جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم  چگونگی اثر گذاری زمان و مکان – ب: تأثیر زمان و مکان در ملاک – قسم دوم: تأثیر زمان و مکان در ملاک احکام ثانویه – قسم سوم: تأثیر زمان و مکان در ملاک احکام حکومتی ۱۴۰۳/۱۲/۲۶   قسم دوم: تاثیر زمان و مکان در ملاک احکام ثانویه بحث در تاثیر زمان و مکان در ملاک احکام شرعیه بود. قسم اول یعنی تاثیر زمان و مکان در ملاک احکام اولیه را دیروز بیان کردیم. قسم دوم تأثیر زمان و مکان در ملاک احکام ثانویه است. حکم ثانوی را تعریف کردیم عرض کردیم. حکم ثانوی حکمی است که با ملاحظه برخی عوارض و طواری بر ذوات و افعال مترتب می‌شود، این عوارض و طواری و

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم  چگونگی اثر گذاری زمان و مکان – الف. تأثیر زمان و مکان در موضوع – قسم دوم: تأثیر زمان و مکان در موضوع احکام ثانویه – قسم سوم: تأثیر زمان و مکان در موضوع احکام حکومتی  ۱۴۰۳/۱۲/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره چگونگی اثرگذاری زمان و مکان در استنباط احکام شرعی بود. عرض کردیم این اثرگذاری تارة به لحاظ موضوع و اخری به لحاظ ملاک حکم و ثالثة به لحاظ خود حکم قابل بررسی است. در ناحیه اول یعنی تغییر در موضوع، انواع و گونه‌هایی قابل ذکر است. در جلسه گذشته ما به نه گونه اشاره کردیم این نه گونه در حقیقت هر یک به تغییر در موضوع مربوط است، چون این گونه‌ها

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  پیش فرضها ومبانی تأثیر زمان و مکان در استنباط –۵. کمال دین، ۶. وجود احکام ثابت و متغیر در دین – سه دیدگاه در تقسیم احکام به ثابت و متغیر – دیدگاه اول – دیدگاه دوم – دیدگاه سوم – نتیجه ۱۴۰۳/۱۲/۲۰   ۵. کمال دین بحث در پیش فرض ها و مبانی تأثیر زمان و مکان در استنباط احکام شرعی بود. جلسه گذشته چهار پیش فرض را اجمالاً ذکر کردیم. کمال دین به این معناست که اسلام به طور کلی تمام آنچه را که برای هدایت انسان لازم است در خود گنجانده است و چیزی در دین فروگذار نشده است. یعنی همه مسائل و نیازهایی که بشر الی یوم القیامه دارد به صورت

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم  نظر علمای اهل سنت در مورد تأثیر زمان ومکان در احکام شرعی – حضور غیرمستقیم در : ۱. مصالح مرسله، ۲. استصلاح، ۳. استحسان، ۴. سد ذرایع و فتح ذرایع، ۵. قیاس، ۶. مقاصد شریعت ۱۴۰۳/۱۲/۱۶ خلاصه جلسه گذشته تا اینجا درباره دیدگاه‌های کلی پیرامون تأثیر زمان و مکان در استنباط و همچنین تفسیرهایی که از تأثیر فی الجمله آن در استنباط به عمل آمده، مطالبی عرض کردیم. همچنین مروری بر سخنان امام (رحمة الله علیه) در این رابطه داشتیم و به حضور غیر مستقیم این دو عنصر در تغییر احکام یا استنباط در لا به لای عبارات فقهی پیشینیان اشاره کردیم؛ مواردی را از کتب فقها درباره عناوین ثانویه، عرف و حکم حاکم

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم  مروری بر سخنان امام خمینی درباره نقش زمان و مکان در استنباط – مورد اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم ۱۴۰۳/۱۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته طی دو جلسه گذشته ده تفسیر از نظریه تأثیر زمان و مکان در اجتهاد و استنباط را ذکر کردیم و گفتیم اگر بخواهیم همه اینها را بر یک مدار و ضابطه قرار دهیم و در مقام مقایسه بگوییم اینها از یک منظر به این موضوع پرداخته‌اند، کار دشواری است. چون هر کدام از یک جهت به این موضوع نگریسته و در صدد تبیین این تأثیرگذاری برآمدند. مروری بر سخنان امام خمینی درباره نقش زمان و مکان در استنباط در این مجال لازم است مروری خیلی کوتاه داشته باشیم بر

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت اول و بررسی آن – روایت دوم و بررسی آن – روایت سوم و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۰/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول به استقلال ولی در امر نکاح باکره رشیده بود؛ عرض کردیم به دو دلیل تمسک شده که صاحب جواهر به آنها اشاره کرده است؛ یکی اصل و دیگری روایات. البته بعضی هم شاید ادعای شهرت یا اجماع کرده‌اند. در مورد اصل عرض کردیم این اصل یعنی استصحاب ولایت پدر در حال صغر، مخدوش است. در مورد روایات، صاحب جواهر فرمودند

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نفر –  بررسی کلام محقق اصفهانی – اشکال اول و پاسخ آن – اشکال دوم و پاسخ آن – اشکال سوم و پاسخ آن ۱۴۰۳/۱۰/۱۷ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم با توجه به اینکه وجوه پنج گانه استدلال به آیه نفر برای حجیت خبر واحد مورد اشکال قرار گرفته، یک طریق و راهی را محقق اصفهانی برای استدلال طی کرده که در واقع وجه ششم است. محصل این طریق این است که ما بدون ملاحظه وجوب حذر که مورد اشکال است، از راه وجوب انذار و اثبات حجیت برای انذار به ضمیمه اطلاق در ناحیه حذر می‎توانیم حجیت

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم بررسی شبهات پیرامون قاعده – شبهه چهارم: تنافی قاعده نفی سبیل با حقوق انسانی – بررسی شبهه چهارم – ۱. پاسخ فقهی   ۱۴۰۳/۰۲/۰۱ خلاصه جلسه گذشته شبهه چهارم در مورد قاعده نفی سبیل این بود که برخی از حقوق انسانی یا برخی امور که به عنوان شأن خاص برای انسان شناخته می‌شود، حالا یا تحت عنوان حقوق بشر یا حقوق شهروندی، با قاعده نفی سبیل سازگار نیست؛ نمونه‌هایی از این ناسازگاری‌ها را ذکر کردیم؛ یعنی حقوق بشر و حقوق شهروندی علی‌رغم تفاوت‌هایی که با هم دارند، اما اشتراکاتی هم بین آنها وجود دارد و برخی از این حقوق با قاعده نفی سبیل سازگاری ندارند. اینجا چه باید کنیم؟ بررسی شبهه چهارم من

جلسه ۶۹ – PDF جلسه شصت و نهم معیارهای تشخیص مصلحت – معیار دوم: ترجیح اهم بر مهم – الف. در مرحله جعل – ب. در مرحله استنباط ۱۴۰۱/۰۳/۰۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در معیار و ضابطه دوم برای تشخیص مصلحت بود؛ عرض کردیم یکی از معیارها و ضوابط بسیار مهم در مورد مصلحت، ترجیح اهم بر مهم است. در جلسه قبل به دو نکته اساسی در این باره اشاره کردیم. اما در ادامه بحث از این ضابطه، لازم است به برخی از نمونه‌ها و مصادیق ترجیح اهم بر مهم، هم در مرحله جعل و هم در مرحله استنباط و هم در مرحله امتثال احکام شرعی، بپردازیم؛ برخی نمونه‌ها و مصادیق را ذکر کنیم. البته ذکر مصادیق و نمونه‌های ترجیح

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم معیارهای تشخیص مصلحت – ویژگی‌های مصلحت شرعی – ویژگی ششم: یقینی بودن مصلحت معیارها: معیار اول ۱۴۰۱/۰۲/۲۵ ویژگی ششم: یقینی بودن مصلحت عرض کردیم برای اینکه معیارهای تشخیص مصلحت را تبیین کنیم، ابتدا لازم است ویژگی‌های مصلحت شرعی را بشناسیم و آنگاه به بیان معیارها و ضوابط این مصلحت بپردازیم. در جلسه قبل پنج ویژگی برای مصلحت شرعی ذکر کردیم. ویژگی ششم مصلحت شرعی این است که این مصلحت یقینی یا در حکم یقینی است. وجه ذکر این خصوصیت و ویژگی در مصالح شرعی این است که مصلحت به اعتبار اینکه تحقق پیدا می‌کند یا محقق نمی‌شود، به چند قسم تقسیم می‌شود: ۱. برخی از مصالح مقطوع و متیقن هستند. مصلحت یقینی