دروس

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- کلام بعضی از بزرگان و بررسی آن- کلام شهید مطهری ۱۳۹۸/۰۹/۰۹           جمع بندی مباحث گذشته درباره آیه غض و استدلال به آن برای اثبات حرمت نظر به اجنبیه مطلقا چند تقریب ذکر شد و اشکالات تقاریب ثلاثه هم بیان گردید. برخی از اعاظم درباره اینکه مفاد و معنای این آیه چیست، نظراتی ذکر کرده‌اند. نظری از محقق خویی و نیز مرحوم آقای حکیم ذکر شد؛ نظر آقای خویی این است که آیه غض دستور به صرف النظر فی خصوص الاستمتاعات الجنسیة می‌دهد. یعنی نگاه شهوانی و

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- کلام آیت الله حکیم در مورد معنای آیه و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۹/۰۶           خلاصه جلسه گذشته تا این جا معلوم شد پیرامون استدلال به آیه غض بر حرمت نظر به اجنبیه مطلقا به طور کلی دو نظر وجود دارد. یک نظر این است که آیه دلالت بر حرمت نظر به اجنبیه مطلقا دارد و نظر دیگر این است که آیه چنین دلالتی ندارد. برای دلالت بر حرمت نظر مطلقا سه تقریب بیان شد و اشکالات هر سه تقریب هم مطرح شد. در مقابل، برخی معتقدند آیه چنین

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- کلام محقق خویی درباره معنای آیه- اشکالات آیت الله حکیم به استدلال به آیه و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۹/۰۵           خلاصه جلسه گذشته بحث در تقریب سوم استدلال به آیه غض بود. عرض کردیم مرحوم آقای خویی اشکالاتی به این تقریب ایراد کرده‌اند؛ ما آن اشکالات را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. معلوم شد برخی از این اشکالات به تقریب سوم وارد نیست. به علاوه ایشان یک تفسیری برای این آیه ارائه کرده‌اند؛ به نظر وی این آیه دلالت می‌کند بر اینکه باید از نگاه شهوانی

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- تقریب استدلال- تقریب سوم- اشکالات محقق خویی به تقریب سوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۹/۰۴         خلاصه جلسه گذشته بحث در تقریب سوم در استدلال به آیه غض بود. عرض کردیم براساس این تقریب غض که در آیه امر به آن شده، مقدمه ترک نظر است؛ بستن چشم مقدمه ترک نظر محسوب می‌شود. امر به مقدمه هم رساتر از امر به ذی المقدمه است؛ پس ترک نظر به این جهت واجب می‌شود. این استدلال بر این پایه استوار است که غض به معنای بستن چشم است و نیز بین غض بصر

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صرت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- تقریب استدلال- تقریب سوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۹/۰۳           تقریب سوم بحث در استدلال به آیه غض بر حرمت نظر به اجنبیه است. تا اینجا دو تقریب برای استدلال به این آیه ذکر کردیم و معلوم شد که هر دو تقریب محل اشکال است. تقریب سوم این است که در آیه امر شده به غض البصر و غض البصر مقدمه ترک النظر است، و چون امر به مقدمه شده، ابلغ و رساتر از امر به ذی المقدمه است، بنابراین از امر به مقدمه یعنی غض البصر ما

جلسه ۲۸ – PDF   چلسه بیست و هشتم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صرت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- تقریب استدلال- تقریب اول و دوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۹/۰۲           تقریب استدلال به آیه ۳۰ سوره نور بحث در دلالت آیه غض بر حرمت نظر به اجنبیه است. عرض کردیم درباره متعلق غض بصر احتمالات و اقوالی وجود دارد؛ براساس برخی از این احتمالات، بسیار روشن و واضح است که آیه مناسب استدلال نیست؛ اینکه مثلا متعلق غض بصر را عورت بدانیم یا مثلا وجه و کفین بدانیم یا مایجب ستره بدانیم، اینها کاملا معلوم است که با این آیه براساس این احتمالات نمی‌توان حرمت

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صرت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- مفردات آیه ۱۳۹۸/۰۸/۲۹         خلاصه جلسه گذشته درباره آیه ۳۰ سوره نور نکات و مطالبی مطرح شد؛ درباره مفردات این آیه به تفصیل بحث کردیم و در مورد هر یک از این مفردات اجمالا نظر خودمان را هم بیان کردیم.سپس احتمالات، بلکه اقوالی که در مورد غض بصر و متعلق آن (که به نوعی تعیین کننده این است که آیا می‌توانیم به این آیه استدلال کنیم بر حرمت مطلق نظر به اجنبیه به عنوان یک عامی که اگر دلیلی عضوی یا جزئی را استثنا کرد، آنگاه در مورد

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صرت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- مفردات آیه ۱۳۹۸/۰۸/۲۸           خلاصه جلسه گذشته درباره آیه ۳۰ سوره نور و استدلال به آن برای حرمت نظر به اجنبیه به جز دست و صورت، گفتیم ابتداءً مفردات این آیه را می‌بایست شرح دهیم و احتمالاتی که درباره متعلق غض بصر مطرح شده را ذکر کردیم؛ چون استدلال صرفا بر پایه بعضی از این احتمالات استوار است و بسیاری از این احتمالات اگر پذیرفته شوند، دیگر این آیه قابل استدلال نیست. سه اشکال به معنای اول غض نکته‌ای که بسیار مهم است و معرکه آراء واقع

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر از دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- مفردات آیه و بررسی ۱۳۹۸/۰۸/۲۸         خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیه ۳۰ سوره نور برای حرمت نظر به اجنبیه بود. به مناسبت استدلال به این آیه، گفتیم لازم است بیشتر پیرامون این آیه توضیح دهیم، چون در مواضع مختلف به این آیه استناد می‌شود. بر این اساس مفردات این آیه را شرح دادیم؛ قل، غض، مِن و اینکه متعلق غض بصر چیست. بعد از اینکه ان شاء الله این مطالب را ذکر کنیم، آن وقت تقریب استدلال به این آیه را به همراه اشکالات آن

جلسه ۲۴ _PDF جلسه بیست و چهارم مسئله ۱۸- بررسی نظر به اجنبیه در غیر دست و صورت- ادله حرمت: دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور- مفردات آیه ۱۳۹۸/۰۸/۲۶ خلاصه جلسه گذشته عرض شد مقام اول در مسأله هجدهم بررسی نظر به اجنبیه فیما عدا الوجه و الکفین است. گفتیم با اینکه حرمت نگاه به زن اجنبیه در غیر دست‌ها و صورت از قطعیات است، اما در عین حال به ادله‌ای هم استناد شده است. دلیل اول از کتاب است؛ آیه ۳۰ و بخشی از آیه ۳۱ سوره نور مورد استدلال گرفته، لکن در کیفیت استدلال بین این دو آیه فرق است؛ در آیه اول یعنی «قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّـهَ خَبِيرٌ بِمَا

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله ۱۸- مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر دست و صورت ادله عدم جواز نظر- دلیل اول: آیه ۳۰ سوره نور ۱۳۹۸/۰۸/۲۵         مقام اول: نظر به اجنبیه در غیر دست و صورت در مسأله هجدهم ما بحث را در دو مقام دنبال می‌کنیم. مقام اول نظر به اجنبیه فیما عدا الوجه و الکفین است؛ اینکه آیا اساسا  مرد می‌تواند به زن نامحرم نگاه کند یا نه. مقام دوم درباره نظر به خصوص وجه و کفین است. در مقام اول عرض شد لا اشکال و لاتردید فی عدم جواز النظر؛ نظر به زن اجنبیه جایز نیست. این از قطعیات است؛ اما مع ذلک به ادله‌ای برای این قول

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله ۱۸- بررسی دو موضوع در مسئله۱۸ ۱۳۹۸/۰۸/۲۲           مسأله هجدهم «لا إشكال في عدم جواز نظر الرجل إلى ما عدا الوجه و الكفين من المرأة الأجنبية من شعرها و سائر جسدها، سواء كان فيه تلذذ و ريبة أم لا، و كذا الوجه و الكفان إذا كان بتلذذ و ريبة، و أما بدونها. ففيه قولان بل أقوال: الجواز مطلقا، و عدمه مطلقا، و التفصيل بين نظرة واحدة فالأول، و تكرار النظر فالثاني، و أحوط الأقوال أوسطها». مسأله هجدهم از مسائل بسیار مهم و مبتلابه و پر بحث است؛ یعنی مسأله نظر به اجنبیه و نگاه به زن نامحرم. امام(ره) در این مسأله می‌فرماید: اشکالی نیست در اینکه نظر

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مسئله ۱۷- جهت سوم: مراد از محارم- بررسی جواز نظر به محارم بالمصاهرة (سببی) در قسم اول و قسم دوم حکم نظر به دو قسم دیگر ۱۳۹۸/۰۸/۲۱           خلاصه جلسه گذشته معلوم شد حکم نظر به محارم سببی در هر دو قسم، چیست و دلیل بر اینها کدام است. در یک قسم از محارم سببی، یعنی آنها که حرمت نکاح در آنها موقتی و قابل زوال است، لایجوز النظر و دلیل آن هم بیان شد. در قسم دوم، یعنی آنها که حرمت ابدی نکاح در آن ثابت است، عرض کردیم یجوز النظر و دو دلیل هم برایش ذکر شد. اشکال به محقق خویی لکن مرحوم آقای خویی قسم

جلسه ۲۰ – PDf جلسه بیست مسئله ۱۷- جهت سوم: مراد از محارم- جواز نظر به محارم رضاعی- دلیل چهارم و پنجم و بررسی آن جواز نظر به محارم بالمصاهرة (سببی) ۱۳۹۸/۰۸/۲۰           خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله جواز نظر به محارم رضاعی بود. تا اینجا سه دلیل ذکر شد؛ هم دلیل اول و هم دلیل دوم و هم دلیل سوم اجمالا قابل استدلال برای جواز نظر به محارم رضاعی هستند. هر چند دلیل دوم به عنوان روایتی که در کتب روایی نقل شده باشد مشاهده نمی‌شود.   دلیل چهارم دلیل چهارم اطلاق عمه یا خاله یا خواهر در برخی روایات به کسانی است که از طریق رضاع این نسبت‌ها را پیدا می‌کنند  و نکاح

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مسئله ۱۷- جهت سوم: مراد از محارم- جواز نظر به محارم رضاعی- دلیل سوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۸/۱۹           خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت ثالثه و جواز نظر به محارم رضاعی و محارم سببی بود. عرض کردیم در مورد جواز نظر به بدن محارم رضاعی همانند محارم نسبی به چند دلیل استدلال شده است. دو دلیل را در جلسه قبل ذکر کردیم و نتیجه این شد که این دو دلیل اجمالا بر مدعا دلالت می‌کند؛ دلیل اول اخباری با این مضمون است که «یحرم من الرضاع ما یحرم من النسب»، این دلیل را توضیح دادیم و گفتیم روایات زیادی با این مضمون داریم. دو اشکال به این دلیل ایراد

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم مسئله ۱۷- جهت سوم: مراد از محارم- بررسی جواز نظر به محارم رضاعی ۱۳۹۸/۰۸/۱۸           خلاصه جلسه گذشته گفته شد در مسأله هفدهم سه جهت مطرح شده؛ تا اینجا درباره دو جهت از این جهات سه‌گانه بحث کردیم. یعنی اولا معلوم شد حکم نظر به بدن محارم چیست؛ عرض کردیم نظر به بدن محرم، چه از ناحیه زن و چه از ناحیه مرد، جایز است و تنها جایی که استثنا شده عورت است. در جهت دوم معلوم شد که منظور از عورت، چه در زن و چه در مرد، خصوص قبل و دبر است؛ لذا قول کسانی که عورت را به «مابین السرة و الرکبة» تفسیر کرده‌اند باطل شد و

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مسئله ۱۷- جهت ثانیه: مقصود از عورت- دلیل قول اول و بررسی آن- بررسی نظر زن به بدن مرد محرم ۱۳۹۸/۰۸/۱۴         خلاصه جلسه گذشته عرض شد حق در جهت ثانیه این است که نظر مرد به تمام بدن زنی که محرم او محسوب می‌شود، جایز است الا العورة و عورت هم به معنای قبل و دبر است، نه مابین السرة و الرکبة که برخی قائل شده‌اند. دلیل این قول را هم بیان کردیم؛ عمدتاً به دو دلیل استناد شد. یکی آنچه اهل لغت و عرف در مورد عورت بیان کرده‌اند، و دیگری روایاتی که در این مورد وارد شده که هم سنداً و هم دلالتاً روایات خوبی هستند. اشکال تنها

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مسئله ۱۷- جهت ثانیه: مقصود از عورت- دلیل قول اول و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۸/۱۳               خلاصه جلسه گذشته عرض شد در تفسیر عورت در محل بحث که نظر به بدن محارم است، دو قول وجود دارد. یک قول این بود که مقصود از عورت مابین السرة و الرکبة است؛ این قول به همراه دلیل و مؤیدات آن ذکر شد و اشکالات آن هم بیان شد. نتیجه این شد که این قول تمام نیست. ادله قول اول(قبل و دبر) قول دیگر این است که منظور از عورت خصوص قُبل و دُبر است. برای این قول هم به دو وجه استناد شده؛ دلیل اول وجه اول بیان اهل لغت در این

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مسئله ۱۷- جهت ثانیه: مقصود از عورت- دلیل قول دوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۸/۱۲           خلاصه جلسه گذشته در مورد معنای عورت و آن مقدار از بدن زن محرم که نمی‌توان به آن نگاه کرد، یک قول این بود که عورت عبارت است از مابین السرة و الرکبة، از ناف تا زانو. دلیل این قول که روایتی از حسین بن علوان بود به همراه چند روایت که مؤید این موثقه هستند ذکر شد. عرض کردیم این دلیل به نظر ما تمام نیست؛ اساس استدلال مرحوم آقای خویی این بود که «ال» «العورة»، «ال جنس» است؛ پس وقتی در ذیل موثقه می‌گوید «العورة مابین السرة و الرکبة» در حقیقت تفسیر می‌کند

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مسئله ۱۷- جهت ثانیه: مقصود از عورت- دلیل قول دوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۰۸/۱۱           خلاصه جلسه گذشته در مسأله هفدهم از کتاب نکاح تحریر گفتیم در سه جهت باید بحث کنیم. موضوع این مسأله بررسی جواز نظر به بدن محارم بود؛ یعنی مرد به بدن زنی که محرم اوست و نیز زن به بدن محرم، آیا می‌تواند نگاه کند یا نه. جهت اول بحث در این مسأله جواز یا عدم جواز نظر است. اقوال مختلف را به همراه ادله این اقوال ذکر کردیم؛ نتیجه این شد که نظر به بدن محارم جایز است الا العورة، تنها جایی که استثنا شده از جواز نظر، عورت بود. جهت دوم مربوط به