جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم موانع محتوایی اعتبار – مانع سوم: جنسیتی کردن فضائل و رذائل – بررسی دیدگاه اول – دیدگاه دوم : راه اول و دوم و بررسی آن‎ها ۱۳۹۹/۰۲/۲۳   خلاصه جلسه گذشته در دسته دوم از موانع که به نوعی به محتوای نهج البلاغه مربوط می‎شود عرض کردیم اموری قابل ذکر و بررسی است که تا اینجا دو مانع را بررسی کردیم: مانع اول: در نهج البلاغه گاهی مشاهده می‏شود حضرت علی (علیه السلام) از خودشان سخن گفته و به ستایش خود پرداخته‎اند که آن را بررسی کردیم و پاسخ دادیم. مانع دوم: این بود که حضرت علی (علیه السلام) گاهی نسبت به جمعی از مردم یا اشخاص خاصی با عبارات و الفاظ

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم موانع محتوایی اعتبار – دسته دوم – مانع سوم: تحقیر دیگران و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۲/۲۲   موانع  دسته دوم : مانع سوم تحقیر دیگران عرض کردیم دسته دوم از موانع محتوایی اعتبار نهج البلاغه وجود برخی مطالب در حکمت‎ها، خطبه‎ها و نامه‎های حضرت علی (علیه السلام) است که فی نفسه صدورشان از حضرت علی (علیه السلام) جای شک و شبهه دارد. ما نع دومی که در این رابطه قابل بررسی است این است که حضرت علی (علیه السلام) در برخی از موارد عباراتی تحقیرآمیز در مورد دیگران به کار برده است. در مانع اول بحث خودستایی حضرت علی (علیه السلام)  بود که آن را توضیح دادیم و بررسی کردیم، اما در موارد

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم موانع محتوایی اعتبار – دسته دوم: مانع اول (خودستایی) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۲/۲۱   دسته دوم: مانع اول یکی از موانع محتوایی اعتبار نهج البلاغه که در دسته دوم موانع جای می‎گیرد این است که در مواضعی از نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام) به ستایش از خود پرداخته‎اند و این امری است که نه قرآن و روایات آن را تایید می‎کنند و نه بین عقلاء امر پسندیده‎ای است. حال برخی از مواضعی که حضرت علی (علیه السلام) در آن خود را ستایش کرده است را اشارتا ذکر می‎کنم تا بعد ببینیم آیا توجیه و پاسخی برای این موارد می‎توانیم بیان کنیم یا خیر؟ حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه به

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم موانع محتوایی اعتبار – بررسی مانع سوم ۱۳۹۹/۰۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در مانع سوم از موانع محتوایی اعتبار نهج البلاغه بود ما اجمالا توضیح دادیم که حضرت علی (علیه السلام) درباره اختیار انسان و ارتباط آن با قضا و قدر چه بیاناتی دارند و شاید برای اولین بار بنیان نظریه امر بین الامرین در کلمات حضرت علی (علیه السلام) یافت شده و در زمان ائمه معصومین (علیهم السلام) به زبان‏های مختلف و با بیان‎های مختلف ارائه شده است. با توجه به این مطالب دیگر تردیدی در این نیست که حضرت علی (علیه السلام) به هیچ وجه مسئله جبر و بی اختیار بودن انسان در افعالش را قبول ندارد و به

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام موانع محتوایی اعتبار- مانع سوم: جبر – سخنان حضرت علی (علیه السلام) درباره اختیار و ابطال جبر – تفسیر «امر بین الامرین» ۱۳۹۹/۰۲/۱۸   خلاصه جلسه گذشته در مورد مانع سوم از موانع محتوایی اعتبار نهج البلاغه یعنی مسئله جبر و اینکه برخی از خطبه‎ها و حکمت‎های نهج البلاغه مشعر به عدم اختیار انسان و موافق با نظریه جبرگرایی است، یک توضیح کلی درباره انظار و آراء چهارگانه‎ای که در مورد اختیار انسان است بیان کردیم، خیلی مختصر اشاره‏ای به آراء و انظار کردیم و گفتیم که دو مطلب را باید اجمالا بررسی کنیم، یکی اینکه اساسا خود حضرت علی (علیه السلام) نظریه امر بین الامرین را مطرح کرده است و ائمه بزرگوار

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم موانع محتوایی اعتبار – مانع دوم – مدح خلیفه دوم – نتیجه کلی – مانع سوم: جبر ۱۳۹۹/۰۲/۱۷   نتیجه کلی بحث در مانع دوم در مورد مانع دوم از موانع محتوایی یعنی مدح خلیفه دوم اقوال و انظار مختلف بیان شد؛ حدود نه یا ده قول و احتمال در این باره ذکر شد. نتیجه بررسی‎های به عمل آمده تا این‎جا این است که نمی‎توانیم به راحتی اصل این سخن را انکار کنیم، یعنی بگوییم اصلا چنین سخنی را حضرت علی (علیه السلام) نفرموده است، چه راسا و چه حکایتا یعنی انکار اصل سخن حضرت علی (علیه السلام) هم مستقیما و هم غیر مستقیم. به نظر می‎رسد با توجه به آنچه تا

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم موانع محتوایی اعتبار –مانع دوم: مدح خلیفه دوم – دسته دوم از اقوال و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم که بحث در این است که یک دسته از اقوال و انظار ناظر به فرض صدور این خطبه از حضرت علی )علیه السلام) است و اینکه کلمه «فلان» نیز در آن گفته شده. شش قول را دیروز بیان کردیم و نتیجه این شد که بعضی از این اقوال قابل قبول نیست و بعضی فی نفسه ممکن است اما دلیل، شاهد و مدرکی برای آن نمی‎توانیم اقامه کنیم. علی ای حال ما در مقام جمع‏بندی نظر نهایی خود را خواهیم گفت. دسته دوم از اقوال وجه مشترک این دسته این

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم بررسی موانع اعتبار – موانع محتوایی – ادامه بحث از مانع دوم – قول دوم و سوم وچهارم و پنجم و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۲/۱۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در مانع دومی بود که در متن نهج البلاغه به عنوان یک مانع محتوایی می‎تواند سدی در برابر اعتبار نهج البلاغه باشد. عرض کردیم این مانع در خطبه‎ای که به شماره‎های مختلف توسط مولفین بیان شده در قالب مدح خلیفه دوم خودش را نشان داده و لذا اشکال شده است که این با معتقدات و آموزه‎های شیعی سازگار نیست و در خود نهج البلاغه نیز حتی برخی از گفته‎های حضرت علی (علیه السلام) مخالف آن است. عرض کردیم درباره این مانع از جهات

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم موانع محتوایی اعتبار (دسته اول) – مانع دوم و بررسی آن – قول اول و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۲/۱۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در دسته اول موانع محتوایی نسبت به اعتبار نهج البلاغه بود. عرض کردیم در مورد نهج البلاغه از حیث اعتبار اشکالاتی و شبهاتی مطرح شده است، یک دسته از موانع اعتبار در واقع بر می‎گردد به محتوای نهج البلاغه که بعضی از مضامین آن با آموزه‎ها و معتقدات شیعی سازگاری ندارد. یک نمونه را که مربوط به عصمت حضرت علی (علیه السلام) بود را دیروز بیان کردیم و به آن پاسخ دادیم. مانع دوم: مدح خلیفه دوم مورد دوم که در یکی از خطبه‏ها به خصوص بیشتر مورد توجه

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم بررسی موانع اعتبار نهج البلاغه – بررسی موانع شکلی – بررسی موانع محتوایی: ۱. عدم عصمت علی (ع) ۱۳۹۹/۰۲/۱۳   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد اعتبار نهج البلاغه جنبه اقتضا تمام است و مشکلی ندارد. یعنی مقتضی برای اعتبار و حجیت نهج البلاغه با توجه به قرائنی که ذکر کردیم وجود دارد و تمام است. اما در برابر حجیت و اعتبار نهج البلاغه موانعی نیز به نظر می‎رسد وجود داشته باشد. گفتیم موانع دو دسته هستند؛ موانع شکلی که مربوط می‏شود به الفاظ و عبارات و کم و زیاد شدن الفاظ و عبارات و ما چهار مانع و مصداق برای آن ذکر کردیم. در مورد موانع محتوایی هم گفتیم به