خمس

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم مسأله یک – جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه ۱۳۹۷/۰۱/۲۰         خلاصه جلسه گذشته عرض شد جهت دومی که در متن تحریر می‎بایست مورد ملاحظه و بررسی قرار گیرد، توضیح برخی از عناوینی است که در این شش گروه و شش عنوان قرار دارند. دو عنوان نیازمند توضیح بود؛ یکی عنوان ذی القربی که در مقام اول درباره آن بحث شد و معلوم شد منظور از ذی القربی، امام معصوم(ع) است. مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه مقام دوم درباره اصناف سه‎گانه اخیر در آیه است؛ یعنی مسکین و یتیم و ابن السبیل. بحث این است که آیا مقصود از مسکین و یتیم و

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- سهم ذی القربی ۱۳۹۷/۰۱/۱۹         خلاصه جلسه گذشته در بحث از ذی القربی عرض شد مشهور معتقدند مقصود از ذی القربی، ائمه معصومین(ع) هستند. بر این اساس، نصف خمس متعلق به امام معصوم(ع) است. در مقابل، عامه و هم چنین ابن جنید (بنابر نسبتی که به او داده شده)، ذی القربی معنای عام دارد و مطلق خویشاوندان و اقرباء رسول خدا را شامل می‎شود. ظاهر آیه این است که ذی القربی مطلق است و مقید به گروه خاصی نشده است؛ از این جهت، موافق با نظر عامه و ابن جنید است. اما قرائنی وجود دارد که به واسطه این قرائن

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- سهم ذی القربی ۱۳۹۷/۰۱/۱۸           خلاصه جلسه گذشته در مسأله یک از بحث مربوط به تقسیم خمس و بیان اصناف مستحقین خمس، امام(ره) جهاتی را متعرض شده‎اند. جهت اولی که بحث از آن گذشت، درباره تقسیم خمس به سهام متعدد بود. امام فرمودند خمس به شش سهم تقسیم می‎شود؛ همانطور که نظر مشهور نیز همین است. بحث ما در جهت اولی به این نتیجه رسید که خمس به سهام شش‎گانه تقسیم نمی‎شود بلکه بتمامه یا ملک جهت امامت و منصب ولایت است یا حقّ این منصب است؛ و عناوین مذکور در این آیه، مصارف خمس هستند. لذا در جهت

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم مسأله یک- جهت اول: تقسیم خمس- نتیجه کلی بحث در جهت اول ۱۳۹۶/۱۲/۲۱         خلاصه جلسه گذشته در ابتدای بحث از قسمت خمس و مستحقین خمس، عرض شد در عبارت تحریر، امام(ره) متعرض چند جهت شده‎اند. جهت اولی درباره تقسیم خمس بود؛ بحثی که طیّ جلسات گذشته داشتیم درباره این بود که آیا خمس به شش قسمت تقسیم می‎شود یا اینکه تقسیم و تسهیم نمی‎شود. قول مشهور این بود که خمس به شش سهم و شش قسمت تقسیم می‎شود، لکن سه سهم خدا و رسول و ذی القربی ملک امام است و در اختیار امام قرار می‎گیرد و سه سهم دیگر یعنی سهم فقرا، ایتام و ابناء السبیل نیز

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم مسأله یک- جهت اول : تقسیم خمس – طریق دیگری برای اثبات قول سوم و بررسی آن ۱۳۹۶/۱۲/۲۰         خلاصه جلسه گذشته در مورد قول به تعلق خمس بتمامه به امام بماهو امام و منصب امامت و ولایت، عرض شد به غیر از ادله و شواهدی که در گذشته ذکر شد، راه دیگری توسط بعض الاعاظم بیان شده که بخشی از این راه در جلسه گذشته بیان شد. این راه با بررسی مستقل یکایک اموری که در آن‎ها خمس واجب است، در صدد اثبات این مطلب است که خمس متعلق به امام است. در جلسه گذشته درباره شش مورد از هفت مورد نظر ایشان را بیان کردیم. خلاصه آن

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم مسأله یک – جهت اول: تقسیم خمس – طریق دیگری برای اثبات قول سوم و بررسی آن ۱۳۹۶/۱۲/۱۹           خلاصه جلسه گذشته از مجموع آن‎چه تا به حال بیان شد، بدست می‎آید که اولاً خمس متعلق به امام بماهو امام است؛ چه آن را ملک امام به عنوان شخص حقوقی بدانیم و چه آن را حقّ منحصر امام بدانیم و اینکه فقط او می‎تواند در این مال تصرف کند. تفاوت آن هم با قول مشهور در این است که طبق قول سوم، خمس بأجمعه در اختیار امام است، خلافاً للمشهور که نصف خمس را متعلق به امام می‎دانند و نصف دیگر را متعلق به عناوین سه‎گانه مذکور در

جلسه ۷۶ – PDF جلسه هفتاد و ششم مسأله یک- جهت اول: تقسیم خمس- قول سوم- ادله و شواهد: روایات(قسم دوم) ۱۳۹۶/۱۲/۱۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله و شواهد قول سوم بود. بر اساس قول سوم، خمس ملکِ جهتِ واحده و حقّ وحدانی است برای منصب امامت و ولایت؛ و آن‎چه در مورد مالکان شش‎گانه خمس ذکر شده، بعضاً مصارف خمس هستند و نه سهامی که در عرض یکدیگر، مالکان متعدد داشته باشد. عرض شد آیه این را دلالت می‎کند؛ هر چند ظاهر آیه، تقسیم و تسهیم خمس به شش قسمت و شش سهم است و اینکه عناوین مذکور در آیه، مالکان خمس هستند اما قرائنی وجود دارد که بر اساس آن قرائن، معلوم می‎شود

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتاد مسأله یک – جهت اول: تقسیم خمس- بررسی اشکالات قول سوم(اشکال سوم تا هفتم) ۱۳۹۶/۱۲/۱۶         خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالاتی است که به قول سوم و ادله و شواهدی که برای قول سوم اقامه شد. دو اشکال در جلسه قبل مورد بررسی قرار گرفت. اشکال سوم اشکال سوم متوجه یکی از قرائنی است که ما نسبت به قسم دوم از اخبار ذکر کردیم. قرینه سوم این بود که فقها تسالم و توافق بر عدم وجوب بسط بر عناوین سه‎گانه (ایتام، فقرا، ابن السبیل )دارند؛ در حالی که اگر این عناوین که در آیه و روایات آمده ظهور در تقسیم داشته باشد و این تقسیم از حیث ملکیت باشد، لازمه‎اش

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم مسأله یک – جهت اول : تقسیم خمس – بررسی اشکالات قول سوم ۱۳۹۶/۱۲/۱۵         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره ادله و شواهد قول به ملکیت منصب امامت و جهت ولایت نسبت به خمس بود. عرض شد بر طبق این قول، خمس بتمامه ملک امام بماهو امام است و آن‎چه در آیه و برخی روایات مبنی بر تعلق خمس به ایتام و مساکین و ابن السبیل از سادات ذکر شده است، بیان مصارف خمس است، نه اینکه این عناوین مالک خمس در عرض امام باشند. برای این قول عمدتاً استناد به آیه و روایات شد. آیه علی رغم ظهور بدوی در ملکیت این عناوین نسبت به خمس، به واسطه

جلسه ۷۸ – PDF جلسه هفتاد و هشتم مسأله یکم- جهت اول: تقسیم خمس- قول سوم- ادله و شواهد: اختیار امام در همه خمس بر فرض عدم پذیرش قرائن صارفه ۱۳۹۶/۱۲/۱۵         خلاصه جلسه گذشته در جلسات گذشته ادله و شواهد قول سوم ذکر شد. هم اخباری که به نوعی دلالت بر مالکیت امام نسبت به خمس داشت بیان شد و هم در مورد آیه و برخی روایات که ظهور در تقسیم و تسهیم از حیث ملکیت دارند. عرض شد قرائنی وجود دارد که موجب صرف ظهور آیه و روایات از تسهیم و تقسیم می‎شود؛ یعنی به اعتماد این قرائن می‎توان گفت هم آیه و هم قسم دوم از روایات، تقسیم و تسهیم از حیث مصرف را