دروس خارج

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض چهارم و پنجم – تفاوت و اشتراک دو فرع – اشکال ۱۴۰۲/۱۱/۳۰ فرض چهارم فرع چهارم در متن تحریر این است: «و إن حلف أحدهما دون الآخر بأن نكل عن اليمين فردها الحاكم عليه أو ردّ هو عليه فحلف سقطت دعواه بالنسبة إلى الحالف…». تا اینجا سه حالت و سه فرض بیان شد؛ یکی اینکه مدعی بینه اقامه کند که فرمودند «حکم له علیهما». دوم اینکه بینه اقامه نکند و آن دو نفر قسم بخورند، ادعای او ساقط می‌شود. فرض سوم این بود که آن دو نفر خودداری کنند از سوگند یا خودشان قسم را رد به مدعی کنند، آنگاه مدعی هم قسم بخورند، اینجا

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم ۱. ظواهر – قول پنجم – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ۱۴۰۲/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در باب حجیت ظواهر پنج قول وجود دارد. تا اینجا چهار قول ذکر شد، به نحو اجمالی ادله این چهار قول نیز مورد بررسی قرار گرفت و تا اینجا معلوم شد حق در مسئله حجیت ظواهر است مطلقا. البته در خصوص برخی از این اقوال و انظار مثل نظر محقق قمی بحث های مفصل تری نیز قابل طرح و ذکر است ولی واقعش این است که خیلی ضرورتی ندارد که بیش از این به آن پرداخته شود. یک قول دیگر باقی مانده است که آن را ذکر می‏کنیم و از این بحث خارج

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتادم ۱. ظواهر – قول دوم، سوم، چهارم و بررسی آنها – کلام محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۲/۱۱/۲۹   خلاصه جلسه گذشته از میان اقوالی که در باب حجیت ظواهر نقل شد یک قول که مرحوم میرزای قمی به آن قائل شده بود و آن تفصیل بین مقصودین به افهام و غیر آنها بود مورد بررسی قرار گرفت. قول دوم قول دوم تفصیل بین حصول ظن شخصی به وفاق و عدم حصول ظن شخصی به وفاق است. و همچنین قول سوم تفصیل بین عدم حصول ظن به خلاف و بین غیر آن. زیرا این دو تقریبا مانند هم هستند و در مقام بررسی اشکال واحدی متوجه آنهاست. البته اشکال متوجه به این دو قول

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض سوم – دلیل – اشکال – کلام شهید ثانی ۱۴۰۲/۱۱/۲۸   فرع سوم در مسأله ۲۳ پنج فرع یا پنج فرض مطرح شده که تا اینجا ما دو فرع را بررسی کردیم. فرع سوم که در متن تحریر آمده، این است: «و إن نكلا عن اليمين فردها الحاكم عليه أو رداها عليه و حلف ثبت مدعاه». اصل بحث در این بود که اگر یک مردی با زنی که ادعا کرده بود همسری ندارد، ازدواج کرده باشد، آنگاه مرد دیگری ادعای زوجیت این زن را کند، این دعوا به فرموده امام(ره) متوجه به هر دو نفر است، هم زوج و هم زوجه. تا اینجا تکلیف دو

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم ۱. ظواهر –تفصیل اول (میرزای قمی) و بررسی آن – اشکال اول، دوم، سوم و چهارم   ۱۴۰۲/۱۱/۲۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در حجیت ظواهر بود. عرض کردیم درباره حجیت ظواهر چهار قول وجود دارد؛ قول اول که بررسی آن را به آینده موکول می‏کنیم قول به حجیت ظواهر در غیر مورد کتاب است. یعنی همان تفصیلی که اخباری‎ها دادند بین ظواهر کتاب و غیر آن و قائل به عدم حجیت ظواهر کتاب شدند. برای بررسی آن قول باید ادله اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب را بررسی کنیم که آن چند دلیل است و نیازمند بحث مبسوط تری است. سه قول دیگر هست: قول به حجیت ظواهر مطلقا و قول

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم  احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض دوم – ادامه بررسی اشکال ۱۴۰۲/۱۱/۱۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در فرض دوم که مدعی در مورد ادعای خودش (مبنی بر زوجیت زنی که به عقد دیگری در آمده، با این ادعا که همسر ندارد) بینه نیاورد و از اقامه بینه ناتوان باشد، امام و مرحوم سید فرمودند سوگند متوجه زوج و زوجه می‌شود و اگر قسم بخورند، ادعای مدعی ساقط می‌شود. یک اشکالی در تعلیقه عروه توسط مرحوم محقق نائینی مطرح شده که اینجا اساساً یمین متوجه زوج و زوجه نمی‌شود. مرحوم آقای خویی این اشکال را پروراندند و توضیح دادند که چرا نه متوجه زوج می‌شود و نه متوجه زوجه. اساس این

جلسه ۷۸ – PDF جلسه هفتاد و هشتم  ۱. ظواهر – جهات چهارگانه در حجیت ظواهر – اقوال      ۱۴۰۲/۱۱/۱۶         جهات چهارگانه در حجیت ظواهر بحث در حجیت ظواهر بود. عرض کردیم این بحث از مسائل علم اصول شمرده می‎شود و قبل از هر چیز اقوال مختلفی که در باب حجیت ظواهر وجود دارد را باید نقل و سپس مورد بررسی قرار دهیم. اقوال در حجیت ظواهر این اقوال ناشی از یک جهاتی است. چهار جهت اینجا باعث شده است اقوال چهارگانه پدید بیاید: جهت اول: آیا حجیت ظاهر مشروط به ظن شخصی به وفاق است یا خیر؟ آیا ظن شخصی به وفاق در حجیت ظاهر دخالت دارد یا ندارد؟ مقصود از این جهت این است که اگر مثلا

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض دوم – اشکال محقق نائینی – کلام محقق خویی – بررسی اشکال    ۱۴۰۲/۱۱/۱۵ فرض دوم فرض دوم در مسأله ۲۳ این است: «و مع عدم البينة توجه اليمين إليهما، فإن حلفا معا على عدم زوجيته سقطت دعواه عليهما». امام(ره) می‌فرماید: اگر مدعی بینه نداشته باشد، آنگاه یمین و سوگند متوجه زوج و زوجه می‌شود؛ پس اگر آن دو قسم بر عدم زوجیت مدعی بخورند، ادعای او بر علیه این دو ساقط می‌شود. عرض کردیم فرض اول آنجایی است که مدعی بینه بیاورد؛ فرمودند اگر بینه بیاورد، «حکم له علیهما». اما اگر مدعی بینه نیاورد بر اینکه این زنی که با آن مرد ازدواج کرده همسر اوست، هر

جلسه ۷۷ – PDF جلسه هفتاد و هفتم  ۱. ظواهر – مقدمه – حجیت ظواهر مسئله اصولی است؟                             ۱۴۰۲/۱۱/۱۵   ۱.ظواهر مقدمه در بحث از امارات و ظنون تا اینجا سه مقدمه بیان شد: ۱. مقدمه اول اینکه آیا امکان تعبد به ظن وجود دارد یا خیر؟ مفصل در این باره بحث شد و برخی از انظار و آراء مورد رسیدگی قرار گرفت. ۲. مقدمه دوم پیرامون تأسیس اصل در مسئله بود. به این معنا که اگر ما در حجیت و اعتبار اماره‎ای شک کردیم اصل اولی چیست؟ نتیجه این شد که اصل اولی عدم حجیت است. ۳. مقدمه سوم پیرامون مجعول در باب امارت بود. اینکه در باب امارات و ظنون بر فرض قائل به اعتبار شویم، چه چیزی

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم احکام عقد – مسأله ۲۳ – فرض اول – ادامه ادله – اشکال به دلیل دوم (روایات) – اشکال اول، دوم و سوم و بررسی آنها   ۱۴۰۲/۱۱/۱۴   خلاصه جلسه گذشته در مسأله ۲۳ چند فرض مطرح است؛ فرض اول را جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم و ادله آن بیان شد. صورت مسأله این بود که اگر زنی ادعا کند که همسر ندارد و به دنبال آن مردی با او ازدواج کند، آنگاه بعد از ازدواج یک مرد دیگری ادعای زوجیت این زن را مطرح کند؛ ادعای زوجیت توسط مرد دیگر در واقع متوجه هر دو است، هم زن و هم مرد؛ اینجا چند فرض و حالت متصور است. فرض

جلسه ۷۶ – PDF جلسه هفتاد و ششم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – بررسی دلیل احتمال چهارم – دلیل احتمال پنجم (نظر برگزیده)  ۱۴۰۲/۱۱/۱۴ خلاصه جلسه گذشته تقریبا آخرین بحثی که از مباحث مقدماتی امارات و ظنون مانده است (و امروز آن را طرح می‏کنیم و بعد وارد بحث از خود امارات می‏شویم که اولین آنها ظواهر است) این است که مجعول در باب امارات چیست؟ ما هم در مقام ثبوت و هم در مقام اثبات این را مورد بررسی قرار دادیم. به حسب مقام اثبات ادله‎ای که برای مجعول در باب امارات ذکر شده بود (طبق بیان محقق خراسانی، طبق نظر محقق نایینی و همچنین آنچه محقق اصفهانی گفتند) مورد خدشه قرار گرفت. احتمال چهارم که

جلسه ۷۵ – PDF جلسه هفتاد و پنجم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – دلائل اقوال پنج گانه – ادله احتمال سوم و بررسی آن – ادله احتمال چهارم – شرح رساله حقوق (آثار اخروی حرام خواری) ۱۴۰۲/۱۱/۱۱    خلاصه جلسه گذشته در بحث از ادله این مسئله که مجعول در باب امارات چیست، عرض کردیم صرف نظر از اشکال برخی از احتمالات در مقام ثبوت بعضی از این اقوال و احتمالات به حسب مقام اثبات نیز دچار مشکل هستند. احتمال اول یا قول محقق خراسانی و همچنین احتمال دوم که محقق نایینی آن را قبول کرده است ملاحظه فرمودید از نظر دلیل گرفتار نقص هستند. البته مشکل دلیل محقق خراسانی به نوعی از لا به لای بررسی

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم موضوع شناسی: ۱. پول – بررسی سند مال بودن پول – ثمره بحث – ثمره اول و دوم و بررسی آنها – ادله سند بودن پول – دلیل اول و دوم     ۱۴۰۲/۱۱/۱۰ ثمرات مال یا سند بودن پول در بحث از پول و برخی از ابعاد مربوط به آن، به اینجا رسیدیم که ببینیم آیا پول مال است یا سند مال؛ تنقیح کردیم موضوع بحث و نزاع را و گفتیم ثمراتی بر این نزاع مترتب است؛ اینکه پول مال باشد یا سند مال، دارای ثمره عملی است و صرفاً یک بحث علمی نیست. چندین ثمره برای این نزاع ذکر کرده‌اند، ما به برخی از این ثمرات اشاره می‌کنیم؛ البته این بدین معنا

جلسه ۷۴ – PDF جلسه هفتاد و چهارم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – دلائل اقوال پنج گانه – ادله احتمال اول و بررسی آن – ادله احتمال دوم و بررسی آن  ۱۴۰۲/۱۱/۱۰                 خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مجعول در باب امارات در دو مقام باید بحث کنیم یکی مقام ثبوت و دیگری مقام اثبات. در مقام ثبوت پنج صورت را ذکر کردیم که از این پنج صورت دو صورت محذور ثبوتی نداشت و البته ما یکی از این دو را بر دیگری ترجیح دادیم و آن هم اینکه در باب امارات آنچه مجعول است به جعل امضایی همان طریق و روش عقلاء است بر اخذ به خبر ثقه و امثال آن و

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم احکام عقد – مسأله ۲۳ – بیان کلی مسأله – کلام مرحوم سید – یک فرق بین کلام امام و سید – فروض مسأله – فرض اول – ادله ۱۴۰۲/۱۱/۰۹   مسأله ۲۳ مسأله ۲۳: «إذا تزوج بامرأة تدعي أنها خلية عن الزوج فادعى رجل آخر زوجيتها فهذه الدعوى متوجهة إلى كل من الزوج و الزوجة، فان أقام المدعي بينة شرعية حكم له عليهما و فرّق بينهما و سلمت إليه …». بیان کلی مسأله در مسأله ۲۳ موضوع عبارت است از اینکه زنی با ادعای اینکه همسر ندارد، با مردی ازدواج کرده؛ لکن بعد از ازدواج، مرد دیگری ادعای زوجیت این زن را مطرح کرده است. ارتباطش با بحث گذشته و مسائل

جلسه ۷۳ – PDF جلسه هفتاد و سوم مجعول در باب امارات – مقام ثبوت – احتمال پنجم (امام خمینی) – حق در مقام ثبوت – مقام اثبات      ۱۴۰۲/۱۱/۰۹                      خلاصه جلسه گذشته بحث در احتمالاتی بود که درباره مجعول در باب امارات به حسب مقام ثبوت متصور است. تا اینجا چهار احتمال را ذکر کردیم که البته این احتمالات قائل هم دارند. به حسب مقام ثبوت عرض شد سه احتمال گرفتار محذور ثبوتی است؛ احتمال چهارم یعنی آن احتمالی که شیخ انصاری فرمودند، با آنکه محقق نایینی به آن اشکال کرده، ولی محذور ثبوتی ندارد و اشکال ایشان وارد نیست. بنابراین از نظر ثبوتی می‎توانیم تصویر کنیم که شارع آنچه را که در باب امارات جعل کرده است

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم احکام عقد – مسأله ۲۲ – بررسی لزوم فحص در فرض متهمه بودن زن – کلام مرحوم حکیم – حق در مسأله – فرع – جواز اجرای عقد برای وکیل      ۱۴۰۲/۱۱/۰۸    خلاصه جلسه گذشته درباره لزوم یا عدم لزوم جستجو در مورد ادعای زنی که متهمه است مبنی بر اینکه همسری ندارد، عرض کردیم اقوال مختلف ذکر شده است. امام(ره) لزوم فحص را احتیاط مستحبی می‌دانند؛ ظاهر کلام مرحوم سید این بود که احتیاط واجب است. اینها براساس دو وجه جمع برای روایاتی است که در این باره وارد شده است. وجه سوم و چهارم هم ذکر شد؛ تا اینجا ما چهار وجه جمع برای دو دسته از روایات ذکر کردیم.