دروس

خارج اصول – جلسه بیست و یکم – مقدمات – مقدمه ششم – الفاظ عموم – ۱. کل – یک اشکال و دو پاسخ به آن حق در مسئله

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم  مقدمات – مقدمه ششم – الفاظ عموم – ۱. کل – یک اشکال و دو پاسخ به آن حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۸/۱۱ تقسیم مطلق به شمولی و بدلی درمقدمه ششم پیرامون ادات و الفاظ عموم سخن می‎گوییم. اولین لفظ و کلمه‎ای که دلالت بر عموم دارد، کلمه «کل» و امثال آن است مثل «جمیع» و «تمام»، گفتیم در اینکه این لفظ از الفاظ عموم محسوب می‎شود بحثی نیست. تنها یک بحث وجود دارد و آن اینکه آیا «کل» دلالت می‎کند بر استیعاب و شمول نسبت به همه افراد مدخولش یا دلالت می‎کند بر شمول نسبت به همه افرادی که از مدخول اراده شده است؟ اشاره‎ای به این بحث کردیم، البته در مقدمه

شرح رساله حقوق – جلسه پنجاه و پنجم – بزرگی گناه تهمت

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم شرح رسالة الحقوق – بزرگی گناه تهمت ۱۴۰۰/۰۸/۰۵ شرح رسالة الحقوق بحث ما درباره تهمت بود به عنوان یکی از مصادیق مهم بدزبانی. در جلسه گذشته اشاره کردیم که اساساً حقیقت بهتان و تهمت چیست و آن آیات را هم ذکر کردیم و نکاتی که در آن آیات وجود داشت، بیان شد. بزرگی گناه تهمت در مورد عظمت و بزرگی این گناه تعبیرات تکان دهنده‌ای از ناحیه ائمه معصومین(ع) وارد شده است. این خیلی مهم است که بالاخره بدانیم گناه ما در چه حدی است؛ عصیان خداوند فی نفسه قبیح است؛ قبح نافرمانی خداوند به هیچ وجه قابل انکار نیست؛ لکن در میان قبائح و نافرمانی‌ها، زشتی و بزرگی و بدی برخی

خارج فقه – جلسه بیستم – مسئله ۲۷ – توضیح اجمالی مسأله – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل اول- تقریب اول – اثبات صغری و کبری

جلسه ۲۰ – PDF   جلسه بیستم  مسئله ۲۷ – توضیح اجمالی مسأله – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل اول- تقریب اول – اثبات صغری و کبری ۱۴۰۰/۰۸/۱۰               مسأله ۲۷: «يجوز النظر إلى نساء أهل الذمة بل مطلق الكفار مع عدم التلذذ و الريبة أعني خوف الوقوع في الحرام، و الأحوط الاقتصار على المواضع التي جرت عادتهن على عدم التستر عنها، و قد تلحق بهن نساء أهل البوادي و القرى من الأعراب و غيرهم اللاتي جرت عادتهن على عدم‌ التستر و إذا نهين لا ينتهين، و هو مشكل، نعم الظاهر أنه يجوز التردد في القرى و الأسواق و مواقع تردد تلك النسوة و مجامعهن و محالّ معاملتهن مع العلم عادة

تفسیر – جلسه دهم – آیه ۴۰ _ بخش اول: «اذکروا نعمتی… _ وجوه امر به یاد آوری نعمت 

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم آیه ۴۰ _ بخش اول: «اذکروا نعمتی… _ وجوه امر به یاد آوری نعمت ۱۴۰۰/۰۸/۱۰                                                                              خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه ۴۰ سوره بقره سه بخش دارد. سخن در بخش اول بود؛ «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ» که البته این خطاب مشترک در سه بخش است. در بخش اول آیه یعنی «اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ» چند مطلب را متعرض شدیم. یکی راجع به یاد آوری و فلسفه امر به یادآوری به نعمت، اینکه چرا خداوند تبارک و تعالی دستور می‌دهد این نعمت من را یاد آوری کنید. دیگر اینکه نعمتی درواقع اشاره به جنس نعمت دارد نه یک نعمت مشخص. اگر چه بعضی این را به معنای یک نعمت دانسته اند، اما

خارج اصول – جلسه بیستم – مقدمات – مقدمه پنجم: بررسی تقسیم مطلق به شمولی و بدلی – بررسی کلام محقق عراقی – مقدمه ششم: ادات عموم – ۱. کل

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم مقدمات – مقدمه پنجم: بررسی تقسیم مطلق به شمولی و بدلی – بررسی کلام محقق عراقی – مقدمه ششم: ادات عموم – ۱. کل ۱۴۰۰/۰۸/۱۰     خلاصه جلسه گذشته بحث در امکان تقسیم مطلق به دو قسم شمولی و بدلی بود. کلام محقق خراسانی و محقق عراقی را در این رابطه بیان کردیم و اصل این تقسیم را مورد بررسی قرار دادیم و معلوم شد که این تقسیم صحیح نیست یعنی نمی‎توانیم مطلق را به دو قسم شمولی و بدلی تقسیم کنیم. آنچه که در فرق بعضی از اقسام مطلق مثل «احل الله البیع» و «اعتق رقبة» مشاهده می‎شود ربطی به مقدمات حکمت و اطلاق ندارد بلکه در هر یک از این دو اقتضایی

قواعد فقهیه – جلسه نهم – ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه دوم: آیه ۶ سوره مائده

جلسه ۹ – PDF قواعد فقهیه جلسه نهم – ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه دوم: آیه ۶ سوره مائده ۱۴۰۰/۰۸/۱۱ آیه دوم: آیه ۶ سوره مائده بحث در ادله و مستندات قاعده لاحرج بود. تا اینجا درباره دلیل اول یعنی آیات به یک آیه اشاره شد و آنهم آیه ۷۸ سوره حج بود. نتیجه این شد که این آیه قابلیت مستند واقع شدن برای قاعده را دارد. آیه دوم، آیه ۶ سوره مائده است: «ما یُریدُ اللّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَج». میفرماید خداوند تبارک و تعالی قصد ندارد و اراده نمی‌کند که بر شما حرج قرار دهد. این آیه البته بخشی از آیه ۶ سوره مائده است که کاملش از این قرار است. چون باید معنای مجموع

خارج فقه – جلسه نوزدهم – مسئله ۲۶ –فرع دوم: پوشش زن در برابر صبی ممیز – ادله عدم لزوم و بررسی آنها – دلیل دوم – بررسی تعارض بین دو آیه و وجوه جمع بین آنها – حق در مسأله – بررسی تفصیل امام(ره) بین ترتب فعلی شهوت و غیر آن

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مسئله ۲۶ –فرع دوم: پوشش زن در برابر صبی ممیز – ادله عدم لزوم و بررسی آنها – دلیل دوم – بررسی تعارض بین دو آیه و وجوه جمع بین آنها – حق در مسأله – بررسی تفصیل امام(ره) بین ترتب فعلی شهوت و غیر آن ۱۴۰۰/۰۸/۰۹ ادامه بیان حق در مسأله از بحث مربوط به جمع بین دو آیه ابداء الزینة و استیذان، یک مطلبی باقی مانده که آن را هم عرض می‌کنیم و ادامه بحث در مسأله ۲۶ را دنبال می‌کنیم. گفتیم وجوهی که برای جمع بین این دو آیه ذکر شده، این وجوه عمدتاً مبتلا به اشکال هستند. در میان این وجوه، وجه سوم ـ براساس ترتیبی که ذکر کردیم ـ

خارج اصول – جلسه نوزدهم – عام و خاص – مقدمات – مقدمه پنجم – کلام محقق خراسانی در تقسیم مطلق به شمولی و بدلی و بررسی آن

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم عام و خاص – مقدمات – مقدمه پنجم – کلام محقق خراسانی در تقسیم مطلق به شمولی و بدلی و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۰۹ کلام محقق خراسانی در تقسیم مطلق به شمولی و بدلی در مورد اقسام عموم مطالبی را بیان کردیم و نتیجه این شد که هم اصل انقسام به این سه قسم صحیح است و هم این انقسام به لحاظ تعلق حکم نیست، بلکه عام فی نفسه و با قطع نظر از تعلق حکم، منقسم به این اقسام می‎شود. لکن برخی از اعاظم در مورد مطلق نیز قائل به اقسام شبیه این اقسام شده‎اند. در مورد عام گفته شد که بر سه قسم است: ۱. عام شمولی، ۲. عام مجموعی، ۳. عام بدلی؛

قواعد فقهیه – جلسه هشتم – ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه اول: آیه ۷۸ سوره حج _ احتمالات ششگانه دیگر در آیه و بررسی آنها _ جمع بندی    

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم  ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه اول: آیه ۷۸ سوره حج _ احتمالات ششگانه دیگر در آیه و بررسی آنها _ جمع بندی ۱۴۰۰/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در مدارک و مستندات قاعده لاحرج بود. عرض کردیم به ادله اربعه برای این منظور استدلال شده. دلیل اول که آیات باشد، چندین آیه در این رابطه ذکر شده است. اولین آیه، آیه ۷۸ سوره حج بود. در مورد این آیه توضیحاتی دادیم؛ «وَ جاهِدوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ هُوَ اجتَباكُم وَ ما جَعَلَ عَلَيكُم فِي الدّينِ مِن حَرَجٍ». گفتیم به دو وجه برای استدلال به این آیه می‌توان تمسک کرد. ما هر دو وجه را گفتیم، دو تقریب ذکر کردیم و تفاوت بین

خارج فقه – جلسه – مسئله ۲۶ –فرع دوم: پوشش زن در برابر صبی ممیز – ادله عدم لزوم و بررسی آنها –دلیل دوم – ادامه بررسی تعارض بین دو آیه و وجوه جمع بین آنها – حق در مسأله۱۸

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مسئله ۲۶ –فرع دوم: پوشش زن در برابر صبی ممیز – ادله عدم لزوم و بررسی آنها –دلیل دوم – ادامه بررسی تعارض بین دو آیه و وجوه جمع بین آنها – حق در مسأله۱۸ ۱۴۰۰/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته در ادامه بررسی دلیل دوم یک اشکالی مطرح شد مبنی بر تعارض بین دو آیه ابداء زینت و استیذان؛ اشکال این بود که این دو آیه به حسب نظر بدوی با هم منافات دارند. براساس یکی از این دو آیه، پوشش زن در برابر صبی ممیز واجب است؛ براساس آیه دیگر (آیه استیذان) لازم نیست که زن خودش را در مقابل صبی ممیز بپوشاند. این تنافی ظاهری بین این دو آیه موجب شد که وجوهی