آبان ۱۴۰۰(فرمت تاریخ آرشیو ماهانه)

قواعد فقهیه – جلسه دوازدهم – ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه پنجم و ششم و بررسی آنها _ دلیل دوم: روایات     

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم ادله قاعده _ دلیل اول: آیات _ آیه پنجم و ششم و بررسی آنها _ دلیل دوم: روایات ۱۴۰۰/۰۸/۲۲                                                                        آیه پنجم: فقره دوم آیه ۲۸۶ سوره بقره بحث ما در دلیل اول یعنی آیاتی است که مورد استناد قرار گرفته برای اثبات قاعده لاحرج. تا اینجا ما چهار آیه را مورد بررسی قرار دادیم، بعضی از این آیات قابلیت استدلال دارند و بعضی دیگر ندارند. آیه پنجم بخشی از آیه ۲۸۶ سوره بقره می‌باشد: «رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا». البته به این آیه به ضمیمه دنباله آن که فرموده: «رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ» استناد شده ولی قابلیت تفکیک از یکدیگر و بررسی

خارج اصول – جلسه بیست و هشتم – مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی درباره عدم استلزام مجازیت در عام مخصص

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی درباره عدم استلزام مجازیت در عام مخصص ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا عام بعد از تخصیص بر حجیت خودش نسبت به باقیمانده باقی می‌ماند یا نه؛ حجیت العام المخصص فی الباقی. اشاره‌ای به اقوال و ریشه اختلاف آنها داشتیم. سخن محقق خراسانی در این رابطه ذکر شد؛ محصل فرمایش آقای آخوند این بود که عام مخصص نسبت به باقیمانده مطلقا حجیت دارد و فرقی بین مخصص متصل و منفصل نیست. در مخصص متصل اساساً زمینه‌ای برای مجاز پیش نمی‌آید؛ چون در مخصص متصل به طور کلی عام از ابتدا ظهور در

خارج فقه – جلسه بیست و هشتم – مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – جمع‌بندی روایت پنجم – شروط جواز نظر به زنان ذمی – شرط اول و دوم و بررسی آنها

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – جمع‌بندی روایت پنجم – شروط جواز نظر به زنان ذمی – شرط اول و دوم و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ جمع‌بندی روایت پنجم در مسأله اول از دو مسأله‌ای که در مسأله ۲۷ تحریر مطرح شده بود، اکثر مطالب مورد بررسی قرار گرفت. تنها یک نکته را عرض کنم، البته در اصل حکم، و الا شروط و محدوده جواز باقی مانده است. نتیجه کلی این شد که بالاخره نظر به زنان ذمی بلکه مطلق کفار ـ همانطور که در متن تحریر آمده و مرحوم سید در عروه هم فرموده ـ جایز است و علتی که

شرح رساله حقوق – جلسه پنجاه و هفتم – ۴. ناسزا و دشنام – زشتی ناسزا و دشنام

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم  شرح رسالة الحقوق – ۴. ناسزا و دشنام – زشتی ناسزا و دشنام ۱۴۰۰/۰۸/۱۹ شرح رسالة الحقوق بحث ما در حق اللسان بود که فرمودند: «وَ أَمَّا حَقُ‏ اللِّسَانِ‏ فَإِكْرَامُهُ‏ عَنِ الْخَنَا»، از بدزبانی، بدگویی، آن را حفظ کنند و بزرگ بدارند از اینکه زبان را به بدگویی و بدزبانی آلوده کنند. تا اینجا درباره سه تا از مهم‌ترین و رایج‌ترین مصادیق بدزبانی سخن گفتیم؛ در حدی که این جلسه اقتضا می‌کند. راجع‌به دروغ، غیبت و تهمت. اینکه بخواهیم در اینجا یک بابی باز کنیم و مثلاً درباره دروغ هر آنچه که مهم است را بگوییم، از مقصود فاصله می‌گیریم. یک توضیح اجمالی و کلی راجع‌به این حقیقت و آثاری که دارد؛

تفسیر – جلسه چهاردهم – آیه ۴۰ _ بخش دوم: «أوفوا بعهدی…» _ وفای خداوند به عهد خود _ نتیجه پیمان شکنی انسان _ تفاوت عهد انسان و عهد خداوند _ «أوفوا بعهدی أوف بعهدکم»

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم  آیه ۴۰ _ بخش دوم: «أوفوا بعهدی…» _ وفای خداوند به عهد خود _ نتیجه پیمان شکنی انسان _ تفاوت عهد انسان و عهد خداوند _ «أوفوا بعهدی أوف بعهدکم» ۱۴۰۰/۰۸/۲۲ عهد خداوند بحث ما رسید به اینکه «أوفِ بعهدکم» به چه معنا است. بخش دوم دو جمله دارد: «أوفوا بعهدی أوف بعهدکم» و کأن یک جمله شرطیه است. همانطور که در جمله اول گفتیم، اینجا هم باید بدانیم اساسا عهد خدا چیست و آنگاه وفای به عهد از ناحیه خدا چگونه است. عهد انسان و وفای به عهد از ناحیه انسان معنایش معلوم شد. عهد خداوند هم کاملا روشن است و معلوم است که خداوند تبارک و تعالی به همه بندگان چه آن‌هایی

خارج فقه – جلسه بیست و هفتم – مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – تفاوت در نقل روایت پنجم و تأثیر آن در استدلال

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم  مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – تفاوت در نقل روایت پنجم و تأثیر آن در استدلال ۱۴۰۰/۰۸/۱۹ تفاوت در نقل روایت پنجم و تأثیر آن در استدلال در بحث از روایت پنجم یعنی روایت عباد بن صهیب اشکال سندی و دو اشکال دلالی که مطرح بود مورد رسیدگی قرار گرفت و نتیجه آن شد که این اشکالات وارد نیست. فقط یک نکته باقی مانده که این را عرض کنیم و از این بحث فارغ شویم. آن نکته اینکه این روایت به چند نقل به ما رسیده است. یکی نقل مرحوم کلینی و دیگری نقل شیخ صدوق؛ مرحوم شیخ صدوق این

خارج اصول – جلسه بیست و هفتم – مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – دلیل قول به عدم جواز مطلقا – پاسخ اول (محقق خراسانی) – پاسخ دوم و اشکال محقق خراسانی به آن

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسائل – مسئله اول: حجیة العام المخصص فی الباقی – دلیل قول به عدم جواز مطلقا – پاسخ اول (محقق خراسانی) – پاسخ دوم و اشکال محقق خراسانی به آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۹ خلاصه جلسه گذشته در اولین مسئله از مسائل مربوط به مبحث عام و خاص که عنوانش این است «حجیة العام المخصص فی الباقی» تا اینجا چند مطلب را متذکر شدیم. اولا اصل این موضوع را منقح کردیم که اساسا اختلاف و نزاع در چیست. ثانیا ریشه این اختلاف و نزاع را بیان کردیم و به دو نکته که لازم بود پرداخته شود اشاره کردیم و پس از آن اقوال سه‎گانه ای که در این مسئله وجود دارد را بیان کردیم، عمده

 لزوم تعیین اولویت ها در زندگی فردی و اجتماعی

امام صادق(ع) در توصیه و سفارشی که به بعضی از پیروانشان کردند، بعضا به نکات بسیار مهمی اشاره کردند که من یک قسمت کوتاهی را از یک توصیه خدمتتان بیان می‎کنم. ایشان به مسئله اولویت بندی امور خیلی اهمیت می‎دادند و به دیگران نیز توصیه می‎کردند. اینکه به کارهای مهم برسید  و پرداختن به کارهای کوچک شما را از امور مهم غافل نکند،  می فرماید: «اعْلَمْ أَنَّ التَّشَاغُلَ بِالصَّغِيرِ يُخِلُّ بِالْمُهِمِّ، وَ إِفْرَادَ الْمُهِمِّ بِالشُّغُلِ يَأْتِي عَلَى الصَّغِيرِ وَ يَلْحَقُهُ بِالْكَبِيرِ، … فَابْدَأْ بِالْمُهِمِّ، وَ لَا تَنْسَ النَّظَرَ فِي الصَّغِيرِ، وَ اجْعَلْ لِلْأُمُورِ الصِّغَارِ مَنْ يَجْمَعُهَا وَ يَعْرِضُهَا عَلَيْكَ دَفْعَتَيْنِ أَوْ أَكْثَرَ عَلَى كَثْرَتِهَا.»[۱] بدانید اشتغال و پرداختن به کارهای کوچک، نسبت به امور مهم اخلال ایجاد می‎کند و از

تفسیر – جلسه سیزدهم – آیه ۴۰ _ بخش دوم: «أوفوا بعهدی…» _ حق در معنای عهد _ وفای انسان به عهد خویش و گستره آن

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  آیه ۴۰ _ بخش دوم: «أوفوا بعهدی…» _ حق در معنای عهد _ وفای انسان به عهد خویش و گستره آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۴۰ و البته بخش دوم این آیه بود. بخش دوم درباره عهد بنی اسرائیل و نیز عهد خداوند و همچنین وفای انسان به این عهد و نیز وفای خداوند به عهد خودش می‌باشد. این در حقیقت ارکان اصلی این بخش را تشکیل می‌دهد. ما درباره عهد و پیمان های بنی اسرائیل و پیمان شکنی های مداوم آن‌ها و نیز پیمان های عمومی و اختصاصی که آن‌ها با خداوند داشتند سخن گفتیم. بحث به اینجا رسید که منظور از عهد در این آیه کدام یک از این

خارج فقه – جلسه بیست و ششم – مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – روایت پنجم – اشکال سوم و بررسی آن

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم مسئله ۲۷ – مسأله اول: نظر به زنان ذمی – ادله جواز نظر – دلیل دوم: روایات – روایت پنجم – اشکال سوم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت عباد بن صهیب بود. تقریب استدلال به این روایت و دو اشکالی که به این روایت وارد شده را بیان کردیم؛ یکی اشکال سندی بود که عمدتاً بر پایه ضعف عباد استوار بود که گفتیم یا به دو طریقی که مرحوم آقای حکیم گفته‌اند، یعنی توثیق عام مشکل او حل می‌شود، ایشان از این راه خواست مسأله را حل کند و البته خالی از اشکال نبود. یا به طریقی که مثلاً مرحوم آقای خویی گفته‌اند که توثیق خاص است؛