تفسیر

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم آیه 28_ دلالت این آیه و آیه۱۱ غافر بر برزخ ۱۳۹۷/۱۰/۱۶   دلالت این آیه و آیه۱۱ غافر بر برزخ دیروز درباره تفاوت دو آیه ۲۸ سوره بقره  آیه ۱۱ سوره غافر یا همان مؤمن مطالبی را عرض کردیم و وعده دادیم که درباره دلالت این آیات بر عالم برزخ بحث کنیم. با این که تفاوتهای این دو آیه مشخص شد، اما همانطور که گفتیم سیاق این آیات نزدیک به هم است و در عین حال هردو میتوانند دلالت بر عالم برزخ داشته باشند.  دلالت آیه۱۱ غافر بر برزخ اما اینکه آیه ۱۱ سوره غافر چگونه دلالت بر برزخ میکند، با توجه به این که در این آیه دو إماته ذکر شده

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم آیه28_ تفاوت این آیه با آیه ۱۱ سوره غافر ۱۳۹۷/۱۰/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه بیست و هشتم متضمن اثبات مستقیم و غیر مستقیم سه اصل مهم اعتقادی توحید، معاد و نبوت است. اصولی که در آیات قبلی هم به نوعی به آن پرداخته شده بود. اما قبل از این که به بیان چگونگی دلالت این آیه بر اصول اعتقادی سهگانه بپردازیم، یک توضیح کلی و اجمالی در مورد این آیه و مقایسه آن با آنچه که در آیه ۱۱ سوره غافر وارد شده، به نظر می‎رسد که خالی از فایده نباشد. تفاوت آیه ۲۸ با آیه ۱۱ سوره غافر در این آیه آمده است که «كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنْتُمْ أَمْوَاتًا

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم آیه28_ ارتباط آیه با آیات قبل و بعد_ معنای کلی آیه_ عمومیت مخاطبان آیه ۱۳۹۷/۱۰/۱۰   آیه ۲۸: «كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ» . ارتباط آیه ۲۸ با آیات قبل و بعد  این آیه تا آیه ۴۰  مجموعاً ۱۲ آیه هستند که به یکدیگر مربوط  هستند. این آیه در واقع یک بازگشتی است به مطالب آیات اخیر؛ آنجا که خداوند در اواسط این آیات فرمود «یا أیُّها النّاس اعبُدوا رَبَّکم» تا آیه «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا». مجموع این آیات حول سه موضوع مبدأ، معاد و نبوت بود و ادله و براهینی برای این سه اصل اعتقادی ذکر شد، قبل از آنهم خداوند متعال

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم آیه27_ بخش چهارم(أُولئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ) ۱۳۹۷/۱۰/۰۸   بخش چهارم: « أُولئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ» عرض کرده کردیم در آیه بیست و هفتم چهار بخش قابل بررسی است. تا اینجا سه بخش را متعرض شدیم. بخش چهارم این است «أُولئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ» . این بخش در واقع نتیجه واضح و روشن سه بخش پیشین است. ارتباط این بخش با بخش‌های پیشین در بخش اول بحث از نقض عهد به میان آمد «الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ». البته ظاهر این نقض عهد این است که این بلافاصله بعد از میثاق و إحکام عهد صورت گرفته یعنی فاصله‌ای بین پیمان و نقض آن وجود ندارد چون مِن بَعدِ میثاقِه ظهور در این مطلب دارد

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم آیه 27_ بخش سوم: و یفسدون فی الأرض ۱۳۹۷/۱۰/۰۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه بیست و هفتم مشتمل بر ۴ بخش است. دو بخش از این چهار بخش مورد رسیدگی قرار گرفت بخش اول این بود «الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ» که به تفصیل در مورد موضوع عهد الهی و مراتب و مراحل و آثار عهد و نقض عهد الهی سخن گفتیم؛ بخش دوم « و یقطعون مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ» بود. این دو در واقع صفات فاسقیناند، چون در آیه ۲۶ بحث فاسقین مطرح شد، بنابراین در آیه ۲۷ به بیان صفات سهگانه فاسقین پرداخت و نتیجه فسق آنها را که خسران است بیان کرد و

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم آیه27_بخش دوم: برخی مصادیق قطع« مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ» ۱۳۹۷/۱۰/۰۲ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد معنای بخش دوم آیه ۲۷ احتمالاتی وجود دارد و گفتیم از آنجا که امر خدا به وصل معنای عامی دارد، لذا قطع آنهم یک معنای گسترده‌ای دارد. آنچه که خدا امر به وصل آن کرده، بخشی از آن مربوط به ارتباط انسان با خدا و بخشی از آن مربوط به ارتباط انسان با دیگران است. قطع « مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ به»، به تبع خود ما امر الله یک معنای گسترده‌ای پیدا می‌کند و لذا بعید است این را بعنوان ذکر خاص بعد از عام بدانیم. آنچه که در این قسمت

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم آیه۲۷- بخش دوم: معنای قطع ما أمرالله به أن یوصل_ احتمالات چهارگانه ۱۳۹۷/۱۰/۰۱   بخش دوم: « وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ » در آیه بیست و هفتم عرض کردیم که چهار بخش مورد بحث قرار می‌گیرد. بحث مربوط به بخش اول گذشت، « الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ ». بخش دوم آیه این است « وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ »، خصوصیت دوم فاسقان این است که قطع می‎کنند آنچه را که خداوند امر به وصل آن کرده است. ارتباط این بخش با بخش اول ۱. طبق یک احتمال ذکر این صفت بعد از ینقضون عهد الله می‌تواند بعنوان ذکر خاص بعد از عام باشد،

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم آیه27_ مراحل نقض عهد_ اثر نقض عهد ۱۳۹۷/۰۹/۲۶   مراحل نقض عهد بعد از معلوم شدن معنای عهد و نقض عهد، دو مطلب دیگر درباره نقض عهد مناسب است در این مقام ذکر شود. یکی مراحل نقض عهد است و هم دیگری آثار نقض عهد الهی است. عهد بین انسان و خداوند با همه مصادیقش در دو مرحله قابل گسستن است؛ یعنی ما می‌توانیم دو مرحله برای نقض الهی برای انسان ذکر کنیم. مرحله اول  اما مرحله اول این است که انسان پیوند خودش را با نقاطی که بعنوان نقاط اتصال انسان با خداوند معرفی شده را قطع کند. نقاط اتصال انسان با خداوند عقل و فطرت‌اند بعنوان حجت های درونی و

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم آیه27_ شمول عهدالهی نسبت به ولایت_ تشکیکی بودن نقض عهد ۱۳۹۷/۰۹/۲۵  خلاصه جلسه گذشته در مورد معنای عهد الهی ۵ احتمال در بخش اول آیه ۲۷ ذکر کردیم و معلوم شد صحیح‌ترین احتمالات این معناست که عهد الهی همان حجت‌های باطنی و ظاهری خداوند می‌باشد که عبارت‌اند از عقل و فطرت بعنوان راهنماهای درونی و نیز توحید، ارسال رسل و انزال کتب که مجموع این‎ها عهد خداوند با انسان شمرده می‎شوند. شمول عهد الهی نسبت به ولایت تعبیر عهد در بعضی از آیات بر ولایت و امامت هم اطلاق شده است. یعنی ما می‎توانیم مسئله ولایت و امامت را هم یکی از عهدهای خداوند بدانیم. در آیه « وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم آیه 27_ بخش اول- احتمالات پنج‌گانه در معنای عهدالله و بررسی آن ۱۳۹۷/۰۹/۲۴ احتمالات پنج‌گانه در معنای عهد الله در مورد آیه بیست و هفتم عرض کردیم که عهد مذکور در این آیه که بحث از نقض آن مطرح شده و آثاری هم بر آن مترتب شده است، وجوه مختلفی درباره‌ معنای آن می‌توان ذکر کرد. اجمالا ۵ وجه در معنای این عهد که به خصوص مربوط است به عهد بین انسان و خداوند، قابل ذکر است. مفسرین احتمالاتی را درباره‌اش ذکر کرده اند که برخی از این احتمالات را قبول کردند و برخی دیگر را باطل کردند و فخر رازی هم در تفسیر کبیر به اکثر این وجوه اشاره کرده است. احتمال اول