جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم مسأله ۱۴– عزل- ادله جواز عزل از زوجه موقته ۱۳۹۷/۱۲/۱۱   خلاصه جلسه گذشته در مسأله چهاردهم بحث پیرامون جواز یا عدم جواز عزل و نیز لزوم دیه و عدم آن در صورت عزل است. عرض کردیم عزل عبارت است از «اخراج الآلة عند الانزال و افراغ المنی خارج الفرج». معلوم است که این تعریف درباره عزل الزوج است، ولی در خاتمه بحث یک اشاره مختصری خواهیم کرد که گاهی عزل درباره زن نیز به کار می‎رود که مرحوم سید در ذیل مسأله ششم به این مطلب اشاره کرده است. اساساً اینکه عزل مرأة چگونه متصور است و آیا جایز است یا نه، این بحث دیگری است که بعداً عرض خواهیم کرد.

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم ادله منکرین استناد نهج البلاغه به علی(ع) – دلیل هفتم و هشتم و نهم و بررسی آن ها ۱۳۹۸/۰۲/۲۲   خلاصه جلسه گذشته تاکنون شش دلیل از ادله منکرین استناد نهج البلاغه به امیرالمؤمنین(ع) مورد بررسی قرار گرفت و بطلان هر شش دلیل معلوم شد. دلیل هفتم  بعضا در نهج البلاغه مطالب کلامی و فلسفی مطرح شده در حالیکه قطعاً در آن دوران رد پایی از این مسائل و موضوعات دیده نمی‎شود. این مسائل نوعا بعد از ترجمه آثار دانشمندان یونانی و ایرانی به دنیای اسلام و عرب راه پیدا کرده و در کتاب‎های ایشان وارد شده است. آن دوران اصلاً این بحث‎ها و مسائل مطرح نبوده. پس اینکه می‎بینیم در برخی از خطبه‎ها

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم بررسی شبهه دوم – شاهد دوم و سوم و چهارم و پنجم ۱۳۹۸/۰۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم یکی از شبهات قدیمی که در نوشته‎های برخی از مؤلفین نسبت به نهج البلاغه مطرح شده این است که نهج البلاغه سخنان حضرت علی(ع) نیست، بلکه نوشته‎های سید رضی است و بر خلاف واقع به حضرت علی(ع) نسبت داده شده است. البته در این جهت دو ادعا مطرح است که دیروز اشاره شد: ۱.اینکه نهج البلاغه رأساً مربوط به حضرت علی(ع) نیست. ۲.اینکه بعضی می‎گویند: بعضی از قسمت‎های نهج البلاغه متعلق به حضرت علی(ع) نیست، بخصوص خطبه شققیه که این ادعا را بعداً بررسی می‎کنیم. در مورد ادعای اول یعنی اینکه نهج البلاغه اساساً مربوط

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم علوم پیش نیاز شرح و تفسیرنهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۲/۰۲   خلاصه جلسه گذشته  موضوع بحث ما علوم پیش نیاز تفسیر نهج البلاغه بود. عرض کردیم تفسیر نهج البلاغه نیز مانند تفسیر قرآن نیازمند دانش‎هایی است. یعنی برخی از دانش‌ها و علوم برای شرح و تفسیر نهج البلاغه لازم و ضروری است، به حدی که اگر این آگاهی‎ها وجود نداشته باشد به جرأت می‎توانیم بگوییم شرح و یا تفسیر نهج البلاغه ناقص و ابتر و چه بسا ممکن است بر خلاف مقصود و منظور صاحب سخن باشد. زیرا تفسیر و شرح یعنی کشف مراد و مقصود گوینده و این در صورتی مقدور است که ابزارهای لازم برای کشف مقصود متکلم در اختیار شارح باشد. بدون این

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم علوم مقدماتی تفسیر نهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۳/۰۱   تاکنون چند موضوع از موضوعات مربوط به شناخت نهج البلاغه از جمله ادله انتساب نهج البلاغه به حضرت علی(ع) و نیز ادله  منکرین انتساب و استناد نهج البلاغه به حضرت علی(ع) و همچنین مصادر نهج البلاغه و کتاب‎هایی که پیرامون مآخذ نهج البلاغه نوشته شده و نیز ترجمه‎ها وشرح‎های نهج البلاغه را مورد بررسی قرار دادیم. هنوز مطالب بسیاری از بحث آشنایی با نهج البلاغه باقی مانده که باید مطرح شود. از جمله اینکه برای تفسیر و توضیح نهج البلاغه به چه علومی نیازمندیم، چه علومی قبل از ورود به عرصه شرح و تفسیر نهج البلاغه باید فرا گرفته شود. بعد از این بحث، موضوع مهمی که

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم بررسی ترجمه های نهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۲/۳۱     بررسی ترجمه‎ های نهج البلاغه  دیروز مقدمتا نکاتی را درباره انواع ترجمه و معیارهای ترجمه موفق و ترجمه نارسا ذکر کردیم. بر اساس آن معیارها و با توجه به مطلبی که درباره اقسام ترجمه گفتیم، چند ترجمه مهم نهج البلاغه را مورد ارزیابی قرار می‎دهیم. ترجمه‏های فیض الاسلام، ترجمه مرحوم شهیدی، ترجمه آیت الله مکارم و ترجمه مرحوم دشتی ترجمه‎هایی است که بر اساس این معیارها در معرض ارزیابی قرار خواهند گرفت. ۱.از جهت رعایت آرایه ها و صنایع ادبی ترجمه مرحوم فیض‎الاسلام در نیم قرن اخیر شهرت پیدا کرده است و در موارد زیادی ترجمه‏های بعدی، به این ترجمه استناد کرده‎اند. این ترجمه از نظر

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم شروح و ترجمه های نهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۲/۳۰   ترجمه‏ های نهج البلاغه  بحث پیرامون معرفی اجمالی برخی از ترجمه‎های نهج البلاغه است. نهج البلاغه از روزی که تألیف شد تا به امروز، به زبان های مختلفی ترجمه شده است. هرچند عمده ترجمه‏ها فارسی است. نهج البلاغه تا کنون به زبان فارسی، انگلیسی، اردو، اسپانیایی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی و برخی زبان‎های غیر معروف که شاید ده تا  پانزده زبان باشند، ترجمه شده است. اما عمده این ترجمه‎ها فارسی است. قهرا ما در این بحث نظر به ترجمه‎های فارسی داریم و ترجمه‎های دیگر از حیطه کاری ما خارج است و نمی‎توانیم ترجمه‎های دیگر را ارزیابی کنیم. در اینکه اولین ترجمه نهج البلاغه از کیست چندان معلوم

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم شروح و ترجمه ‎های نهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۲/۲۹   خلاصه جلسه گذشته  عرض کردیم مهمترین شروح نهج البلاغه عبارتند از: شرح قطب راوندی، شرح ابن ابی الحدید، شرح ابن میثم، شرح مرحوم خویی و شرح بهج الصباغه که تا اینجا چهار شرح اول معرفی اجمالی شدند و بعضی از مزایا و نقصان و کاستی‎های این شروح بیان شد. ۵. شرح بهج الصباغه خود مرحوم تستری در مقدمه خود اجمالا توضیح داده است که چرا دست به کار نوشتن شرح نهج البلاغه شده است. ایشان ضمن اینکه به شرح ابن ابی الحدید، ابن میثم و مرحوم میرزا حبیب الله خویی اشکالاتی را ایراد می‎کند، می‎نویسد: «فرأیت ان اکتب بعون الله شرحاً جامعاً فیه من التاریخ و

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم شروح نهج البلاغه – شرح ابن ابی الحدید، ابن میثم، خویی و بررسی آن‎ها ۱۳۹۸/۰۲/۲۸   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم از بین شروحی که بر نهج البلاغه نوشته شده است می‎توان به پنج شرح، به عنوان مهمترین شروح نهج البلاغه اشاره کرد. قصد ما در این جلسه معرفی اجمالی این شروح پنج‎گانه است. یعنی برخی مزایا و برخی کاستی‎های این شروح را متعرض می‎شویم. ادامه بحث از شرح ابن ابی الحدید در مورد شرح قطب الدین راوندی و شرح ابن ابی الحدید به عنوان یکی از مفصل‎ترین و قدیمی‎ترین شروح نهج البلاغه مطالبی را بیان کردیم. نقائص شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید علی‎رغم مزایایی که شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید دارد

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم شروح و ترجمه های نهج البلاغه ۱۳۹۸/۰۲/۲۷    شروح و ترجمه ‎های نهج البلاغه  به مناسبت بحث از مصادر نهج البلاغه که در جلسه قبل به آن پرداختیم بهتر است درباره ترجمه‎ها و شروح نهج البلاغه نیز گزارش مختصری ارائه دهیم، هرچند قرار بود در مورد اعتبار نهج البلاغه و امکان استناد به نهج البلاغه در بحث‎های فقهی و اخلاقی و اعتقادی بحث کنیم، اما برای تکمیل بحث، مختصری درباره شروح و ترجمه‎های نهج البلاغه مطالبی را خدمتتان عرض می‎کنم. بعد از گردآوری نهج البلاغه با فاصله کمی، انگیزه برای شرح نهج البلاغه شروع شد. از آن زمان یعنی تقریبا از قرن ششم (زیرا نهج البلاغه ابتدای قرن پنجم تمام شد) شرح نویسی بر