ اخلاص مهمترین شرط عبادت بحث ما در این جمله امام سجاد(ع) بود که «فاما حق الله الاکبر تعبده و لا تشرک به شیئا»؛ درباره عبادت که چرا حق الله اکبر است و اینکه اساسا عبادت چیست و ارکان و مقدمات آن چیست، مطالبی را عرض کردیم، البته در حد وقتی که داشتیم. با مقدماتی که بیان شد تا کنون نزدیک به بیست جلسه گذشت، مسئله مهم این است که در همین جمله امام زین العابدین(ع)می‎فرماید: عبادت باید همراه با اخلاص باشد و کسی دیگر را در عبادت با خدا شریک نکنید، یعنی مهمترین ویژگی عبادت اخلاص است، اگر اخلاص نباشد عبادت هیچ است، کالعدم

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم ویژگیهای عابد – نکته ۱۳۹۸/۰۹/۰۹ «فَأَمَّا حَقُ‏ اللَّهِ‏ الْأَكْبَرُ فَأَنَّكَ تَعْبُدُهُ لَا تُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً»، بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که انسان خدا را عبادت کند و در عبادت خودش کسی را شریک قرار ندهد. بحث ما در مورد معنای «تعبده» بود؛ گفتیم اجمالا اگراین عبارت بخواهد معنایش روشن شود، باید درباره سه ضلع آن بحث شود. یک ضلع آن حقیقت عبادت است که اصلا حقیقت عبادت چیست. گفتیم حقیقت عبادت نهایت خضوع و خشوع قلبی و باطنی و ظاهری در برابر معبود است. ضلع دوم معبود است؛ معبود کیست؟ کسی که الوهیت تامه و مستقله دارد، خالق است و ربوبیت تامه و مستقله دارد؛ این نشانه‌های معبود حقیقی است؛

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم خالقیت – ۳. خالقیت – استقلال در ارکان سه گانه ۱۳۹۸/۰۸/۲۹ شرح رساله الحقوق در ادامه بحث رسالة الحقوق سخن به اینجا رسید که حق الله الاکبر بر انسان آن است که او را عبادت کند و در این عبادت چیزی را شریک خداوند قرار ندهد، «فَأَمَّا حَقُّ اللَّهِ الْأَكْبَرُ فَإِنَّكَ‏ تَعْبُدُهُ‏ لَا تُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً». ما درباره اضلاع سه‌گانه عبادت اجمالا مطالبی را عرض کردیم. آخرین مطلبی که گفتیم، این بود که معبود متقوم به سه چیز است؛ ما گفتیم برای عبادت سه رکن وجود دارد، یکی اصل عبادت و اینکه حقیقت عبادت چیست؛ دوم، معبود کیست؛ سوم، عابد به چه کسی می‌گویند و او چه ویژگی‌‌ای باید داشته باشد. حقیقت عبادت را

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مقومات معبود حقیقی : ۱. ربوبیت – ۲. الوهیت ۱۳۹۸/۰۸/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در شرح جمله اول رسالة الحقوق امام سجاد(ع) بود؛ «فَأَمَّا حَقُّ اللَّهِ الْأَكْبَرُ فَإِنَّكَ تَعْبُدُهُ لَا تُشْرِكُ‏ بِهِ‏ شَيْئا»، بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که او را عبادت کند. ما بعد از بیان مقدمات، رسیدیم به این جمله و گفتیم که عبادت سه طرف دارد؛ یکی خودِ عبادت و حقیقت عبادت است؛ اصلا حقیقت عبادت چیست؟ ما این را به تفصیل توضیح دادیم. ضلع دوم، معبود است؛ و ضلع سوم، عابد است. در مورد حقیقت عبادت سخن گفتیم؛ درباره ویژگی‌های معبود هم به صورت کلی مطالبی عرض کردیم؛ در مورد عابد هم بعداً بحث خواهیم کرد. آیاتی

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم ویژگی‌های معبود حقیقی ۱۳۹۸/۰۷/۲۰ در سال گذشته مجموعاً حدود هفده جلسه بخشی از درس در روزهای چهارشنبه را به شرح رسالة الحقوق امام سجاد اختصاص دادیم. بعد از بیان مقدماتی که لازم بود مطرح شود، در مورد جمله اول این رساله یعنی حق خداوند بر انسان مطالبی را عرض کردیم. تعبیر این بود: «فَأَمَّا حَقُ‏ اللَّهِ‏ الْأَكْبَرُ فَإِنَّكَ تَعْبُدُهُ لَا تُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً»، بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که عبادت شود. توضیح دادیم که حقیقت عبادت به چه معناست و چرا انسان باید عبادت کند، فلسفه عبادت چیست، تا روشن شود که بزرگترین حق خداوند بر انسان این است که انسان او را عبادت کند، نه از این باب که خداوند نیاز

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مروری بر مطالب گذشته – انسان موجودی نیازمند و در جستجوی کمال مطلق – خلاصه بحث ۱۳۹۸/۰۵/۰۴ مروری بر مطالب گذشته حق الله الاکبر بر انسان این است که انسان او را عبادت کند. امام سجاد فرمودند: «… اَمّا حَقُّ اللّه الاکْبَرُ فَاِنَّكَ تَعْبُدُهُ …» در بحث از به این حق بزرگ خداوند یعنی عبادت، بعد از بیان حقیقت عبادت، نوبت به بیان فلسفه عبادت رسید. مقدمه‎ای را توضیح دادیم. گفتیم کمال هر موجودی در فعلیت یافتن همه استعدادهای اوست. بر این اساس کمال انسان در فعلیت یافتن استعدادهای مختلف اوست و گفتیم: چون انسان دو بعد دارد هم بعد نظری و هم بعد عملی، کمال او در تعالی این دو جهت است. انسان