مصلحت

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته دوم _ طریق دوم: مفهوم _ طریق سوم: سیاق ۱۴۰۰/۰۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طرق درک مصلحت بر دو دسته هستند، یک دسته از آن‌ها از راه عقل و درک عقلی ملاک و مناط و مصلحت را برای ما کشف می‌کنند؛ یک دسته هم از طریق دلالت لفظی به ما علت، مناط و مصلحت را معرفی می‌کنند. دسته اول طرق معرفی شد. دسته دوم آن راه هایی است که از راه دلالت لفظیه و به وسیله لفظ، مناط و مصلحت را برای ما مکشوف می‌کنند. این دسته خودش مشتمل

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ سه نکته _ دسته دوم طرق _ طریق اول ۱۴۰۰/۰۲/۱۹   سه نکته نکته اول: دو اطلاق در علت و مناط حکم در جلسه گذشته بحث به اینجا منتهی شد که بعضا میان مناط و علت حکم به معنای مصلحت و مفسده و مناط یا علت به معنای موضوع خلط می‌شود در کلمات فقها این اختلاف در استعمال بسیار مشاهده می‌شود. به مناسبت بحث از استقراء به اینجا رسیدیم که گفتیم وقتی در جزییات جستجو می‌شود و معلوم می‌شود یک حکمی در موارد جزیی برای موضوعات جزیی ثابت است، این حکم برای

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ مبانی حجیت طریق ششم (استقراء) ۱۴۰۰/۰۲/۱۶   مبانی حجیت استقراء قبل از اینکه به طریق بعدی وارد شویم و درباره آن بحث کنیم، لازم است مطلبی را در مورد طریق ششم یعنی استقراء اشاره کنم و آن هم این است که اگر ملاک و وجه حجیت استقراء یقین و قطع است، این یقین و قطع چگونه حاصل می‌شود.؟ ما در جلسه گذشته عرض کردیم وجه حجیت استقراء، مخصوصا استقراء تام، حصول علم و یقین است به آن قانون و حکم کلی. به غیر از این البته مبانی دیگری هم برای اعتبار و

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ طریق ششم: استقراء _ وجه حجیت استقراء _ سببیت استقراء برای یقین به ملاک یا حکم؟ ۱۴۰۰/۰۲/۱۵   طریق ششم: استقراء ما درباره دسته اول از طرق درک مصلحت تا اینجا پنج طریق را ذکر کردیم. طریق ششم با عنوان استقراء شناخته می‌شود. استقراء به این معنا است که ما در موارد مختلف و در ابواب مختلف فقهی جستجو کنیم و از مجموع ادله و احکام به یک ملاک و مناط عام برسیم و مصلحت کلی یک حکم را به دست بیاوریم. فرض بفرمایید در باب قاعده الزام این مسئله مطرح است

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ طریق چهارم: قیاس اولویت _ طریق پنجم: سبر و تقسیم _ دسته بندی کلی طرق ۱۴۰۰/۰۲/۱۳   خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره طرق درک مصلحت و راه های پی بردن به مناط حکم شرعی به طریق چهارم رسید. تا اینجا درباره سه طریق ملازمه، تنقیح مناط و الغاء خصوصیت توضیحی اجمالی دادیم و معلوم شد که امکان درک مناطات احکام یا مصالح احکام شرعیه وجود دارد و این سه طریق می‌توانند ما را به سوی این مناطات و مصالح راهنمایی کنند آن هم به نحوی که معتبر و قابل اتکا است. طریق

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم جلسه سی و هفتم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ مبانی حجیت طریق ششم (استقراء) ۱۴۰۰/۰۲/۱۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در طرق درک مصلحت بود. تا اینجا درباره سه طریق مطالب و نکاتی را عرض کردیم. لکن باز به جهت تاکید و یادآوری عرض می‌کنم که باید توجه داشت این طرق تفاوت های اساسی با یکدیگر دارند از جمله اینکه برخی از این طرق لمّی و اکثر آن‌ها إنّی هستند. برخی از این طرق به وسیله عقل درک می‌شوند و برخی بر اساس ظهورات ادله. همچنین مصلحتی که در این بخش ما به عنوان تاثیر گذاری

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی – جهت دوم: طرق درک مصلحت – انواع طرق – طریق اول: ملازمه – طریق دوم: تنقیح مناط ۱۴۰۰/۰۲/۰۹   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای اینکه ما بتوانیم به درک مناطات احکام شرعی نائل شویم و از آن طریق احکام شرعیه برای ما کشف شود، راه هایی وجود دارد. (بعد از آنکه اصل تبعیت احکام از مصالح و مفاسد را پذیرفتیم، حال یا مطلقا و یا فی الجمله و بعد از آنکه امکان درک این مصالح اثبات شد) اکنون نوبت آن است که ببینیم برای اینکه ما به احکام شرعیه از طریق مناطات دست پیدا کنیم چه راه

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ ویژگی های طرق درک مصلحت _ ویژگی دوم: درک مصلحت _ سه نمونه _ نحوه تشخیص علت و حکمت ۱۴۰۰/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طرقی که به وسیله آن ما می‌توانیم مناطات و ملاکات احکام اولیه و یا به تعبیر دیگر مصالح آن‌ها را تشخیص دهیم و از آن طریق به حکم اولی دست پیدا کنیم، باید ویژگی هایی داشته باشند. البته این ویژگی ها علی سبیل مانعۀ الخلو اند. یعنی به هر حال ممکن است در بعضی طرق هر دو باشد، و در بعضی از طرق یکی از این دو؛ اما اینکه هر دو نباشند

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام ادله قاعده – مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ نتیجه جهت اول _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ ویژگی های طرق یاد شده ۱۴۰۰/۰۲/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی بود. یعنی مقام اول از سه مقامی که ما در این بخش باید تعقیب کنیم. گفتیم با توجه به بررسی ادله قائلین به امکان درک مصالح احکام شرعی، و قائلین به عدم امکان درک این مصالح، نتیجه این شد که امکان درک مصالح وجود دارد. بعد از آن به اشکالی که یکی از اساتید محترم در این باره ایراد فرموده بودند پرداختیم و آن را پاسخ دادیم. یعنی در

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ انواع درک عقل ازمصلحت حکم شرعی _ دو اشکال و بررسی آن‌ها ۱۴۰۰/۰۲/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی بود. عرض کردیم این موضوع مبتنی بر چند پیش فرض است که یکی از مهمترین آن‌ها این است که اساسا امکان درک مصالح برای عقل وجود داشته باشد. بر این اساس به ادله قائلین به امکان درک مصالح و نیز ادله قائلین به عدم امکان درک مصالح پرداختیم و نظرات هر دو گروه را بررسی کردیم و نتیجه این شد که امکان درک مصالح وجود دارد. انواع درک عقل از مصلحت

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت اول: ادله عدم امکان در مصالح _ دلیل ششم و هفتم و بررسی آن‌ها _ ادله امکان درک مصالح ۱۴۰۰/۰۲/۰۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم امکان درک مصالح احکام شرعیه در حیطه و عرصه حکم اولی بود. تا اینجا چند دلیل ذکر کردیم. دلیل اول آیه ای از قرآن و دلیل دوم برخی روایات بود. دلیل سوم تا پنجم هم می‌تواند به عنوان دلیل عقلی مطرح شود، چه اینکه در هر یک از این ادله در حقیقت به یک بعد و جنبه از جنبه هایی که می‌تواند به عنوان اشکال در تمسک به عقل

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم تنقیح موضوع بحث _ جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر ۱۴۰۰/۰۱/۲۵   جهت پنجم: احکام ثابت و متغیر بحث در بیان برخی جهاتی است که قبل از ورود به ادله و بررسی مستندات قاعده لازم است مورد رسیدگی قرار بگیرد و به طور حتم در تنقیح موضوع بحث و استنتاج کمک شایانی می‌کند. ما تا اینجا چهار جهت را مورد رسیدگی قرار دادیم. جهت پنجم مربوط است به احکام ثابت و متغیر و اینکه ما در اسلام دو دسته احکام داریم، احکام ثابت و متغیر. توضیح مطلب این است که: نیاز های ثابت و متغیر به طور کلی بشر همواره دو دسته نیاز داشته و دارد و خواهد داشت. یک دسته از نیاز های

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت ۱۴۰۰/۰۱/۲۲   جهت چهارم: فرق علت، حکمت و مصلحت عرض کردیم برای تنقیح موضوع بحث جهات مختلفی باید مورد رسیدگی قرار بگیرد. سه جهت تا اینجا ذکر شد. جهت چهارم که مرتبط است با جهت سوم و به نوعی مکمل آن و در ادامه آن محسوب می‌شود و شاید از جهت دیگری به همان مسئله می‌پردازد، مربوط به مسئله تفاوت مصلحت با حکمت و علت و سبب است. ما بالاخره عناوینی داریم که این عناوین به مناسبت های مختلف در رابطه با حکم مورد استفاده و استعمال قرار می‌گیرد. گاهی گفته می‌شود حکمت حکم، گاهی گفته می‌شود علت یا سبب حکم، گاهی هم

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت سوم: حضور مصلحت در عرصه استنباط و انواع آن ۱۴۰۰/۰۱/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در تنقیح موضوع بحث یعنی قاعده مصلحت بود. عرض کردیم برای اینکه موضوع بحث به درستی تنقیح شود، جهاتی را باید متعرض شویم. جهت اولی درباره اصطلاحاتی بود که می‌تواند به نوعی با اصطلاح «مصلحت» قرین یا شبیه باشد و یا تداخل پیدا کند نظیر ضرر، اضطرار، عسر و حرج و امثال این‌ها که گفتیم مسئله مصلحت هر چند ممکن است در برخی از این عناوین هم یافت شود، اما منظور ما از مصلحت در اینجا همان معنایی است که اشاره کردیم. جهت دوم درباره اقسام مصلحت بود و اینکه مصلحت دارای اقسامی به