قواعد فقهیه

جلسه سی و دوم – ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی – جهت دوم: طرق درک مصلحت – انواع طرق – طریق اول: ملازمه – طریق دوم: تنقیح مناط

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی – جهت دوم: طرق درک مصلحت – انواع طرق – طریق اول: ملازمه – طریق دوم: تنقیح مناط ۱۴۰۰/۰۲/۰۹   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای اینکه ما بتوانیم به درک مناطات احکام شرعی نائل شویم و از آن طریق احکام شرعیه برای ما کشف شود، راه هایی وجود دارد. (بعد از آنکه اصل تبعیت احکام از مصالح و مفاسد را پذیرفتیم، حال یا مطلقا و یا فی الجمله و بعد از آنکه امکان درک این مصالح اثبات شد) اکنون نوبت آن است که ببینیم برای اینکه ما به احکام شرعیه از طریق مناطات دست پیدا کنیم چه راه

جلسه سی و یکم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ ویژگی های طرق درک مصلحت _ ویژگی دوم: درک مصلحت _ سه نمونه _ نحوه تشخیص علت و حکمت

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ ویژگی های طرق درک مصلحت _ ویژگی دوم: درک مصلحت _ سه نمونه _ نحوه تشخیص علت و حکمت ۱۴۰۰/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طرقی که به وسیله آن ما می‌توانیم مناطات و ملاکات احکام اولیه و یا به تعبیر دیگر مصالح آن‌ها را تشخیص دهیم و از آن طریق به حکم اولی دست پیدا کنیم، باید ویژگی هایی داشته باشند. البته این ویژگی ها علی سبیل مانعۀ الخلو اند. یعنی به هر حال ممکن است در بعضی طرق هر دو باشد، و در بعضی از طرق یکی از این دو؛ اما اینکه هر دو نباشند

جلسه سی ام – ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ نتیجه جهت اول _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ ویژگی های طرق یاد شده

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ نتیجه جهت اول _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ ویژگی های طرق یاد شده ۱۴۰۰/۰۲/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی بود. یعنی مقام اول از سه مقامی که ما در این بخش باید تعقیب کنیم. گفتیم با توجه به بررسی ادله قائلین به امکان درک مصالح احکام شرعی، و قائلین به عدم امکان درک این مصالح، نتیجه این شد که امکان درک مصالح وجود دارد. بعد از آن به اشکالی که یکی از اساتید محترم در این باره ایراد فرموده بودند پرداختیم و آن را پاسخ دادیم. یعنی در

جلسه بیست و نهم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ انواع درک عقل از مصلحت حکم شرعی _ دو اشکال و بررسی آن‌ها

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ انواع درک عقل ازمصلحت حکم شرعی _ دو اشکال و بررسی آن‌ها ۱۴۰۰/۰۲/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی بود. عرض کردیم این موضوع مبتنی بر چند پیش فرض است که یکی از مهمترین آن‌ها این است که اساسا امکان درک مصالح برای عقل وجود داشته باشد. بر این اساس به ادله قائلین به امکان درک مصالح و نیز ادله قائلین به عدم امکان درک مصالح پرداختیم و نظرات هر دو گروه را بررسی کردیم و نتیجه این شد که امکان درک مصالح وجود دارد. انواع درک عقل از مصلحت

جلسه بیست و هشتم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت اول: ادله عدم امکان در مصالح _ دلیل ششم و هفتم و بررسی آن‌ها _ ادله امکان درک مصالح

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت اول: ادله عدم امکان در مصالح _ دلیل ششم و هفتم و بررسی آن‌ها _ ادله امکان درک مصالح ۱۴۰۰/۰۲/۰۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم امکان درک مصالح احکام شرعیه در حیطه و عرصه حکم اولی بود. تا اینجا چند دلیل ذکر کردیم. دلیل اول آیه ای از قرآن و دلیل دوم برخی روایات بود. دلیل سوم تا پنجم هم می‌تواند به عنوان دلیل عقلی مطرح شود، چه اینکه در هر یک از این ادله در حقیقت به یک بعد و جنبه از جنبه هایی که می‌تواند به عنوان اشکال در تمسک به عقل

جلسه بیست و هفتم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم – اولی _ ادله عدم امکان درک مصالح _ دلیل دوم و سوم و چهارم و پنجم و بررسی آن‌ها

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم – اولی _ ادله عدم امکان درک مصالح _ دلیل دوم و سوم و چهارم و پنجم و بررسی آن‌ها ۱۴۰۰/۰۲/۰۴     خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره ادله عدم امکان درک مصالح احکام شرعی و البته حکم اولی بود. گفتیم ادله متعددی بر این مدعا اقامه شده. این ادله عمدتا از سوی اخباریین در بحث از قطع حاصل ازمقدمات عقلیه برای وصول به احکام شرعیه و اثبات اینکه به طور کلی عقل راهی برای دستیابی به احکام شرعی ندارد، اقامه شده لکن این ادله در موضوع بحث ما هم به عینه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. دلیل اول آیه

جلسه بیست و پنجم – ادله قاعده _ ۱. ادله تاثیر گذاری مصلحت در احکام اولی _ پیش فرض های تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم ادله قاعده _ ۱. ادله تاثیر گذاری مصلحت در احکام اولی _ پیش فرض های تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی ۱۴۰۰/۰۲/۰۱   خلاصه جلسه گذشته در جلسه گذشته با توجه به اینکه دوباره سیستم قطع شد و تقریبا در اواخر بحث بود که این اتفاق افتاد، تتمه ای از بحث جلسه گذشته باقی مانده که آن را خدمت عزیزان عرض می‌کنم و انشاءالله دنباله بحث را خدمت شما بیان خواهیم کرد. در بحث از ادله قاعده مصلحت با توجه به اینکه ما سه نوع حکم شرعی داریم و این احکام از حیث ماهیت و قلمرو و ادله متفاوت اند، به ناچار می‌بایست بحث از ادله قاعده را در این سه عرصه

جلسه بیست و چهارم – مفاد قاعده _ ادله قاعده _ مقدمه: لزوم تفکیک ادله در سه عرصه

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مفاد قاعده _ ادله قاعده _ مقدمه: لزوم تفکیک ادله در سه عرصه ۱۴۰۰/۰۱/۳۱   مفاد قاعده تا اینجا جهاتی که در روشن شدن موضوع بحث مؤثر است را اشاره کردیم و البته برخی نکاتی هم هست که انشاءالله در ادامه متعرض آن می‌شویم و این موجب روشن تر شدن موضوع بحث خواهد شد. با توجه به مطالبی که تا اینجا ذکر کردیم، خوب است توضیح کوتاهی درباره مفاد قاعده ذکر کنیم. به هر حال عنوان بحث ما «قاعده مصلحت» است. این قاعده مضمون و مفادش چیست که در در اینجا درباره اش بحث می‌کنیم و می‌خواهیم ادله و قلمرو آن را ذکر کنیم. اگر بخواهیم این قاعده را در قالب یک

جلسه بیست و سوم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ بررسی دیدگاه ها، نظریات و حق در مسئله _ جمع بندی نهایی

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ بررسی دیدگاه ها، نظریات و حق در مسئله _ جمع بندی نهایی ۱۴۰۰/۰۱/۳۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در میان دیدگاه های سه گانه، آن دیدگاهی می‌توان نام دیدگاه اعتدالی بر آن نهاد، چهار نظریه در درون این دیدگاه قرار می‌گیرد. آخرین نظریه که در جلسه قبل متعرض شدیم، نظریه امام (ره) بود که گفتیم در واقع شامل دو بخش و قسمت است گرچه این‌ها هر کدام می‌تواند یک نظریه مستقلی هم محسوب شود. یکی نظریه دخالت زمان و مکان در اجتهاد و استنباط، و دیگری نظریه ولایت مطلقه فقیه بود. به دنبال این اشاره ای به تعبیرات مختلف امام

جلسه بیست و یکم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ دیدگاه سوم _ نظریه سوم (شهید صدر)

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ دیدگاه سوم _ نظریه سوم (شهید صدر) ۱۴۰۰/۰۱/۲۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت پنجم یعنی احکام ثابت و متغیر در اسلام بود. عرض کردیم در مورد این احکام چندین دیدگاه وجود دارد. در جلسه گذشته به سه دیدگاه کلی در این رابطه اشاره کردیم. یک دیدگاه تفریطی و یک دیدگاه افراطی وجود دارد. اما دیدگاه اعتدالی به طور کلی قائل به این است که اسلام دینی جاودانه و تغییر ناپذیر است و در عین حال مقتضیات زمان را هم مورد ملاحظه قرار داده. لکن در دیدگاه سوم نسبت به کیفیت در نظر گرفتن این دو عنصر، یعنی تغییر ناپذیری

جلسه بیستم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر ۱۴۰۰/۰۱/۲۵   جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر بحث در بیان برخی جهاتی است که قبل از ورود به ادله و بررسی مستندات قاعده لازم است مورد رسیدگی قرار بگیرد و به طور حتم در تنقیح موضوع بحث و استنتاج کمک شایانی می‌کند. ما تا اینجا چهار جهت را مورد رسیدگی قرار دادیم. جهت پنجم مربوط است به احکام ثابت و متغیر و اینکه ما در اسلام دو دسته احکام داریم، احکام ثابت و متغیر. توضیح مطلب این است که: نیاز های ثابت و متغیر به طور کلی بشر همواره دو دسته نیاز داشته و دارد و خواهد داشت. یک دسته از نیاز های

جلسه نوزدهم – : تنقیح موضوع بحث _ جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت ۱۴۰۰/۰۱/۲۲   جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت عرض کردیم برای تنقیح موضوع بحث جهات مختلفی باید مورد رسیدگی قرار بگیرد. سه جهت تا اینجا ذکر شد. جهت چهارم که مرتبط است با جهت سوم و به نوعی مکمل آن و در ادامه آن محسوب می‌شود و شاید از جهت دیگری به همان مسئله می‌پردازد، مربوط به مسئله تفاوت مصلحت با حکمت و علت و سبب است. ما بالاخره عناوینی داریم که این عناوین به مناسبت های مختلف در رابطه با حکم مورد استفاده و استعمال قرار می‌گیرد. گاهی گفته می‌شود حکمت حکم، گاهی گفته می‌شود علت یا سبب حکم، گاهی هم

جلسه شانزدهم – تنقیح موضوع بحث _ جهت اول: معنای ضرر، اضطرار، ضرورت، حرج

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت اول: معنای ضرر، اضطرار، ضرورت، حرج ۱۳۹۹/۱۲/۲۳   ما تا اینجا طی پانزده جلسه که مقداری هم طولانی شد درباره معنای مصلحت به نحو اجمال و همچنین عرصه ها و ساحت های حضور مصلحت در علوم مختلف مطالبی را عرض کردیم و عمدتا درباره پیشینه حضور مصلحت در فقه شیعه و فقه اهل سنت _ آنچه که در این مقام لازم بود _ عرض شد. لزوم تمایز قاعده مصلحت از سایر قواعد موضوع بحث ما قاعده مصلحت است؛ وقتی می‌گوییم قاعده مصلحت، حتما مفاد و قلمرویی دارد و قهرا باید از قواعد فقهی دیگر متمایز و ممتاز باشد. ممکن است ما برخی از قواعد فقهی دیگر را هم به