جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم مقام چهارم:استثناء مؤونة–جهة الثانیة: استثناء مؤونة شخص ۱۳۹۴/۱۱/۰۷         خلاصه جلسه گذشته در مقام چهارم بحث از وجوب خمس بعد از خارج کردن مؤونة است. عرض کردیم در این مقام ما در دو جهت بحث می‎کنیم. یکی استثناء مؤونة تحصیل که ادله آن بیان شد. به چهار دلیل ثابت کردیم خمس زمانی واجب می‎شود که هزینه‎های تحصیل مال کسر شود. مهم‎ترین آنها این بود که قبل از کسر هزینه‎ها عنوان فائده و غنیمت تحقق پیدا نمی‎کند. جهت دوم: مؤونة شخص جهت ثانیه درباره خروج مؤونة شخص است و اموری که متعلق به او می‎باشد. در این جهت بحث از این است که آیا خمس قبل از کسر مؤونة‎های شخص

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنچاه و ششم مقام چهارم: استثناء مؤونة – جهة الاولی: استثناء مؤونة تحصیل ۱۳۹۴/۱۱/۰۶         خلاصه جلسه گذشته در مقام رابع که بحث از استثناء مؤونة است عرض کردیم دو جهت مورد رسیدگی قرار می‎گیرد؛ جهت اولی درباره استثناء مؤونة تحصیل است و جهت ثانیه پیرامون استثناء مؤونة سنة است. در مورد استثناء مؤونة تحصیل، گفتیم چند دلیل بر وجوب خمس بعد از کسر هزینه‎های تحصیل مال اقامه شده است که دو دلیل را ذکر کردیم؛ دلیل اول این بود که اساساً عنوان فائده تنها بعد از کسر هزینه‎های تحصیل صادق است. دلیل دوم هم روایاتی بود که به نحو مطلق در آنها آمده بود که الخمس بعد المؤونة و عرض کردیم

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم مقام چهارم: استثناء مؤونه – جهة اولی: استثناء مؤونة تحصیل ۱۳۹۴/۱۱/۰۵         مقام چهارم: استثناء مؤونه در امر خامس از اموری که به عنوان متعلق خمس و ما یجب فیه الخمس ذکر شده عرض کردیم در چهار مقام بحث می‎کنیم؛ مقام اول پیرامون اصل وجوب خمس فی مازاد عن مؤونة السنة بود. در مقام دوم پیرامون موضوع خمس در این مورد بحث کردیم. مقام سوم بحث از مواردی بود که محل اختلاف واقع شده است که آیا اینها متعلق خمس هستند یا نیستند؟ اما مقام چهارم درباره استثناء مؤونه است یعنی در خصوص ارباح یا مطلق فائده (بنابر اختلافی که در موضوع خمس در این مقام هست)، خمس بعد

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم بحث در موارد استثناء- ما ملک بالخمس او الزکوة ۱۳۹۴/۱۱/۰۴         خلاصه جلسه گذشته دلیل چهارم بر عدم خمس «فیما یملک بالخمس أو الزکوة» روایات است؛ یک روایت را دیروز خواندیم و تقریب استدلال به آن روایت را بیان کردیم و مورد اشکال قرار دادیم. روایت دوم روایت دوم روایتی است که مرحوم کلینی به سند خودش از ابن عبد ربه نقل کرده است: «قال: سرّح الرضا (علیه السلام) بصلة إلی أبی، فکتب إلیه أبی، هل علی فیما سرحت إلی خمس؟ فکتب إلیه: لا خمس علیک فیما سرّح به صاحب الخمس» ؛ امام رضا (علیه السلام) یک هدیه‎ای برای پدرم فرستاد و پدرم نامه‎ای به امام (علیه السلام) نوشت

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- ما ملک بالخمس او الزکوة ۱۳۹۴/۱۱/۰۳         خلاصه جلسه گذشته بحث در تعلق خمس به مالی بود که به عنوان خمس یا زکات به کسی داده شده است؛ عرض شد مشهور معتقدند «ما مَلک بالخمس او الزکوة» متعلق خمس نیست. چند دلیل بر قول مشهور اقامه شده که دو دلیل را ذکر کردیم و هر دو را مورد اشکال قرار دادیم؛ دلیل اول این بود که بر این مال عنوان فائده صدق نمی‎کند. این دلیل رد شد. دلیل دوم این بود که بر فرض هم عنوان فائده بر این مال منطبق باشد، باز ادله خمس این را شامل نمی‎شود چون مقصود از فائده‎ای

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- ما ملک بالخمس او الزکوة ۱۳۹۴/۱۰/۳۰         مورد هشتم: ما ملک بالخمس او الزکاة مورد هشتم از مواردی که در مورد تعلق خمس به آنها بحث واقع شده، خمس و زکاتی است که به کسی داده می‎شود؛ مثلا کسی مستحق خمس یا زکات است، این خمس و زکات به او داده می‌شود و او مالک می‌شود؛ بحث در این است که اگر از مؤونه سنة زیاد آمد آیا این مال متعلق خمس است یا خیر؟ مثلا کسی از سادات است، سهم سادات از خمس به او داده می‌شود، و از مؤونه سنة او زیاده باقی می‌ماند یا فقیری است که مستحق زکات است

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- المال الموصی به – صدقه ۱۳۹۴/۱۰/۲۹         از مواردی که مورد اختلاف واقع شده از حیث تعلق خمس، سه مورد دیگر باقی مانده که این سه مورد را باید مورد بررسی قرار دهیم. مورد ششم: المال الموصی به مورد ششم، مال موصی به است مثلاً اگر کسی وصیت کند مالی را به دیگری بدهند، از حیث اینکه خمس به آن تعلق می‎گیرد یا نه مورد اختلاف واقع شده است؛ مقدمتاً لازم است اشاره کنیم که مال موصی به بر دو قسم است: گاهی کسی وصیت می‎کند که بعد از فوتش چیزی را به کسی بدهند؛ گاهی به این شکل است که وصیت می‎کند

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاه مقام سوم: بحث در موارد استثناء- وقف عام- نذر ۱۳۹۴/۱۰/۲۷         خلاصه جلسه گذشته تا به اینجا درباره چند مورد از مواردی که در استثناء آنها از تعلق خمس در این مقام بحث شده، گفتگو کردیم؛ تکلیف هدیه و ارث و عوض الخلع و صداق و نیز وقف خاص معلوم شد. به مناسبت بحث از وقف خاص خوب است اشاره‎ای هم  به حاصل وقف عام داشته باشیم مورد چهارم: وقف عام در وقف عام، موقوف علیه اشخاص نیستند بلکه عناوین کلیه‎اند مثلاً باغ یا زمینی را وقف می‌کند که درآمد و نماء آن صرف طلاب علوم دینی شود. موقوف علیه در این مثال یک عنوان کلی است یعنی طلاب علوم دینی،

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- عوض خلع، وقف خاص ۱۳۹۴/۱۰/۲۶         لحظات سخت آدمی مروری بر مباحث گذشته بحث در موارد استثناء خمس در امر خامس بود؛ ما ضابطه کلی در این رابطه را ذکر کردیم. اقوالی که در مقام ثانی مورد بحث قرار گرفت عمدتاً پیرامون همین مسئله بود اینکه آیا خصوص ارباح مکاسب مورد نظر است یا فوائد اختیاری، دون القهری و یا مطلق فوائد. ادله و اقوال مورد بررسی قرار گرفت و مختار ما در آن مقام معلوم شد که خمس به مطلق فائده تعلق می‎گیرد لکن نسبت به این موارد بخصوصه عرض کردیم چون مورد بحث واقع شده، مناسب است که ما هم این

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم بحث در موارد استثناء- نظر مختار در مورد صداق- بررسی دو تفصیل در مسئله ۱۳۹۴/۱۰/۲۳         نتیجه بحث ادله عدم خمس در صداق تماماً مورد بررسی قرار گرفت و نسبت به همه آنها اشکال شد؛ نتیجه بحث این شد که هیچ یک از این ادله وافی به مقصود نبوده و نمی‌توانند عدم وجوب خمس در صداق را اثبات کنند. بنابراین مقتضی برای شمول ادله خمس نسبت به مهریه و صداق موجود است و مانعی هم در برابر آن نیست، لذا وجهی برای استثناء مهریه از موضوع خمس در این مقام نیست. این مسئله خصوصاً با ملاحظه مبنای مختار در مقام دوم واضحتر و روشنتر می‌شود؛ چون ما در مقام