دروس

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – ب) زن مسلمان غیر مقید ۱۳۹۹/۰۸/۲۶         خلاصه جلسه گذشته در مسأله بیستم بحث به اینجا رسید که براساس ادله، لمس و مس و مصافحه با نامحرم جایز نیست، اما برخی از اعاظم فتوا به جواز مصافحه با زن غیرمسلمان و زن مسلمانی که چندان تقیّدی به مراعات حجاب و مسائلی از این دست ندارد، داده‌اند؛ همچنین بر فرض ضرورت این مسأله مطرح شده که ان‌شاءالله این را هم متعرض خواهیم شد. گفتیم در بخش اول دو موضوع وجود دارد؛ یکی جواز مصافحه با زن غیرمسلمان که این را مطرح کردیم و دلیل این فتوا را ذکر کردیم و گفتیم واقع این است که

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم آیا نهی از شئ مقتضی فساد است یا خیر؟ امر چهارم: قول دوم و سوم – حق در مسئله – امر پنجم: معنای نهی ۱۳۹۹/۰۸/۲۶         خلاصه جلسه گذشته بحث در امر چهارم بود که موضوعش از این قرار است که دلالت یا کاشفیت یا اقتضاء نهی نسبت به فساد آیا یک بحث لفظی است یا یک بحث عقلی یا اساسا غیر از این دو است و ترکیبی از مباحث عقلی و لفظی است؟ دیروز قول اول را ذکر کردیم که قول محقق خراسانی بود، طبق نظر ایشان این بحث یک بحث لفظی است. قول دوم: عقلی بودن مسئله قول دوم این است که این یک مسئله عقلی است.

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم قلمرو قاعده – ب) حقوق اختصاصی مردم – مورد اول: قصاص ۱۳۹۹/۰۸/۲۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در قلمرو قاعده جبّ بود و اینکه این قاعده چه محدوده ای را در بر می‌گیرد. بر اساس تقسیم بندی ای که برای موارد تحت پوشش این قاعده ذکر کردیم، بخش اول حقوق اختصاصی خداوند تبارک و تعالی بود. گفته شد خود این بخش دو قسم دارد: یک قسم آن دسته از حقوقی است که مختص به خداوند تبارک و تعالی است و از معتقدات شخص کافر هم محسوب نمی‌شده، یعنی او در دین خودش ذمه خودش را مشغول به آن تکالیف و حقوق نمی‌دانسته. قسم دوم آن دسته از حقوقی است که اختصاصا مربوط به خداوند

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – بررسی فتوای بعضی از بزرگان مبنی بر جواز مصافحه با زن غیرمسلمان ۱۳۹۹/۰۸/۲۵         بررسی فتوای بعضی از بزرگان عرض شد نتیجه بحث در مورد لمس اجنبیه و نامحرم و همچنین خصوص مصافحه با نامحرم بنا به ادله قابل اعتماد و قابل قبول، عدم جواز است. اما بعضی از بزرگان در پاسخ به استفتائی که از ایشان شده قائل به جواز مصافحه (با زن غیرمسلمان و نیز زن مسلمانی که نسبت به امر حجاب و حکم شرعی چندان مبالاتی ندارد؛ همچنین در صورت ضرورت و جایی که دست ندادن موجب وهن باشد) شده‌اند. البته عنایت داشته باشید که اساساً فرض سؤال آنجایی است که

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم آیا نهی از شئ مقتضی فساد است یا خیر؟ – ادامه امر دوم (تفاوت دو مسئله) – امر سوم (اصولی بودن مسئله) – امر چهارم ( لفظی یا عقلی بودن مسئله ۱۳۹۹/۰۸/۲۵         ادامه بحث در امر دوم بحث در امر دوم از امور مقدماتی در مسئله اقتضاء نهی یا کاشفیت نهی از فساد بود. در امر دوم درباره تفاوت بین مسئله اجتماع امر و نهی و کاشفیت نهی از فساد بحث می‎کردیم. عرض کردیم وجوهی برای فرق بین این دو مسئله ذکر شده است، سه وجه دیروز مورد اشاره قرار گرفت و معلوم شد این سه وجه نمی‎تواند فرق این دو مسئله را روشن کند. وجه چهارم آن

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم قلمرو قاعده – الف) حقوق اختصاصی خداوند – مقتضای تحقیق در مورد ششم (اسباب تحریم نکاح) – قسم دوم از حقوق ۱۳۹۹/۰۸/۲۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در حقوق اختصاصی خداوند بود که چنانچه این حقوق از ناحیه کافر نادیده گرفته شود و توجه نشود، آیا پس از اسلام این حقوق ثابت است یا خیر؟ گفتیم این حقوق بر دو قسم اند. قسمی از آن‌ها حقوقی هستند که در دین کافر پذیرفته نشده و جزء معتقدات او محسوب نمی‌شود. و قسمی از این حقوق، آن‌هایی هستند که در اعتقادات کافر هم به عنوان چیزی که بر آن اثر مترتب می‌شود شناخته می‌شود. در قسم اول ما شش مورد را مورد بررسی قرار دادیم که

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی  آیا نهی از شئ مقتضی فساد است یا خیر؟ – امر اول: عنوان بحث – امر دوم: تفاوت این مسMله با مسئله اجتماع امر و نهی ۱۳۹۹/۰۸/۲۴         آیا نهی از شئ مقتضی فساد است یا خیر؟ آخرین موضوعی که در بحث نواهی مطرح می‎شود مسئله اقتضاء نهی نسبت به فساد است. عنوانی که معمولا در کتاب بیان شده است این است که آیا نهی از شئ مقتضی فساد است یا خیر؟ محقق خراسانی طبق روال متعارف خودشان چندین مطلب و چندین امر را به عنوان مقدمه ذکر می‎کرده و نتیجه را بیان می‎کنند. قبل از اینکه آن امور و مقدمات ذکر شود، مطلبی درباره عنوان این بحث باید مورد بررسی

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی  مسئله ۲۰- لمس نامحرم – ادله عدم جواز – دلیل پنجم، ششم، هفتم و هشتم و بررسی آنها – بررسی دو شرط ۱۳۹۹/۰۸/۲۴         خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز لمس نامحرم بود. تا اینجا چهار دلیل را مورد بررسی قرار دادیم. از بین این چهار دلیل، برخی ادله را پذیرفتیم و در دلالت برخی ادله بر عدم جواز لمس نامحرم اشکال کردیم. چند دلیل دیگر باقی مانده که این ادله را ذکر می‌کنیم و در پایان یک تتمه‌ای دارد که مسأله شروط است، یا به تعبیر شرایط استثنا و جواز است، آن را هم عرض می‌کنیم. دلیل پنجم: روایت علل این روایت در علل الشرایع و نیز عیون

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم تأثیر افعال اعضا بر روح و نفس آدمی ۱۳۹۹/۰۸/۲۱ تأثیر افعال اعضا بر روح و نفس آدمی عرض شد بعد از بیان حق خداوند، امام سجاد(ع) فرمود: «و أما حق نفسک»، اینکه حق نفس تو بر تو چیست. این جمله امام سجاد(ع) را توضیح دادیم که اساساً منظور از حق نفس چیست و چگونه می‌توان این حق را استیفا کرد. کمال انسانی آن حقی است که باید به دنبالش بود و مهم‌ترین طریق و وسیله رسیدن به این کمال هم این است که ما با تکیه بر فطرت خودمان و پیروی از راهنمایان و انسان‌های کامل (انبیا و اولیا)، در نقشه راهی که آنها برای ما ترسیم کرده‌اند، یعنی در چهارچوب شریعت،

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – ثمره بحث خروج از دار غصبی ۱۳۹۹/۰۸/۲۱         ثمره بحث خروج از دار غصبی آخرین بحثی که از مسئله اجتماع امر و نهی باقی مانده مربوط می‎شود به ثمره نزاع در بحث خروج از دار غصبی. محقق خراسانی ثمره‎ای ذکر کردند که این ثمره ضمن اینکه برای این بحث مفید است، در حقیقت ثمره مسئله اجتماع امر و نهی نیز محسوب می‎شود، یعنی در واقع این بحث دو فایده و دو هدف دارد: ۱. ثمره عملی نزاع در مسئله خروج از دار غصبی. ۲. ثمره عملیه مسئله اجتماع امر و نهی. اگر خاطرتان باشد در مقدمه دهم از مقدمات بحث

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – ادله عدم جواز – ادامه بررسی دلیل سوم – دلیل چهارم: روایات دال بر کیفیت بیعت نساء با پیامبر(ص) و بررسی آن ۱۳۹۹/۰۸/۲۱         خلاصه جلسه گذشت بحث در ادله عدم جواز لمس و مس نامحرم بود. عرض شد که چند دلیل بر این مدعا اقامه شده است؛ دلیل سوم که در جلسه قبل ذکر شد، روایات دال بر حرمت مصافحه با اجنبیه بود. تنها نکته‌ای که از استدلال به این روایات باقی ماند، این بود که آیا این روایات خصوص مصافحه با اجنبیه توسط مرد را حرام می‌کند یا می‌توان از این روایات حرمت مصافحه زن با مرد را هم استفاده کرد. این

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم – قول ششم (امام خمینی) و ابتناء آن بر نظریه خطابات قانونیه – نظر برگزیده ۱۳۹۹/۰۸/۲۰         خلاصه جلسه گذشته بحث در تنبیه دوم به قول و مبنای امام خمینی رسید. بعد از اینکه اقوال پنج گانه را مورد بررسی قرار دادیم عرض کردیم امام خمینی بر اساس نظریه خطابات قانونیه معتقدند خروج از دار غصبی حرام است و نهی فعلی متوجه به آن شده و مأموربه هم نیست. برای تبیین این قول، نیازمند اشاره به نظریه خطابات قانونیه هستیم. بر اساس این نظریه خطاباتی که در مقام جعل قانون ذکر می‏شوند، به نحو عام بوده و انحلال، به عدد افراد

جلسه ۲۸ – PDF       جلسه بیست و هشتم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – دلیل سوم: روایات دال بر حرمت مصافحه – بررسی دلیل سوم ۱۳۹۹/۰۸/۲۰                  خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز لمس و نظر نامحرم بود. تا اینجا دو دلیل را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. دلیل اول ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس و لمس بود، یا به تعبیر دیگر روایاتی که دلالت بر این ملازمه می‌کنند. دلیل دوم، روایات دال بر حرمت مس میت غیرمماثل بود که عرض شد این روایات بالاولویة القطعیة حرمت لمس را ثابت می‌کند؛ به این بیان که وقتی مس میت غیرمماثل جایز نباشد، مس حیّ به طریق اولی و بالاولویة القطعیة جایز نیست. دلیل

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم : بررسی قول چهارم و پنجم – قول ششم (نظر امام خمینی) ۱۳۹۹/۰۸/۱۹         خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره اقوالی بود که در تنبیه دوم وجود دارد. عرض کردیم محقق خراسانی با احتساب نظر خودشان پنج قول در این مسئله بیان کردند. تا کنون سه قول و نظر را مورد بررسی قرار دادیم و اشکالاتش را بیان کردیم. قول چهارم خروج از دار غصبی را حرام بدانیم و لیس الا، یعنی مأموربه نیست و فقط حرام فعلی است و نهی فعلی متوجه آن شده، البته طبق نظریه خطابات قانونیه نیز نهایتا حکم به حرمت فعلی خروج از دار مغصوبه می‏شود

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم مسئله ۲۰- لمس نامحرم – دلیل اول: ملازمه بین حرمت نظر و حرمت مس – بررسی روایات ابوسعید و دو مؤید آن – دلیل دوم: روایات دال بر حرمت مس میت ۱۳۹۹/۰۸/۱۹         خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم جواز لمس نامحرم بود. گفتیم به چند دلیل برای این حکم استناد شده است. دلیل اول، ملازمه بین حرمت نظر و حرمت لمس و مس است. البته عرض کردیم که این ملازمه باید مبتنی بر یک اساس و پایه‌ای باشد، اساس و پایه این ملازمه هم روایت ابوسعید است. ممکن است کسی بگوید اساساً این استدلال به روایت است و نه به ملازمه؛ بر این مطلب خیلی اصرار نداریم،

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم قلمرو قاعده – الف) حقوق اختصاصی خداوند – مورد ششم: اسباب تحریم نکاح – اقوال و ادله آن‌ها ۱۳۹۹/۰۸/۱۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در حقوق اختصاصی خداوند بود که اگر کافری اسلام آورد، این حقوق و تکالیف پس از اسلام آوردن این شخص کافر آیا کما کان باقی است یا قطع می‌شود و نادیده گرفته می‌شود؟ تا اینجا ۵ مورد از این حقوق و تکالیف را مورد بررسی قرار دادیم و ادله آنها را ذکر کردیم که آیا بالاخره قاعده جب یا حدیث یا ادله دیگر، شامل این موارد خواهد شد یا خیر. مورد ششم: اسباب تحریم نکاح مورد ششم در واقع مربوط می‌شود به برخی از اسباب تحریم نکاح. ما در مورد

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم تنبیهات اجتماع امر و نهی – تنبیه دوم : قول دوم و سوم و بررسی آنها ۱۳۹۹/۰۸/۲۲         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره اقوالی بود که در تنبیه دوم مطرح شده است. موضوع تنبیه دوم جایی است که کسی گرفتار یک امر حرامی شود و به سوء اختیار خود اضطرار به آن پیدا کند، در حالیکه مقدمه واجبی هم واقع شده است، مثل خروج از دار غصبی که به سوء اختیار به آن اضطرار پیدا کرده و در عین حال مقدمه واجب هم قرار گرفته است. قول اول که به تفصیل در مورد آن بحث شد نظر شیخ انصاری بود که اشکالات آن بیان شد. قول دوم : (میرزای