مصلحت

جلسه بیست و چهارم – مفاد قاعده _ ادله قاعده _ مقدمه: لزوم تفکیک ادله در سه عرصه

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مفاد قاعده _ ادله قاعده _ مقدمه: لزوم تفکیک ادله در سه عرصه ۱۴۰۰/۰۱/۳۱   مفاد قاعده تا اینجا جهاتی که در روشن شدن موضوع بحث مؤثر است را اشاره کردیم و البته برخی نکاتی هم هست که انشاءالله در ادامه متعرض آن می‌شویم و این موجب روشن تر شدن موضوع بحث خواهد شد. با توجه به مطالبی که تا اینجا ذکر کردیم، خوب است توضیح کوتاهی درباره مفاد قاعده ذکر کنیم. به هر حال عنوان بحث ما «قاعده مصلحت» است. این قاعده مضمون و مفادش چیست که در در اینجا درباره اش بحث می‌کنیم و می‌خواهیم ادله و قلمرو آن را ذکر کنیم. اگر بخواهیم این قاعده را در قالب یک

جلسه بیست و سوم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ بررسی دیدگاه ها، نظریات و حق در مسئله _ جمع بندی نهایی

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ بررسی دیدگاه ها، نظریات و حق در مسئله _ جمع بندی نهایی ۱۴۰۰/۰۱/۳۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در میان دیدگاه های سه گانه، آن دیدگاهی می‌توان نام دیدگاه اعتدالی بر آن نهاد، چهار نظریه در درون این دیدگاه قرار می‌گیرد. آخرین نظریه که در جلسه قبل متعرض شدیم، نظریه امام (ره) بود که گفتیم در واقع شامل دو بخش و قسمت است گرچه این‌ها هر کدام می‌تواند یک نظریه مستقلی هم محسوب شود. یکی نظریه دخالت زمان و مکان در اجتهاد و استنباط، و دیگری نظریه ولایت مطلقه فقیه بود. به دنبال این اشاره ای به تعبیرات مختلف امام

جلسه بیست و دوم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _نظریه چهارم (امام ره)

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _نظریه چهارم (امام ره) ۱۴۰۰/۰۱/۲۹   ادامه بررسی دیدگاه سوم بحث در جهت پنجم یعنی احکام ثابت و متغیر در اسلام بود. عرض کردیم دیدگاه های مختلفی در این زمینه وجود دارد، سه دیدگاه کلی را بیان کردیم. در دیدگاه سوم انظار مختلفی ارائه شده و ما تا اینجا به چند نظریه در چارچوب دیدگاه سوم اشاره کردیم. نظریه چهارم (امام ره) نظریه چهارم مربوط به امام (ره) است. البته امام دو نظریه دارند که می‌توان این دو نظریه را از هم تفکیک کرد. یعنی به نوعی یکی را به عنوان نظریه چهارم و دیگری را به عنوان نظریه پنجم ارائه داد.

جلسه بیست و یکم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ دیدگاه سوم _ نظریه سوم (شهید صدر)

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر _ دیدگاه سوم _ نظریه سوم (شهید صدر) ۱۴۰۰/۰۱/۲۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت پنجم یعنی احکام ثابت و متغیر در اسلام بود. عرض کردیم در مورد این احکام چندین دیدگاه وجود دارد. در جلسه گذشته به سه دیدگاه کلی در این رابطه اشاره کردیم. یک دیدگاه تفریطی و یک دیدگاه افراطی وجود دارد. اما دیدگاه اعتدالی به طور کلی قائل به این است که اسلام دینی جاودانه و تغییر ناپذیر است و در عین حال مقتضیات زمان را هم مورد ملاحظه قرار داده. لکن در دیدگاه سوم نسبت به کیفیت در نظر گرفتن این دو عنصر، یعنی تغییر ناپذیری

جلسه بیستم – تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر ۱۴۰۰/۰۱/۲۵   جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر بحث در بیان برخی جهاتی است که قبل از ورود به ادله و بررسی مستندات قاعده لازم است مورد رسیدگی قرار بگیرد و به طور حتم در تنقیح موضوع بحث و استنتاج کمک شایانی می‌کند. ما تا اینجا چهار جهت را مورد رسیدگی قرار دادیم. جهت پنجم مربوط است به احکام ثابت و متغیر و اینکه ما در اسلام دو دسته احکام داریم، احکام ثابت و متغیر. توضیح مطلب این است که: نیاز های ثابت و متغیر به طور کلی بشر همواره دو دسته نیاز داشته و دارد و خواهد داشت. یک دسته از نیاز های

جلسه نوزدهم – : تنقیح موضوع بحث _ جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت ۱۴۰۰/۰۱/۲۲   جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت عرض کردیم برای تنقیح موضوع بحث جهات مختلفی باید مورد رسیدگی قرار بگیرد. سه جهت تا اینجا ذکر شد. جهت چهارم که مرتبط است با جهت سوم و به نوعی مکمل آن و در ادامه آن محسوب می‌شود و شاید از جهت دیگری به همان مسئله می‌پردازد، مربوط به مسئله تفاوت مصلحت با حکمت و علت و سبب است. ما بالاخره عناوینی داریم که این عناوین به مناسبت های مختلف در رابطه با حکم مورد استفاده و استعمال قرار می‌گیرد. گاهی گفته می‌شود حکمت حکم، گاهی گفته می‌شود علت یا سبب حکم، گاهی هم

جلسه هجدهم – تنقیح موضوع بحث _ جهت سوم: حضور مصلحت در عرصه استنباط و انواع آن       

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت سوم: حضور مصلحت در عرصه استنباط و انواع آن ۱۴۰۰/۰۱/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در تنقیح موضوع بحث یعنی قاعده مصلحت بود. عرض کردیم برای اینکه موضوع بحث به درستی تنقیح شود، جهاتی را باید متعرض شویم. جهت اولی درباره اصطلاحاتی بود که می‌تواند به نوعی با اصطلاح «مصلحت» قرین یا شبیه باشد و یا تداخل پیدا کند نظیر ضرر، اضطرار، عسر و حرج و امثال این‌ها که گفتیم مسئله مصلحت هر چند ممکن است در برخی از این عناوین هم یافت شود، اما منظور ما از مصلحت در اینجا همان معنایی است که اشاره کردیم. جهت دوم درباره اقسام مصلحت بود و اینکه مصلحت دارای اقسامی به

جلسه شانزدهم – تنقیح موضوع بحث _ جهت اول: معنای ضرر، اضطرار، ضرورت، حرج

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت اول: معنای ضرر، اضطرار، ضرورت، حرج ۱۳۹۹/۱۲/۲۳   ما تا اینجا طی پانزده جلسه که مقداری هم طولانی شد درباره معنای مصلحت به نحو اجمال و همچنین عرصه ها و ساحت های حضور مصلحت در علوم مختلف مطالبی را عرض کردیم و عمدتا درباره پیشینه حضور مصلحت در فقه شیعه و فقه اهل سنت _ آنچه که در این مقام لازم بود _ عرض شد. لزوم تمایز قاعده مصلحت از سایر قواعد موضوع بحث ما قاعده مصلحت است؛ وقتی می‌گوییم قاعده مصلحت، حتما مفاد و قلمرویی دارد و قهرا باید از قواعد فقهی دیگر متمایز و ممتاز باشد. ممکن است ما برخی از قواعد فقهی دیگر را هم به

جلسه پانزدهم – پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت ۱۳۹۹/۱۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته فکر می‌کنم این آخرین جلسه ای باشد که درباره پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت سخن بگوییم. البته این بحث مقداری به درازا کشید هر چند ما خیلی فشرده و خلاصه به این موضوع آن هم در حدی که در این مقام به آن نیازمند بودیم پرداختیم. بالاخره سابقه حضور مصلحت در فقه اهل سنت که به یک معنا پر رنگ تر از فقه شیعه است، می‌بایست مطرح شود. البته چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم. امادر عین حال مقداری به داراز کشید و شاید موجب خستگی برخی دوستان هم شده اما به هر حال چاره ای هم نبوده.