نکاح

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – اقسام تعلیق – اقوال – کلام مرحوم سید و تفاوت آن با کلام امام ۱۴۰۱/۰۹/۲۸     مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد مسأله ۱۰: «يشترط في صحة العقد التنجيز، فلو علّقه على شرط و مجي‌ء زمان بطل، نعم لو علّقه على أمر محقق الحصول كما إذا قال في يوم الجمعة «أنكحت إن كان اليوم يوم الجمعة» لم يبعد الصحة». مسأله دهم مربوط به یکی دیگر از شرایط عقد است و آن هم تنجیز و قطعیت عقد و عدم تعلیق آن است؛ به عبارت دیگر تعلیق در عقد مبطل محسوب می‌شود فی‌الجمله، و تنجیز یکی از شرایط صحت عقد است. امام(ره)

جلسه ۲۹- PDF جلسه بیست و نهم احکام عقد – مسأله ۱۰ عروه – بررسی اعتبار اتحاد مجلس در عقد – کلام علامه در اعتبار اتحاد و بررسی آن – یک نکته در مورد عبارت مرحوم سید ۱۴۰۱/۰۹/۲۶ بررسی اعتبار اتحاد مجلس در عقد مسأله دیگری که به دنبال بحث از اعتبار موالات در عقد مطرح است و مرحوم سید در عروه آن را بیان کرده‌اند، لکن امام(ره) در تحریر متعرض آن نشده‌اند، مسأله اشتراط اتحاد مجلس ایجاب و قبول است. چون این را امام شرط نمی‌دانستند و به نظر ایشان شاید اهمیتی نداشته، متعرض نشده‌اند؛ اما مرحوم سید در عروه این را بیان کرده‌اند. این هم از متفرعات بحث موالات است، یعنی چون مسأله موالات در عقد بین ایجاب

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  احکام عقد – مسأله ۹: بررسی اعتبار موالات در عقد – ادله عدم اعتبار – دلیل سوم – کلام مرحوم حکیم و بررسی آن ۱۴۰۱/۰۹/۲۱ دلیل سوم دو دلیل از ادله عدم اعتبار موالات را ذکر کردیم و مورد مناقشه قرار دادیم. دلیل سوم روایت سهل ساعدی است که به مناسبت‌های متعدد در مباحث گذشته نقل شد؛ همان روایتی که براساس آن زنی خدمت رسول خدا(ص) می‌رسد و از ایشان تقاضا می‌کند که او را به مردی تزویج کند. تقاضای او و سخن رسول خدا خطاب به جمع و بعد اعلام آمادگی یک مرد برای ازدواج و سپس گفتگوهایی که بین رسول خدا و آن مرد واقع شد تا منتهی شد به

جلسه ۲۷- PDF جلسه بیست و هفتم  احکام عقد – مسأله ۹: بررسی اعتبار موالات در عقد – ادله عدم اعتبار – دلیل اول و دوم و بررسی آنها     ۱۴۰۱/۰۹/۲۰   خلاصه جلسه گذشته در مسأله نهم بحث از اعتبار یا عدم اعتبار موالات در صیغه نکاح بود؛ عرض کردیم چند دلیل بر اعتبار موالات قائم شده است. سه یا چهار دلیل را ذکر کردیم و البته گفتیم یکی از این دو دلیل بازگشت به دیگری می‌کند و شاید دلیل مستقلی قلمداد نشود. ادله عدم اعتبار موالات در مقابل، بر عدم اعتبار موالات هم چند دلیل ذکر کرده‌اند. این ادله ضمن اینکه به دنبال اثبات عدم اعتبار موالات در صیغه نکاح است، اشکال بر ادله اعتبار هم محسوب می‌شود. این

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم  احکام عقد – مسأله ۹: بررسی اعتبار موالات در عقد – اقوال – ادله اعتبار – دلیل اول تا چهارم    ۱۴۰۱/۰۹/۱۴     لزوم موالات مسأله ۹: «تعتبر الموالاة و عدم الفصل المعتد به بين الإيجاب و القبول». موالات در عقد بین ایجاب و قبول معتبر است، بدین معنا که فاصله معتد به نباید بین ایجاب و قبول واقع شود. مرحوم سید در مسأله ۹ عروه هم فرموده «يشترط الموالاة بين الإيجاب و القبول»، موالات بین ایجاب و قبول شرط است، «و تكفي العرفية منها»، و منظور از موالات یعنی در پی هم آمدن و بدون فاصله قبول بعد از ایجاب واقع شود؛ یا اگر قبول متقدم است و ایجاب متأخر،

جلسه ۲۵- PDF جلسه بیست و پنجم احکام عقد – مسأله ۷ – موضوع: لزوم قصد مضمون عقد – بررسی اقوال – حق در مسأله – مسأله ۸ – موضوع: لزوم قصد انشاء و معنای آن ۱۴۰۱/۰۹/۱۳ خلاصه جلسه گذشته در مسأله هفتم پیرامون یکی از شرایط صحت عقد یعنی لزوم قصد مضمون عقد سخن گفته می‌شود. متن مسأله هفتم را در جلسه قبل خواندیم؛ امام(ره) در این مسأله متعرض سه فرض شدند: فرض اول، علم تفصیلی به معنا و مضمون الفاظ و قواعد عربی؛ فرض دوم، علم اجمالی به جمله؛ فرض سوم، علم اجمالی به معانی کلمات. فرمودند قصد مضمون عقد متوقف بر فهم معنای این الفاظ است ولو اجمالاً؛ اما اینکه معنای جمله معلوم شود بدون دانستن معنای

جلسه ۲۴- PDF جلسه بیست و چهارم  احکام عقد – مسأله ۷ – موضوع: لزوم قصد مضمون عقد – کلام مرحوم سید – اقوال ۱۴۰۱/۰۹/۱۲   مسأله ۷: لزوم قصد مضمون عقد «يعتبر في العقد القصد إلى مضمونه…». در مسأله هفتم بحث درباره یکی از شرایط و ارکان عقد است و آن هم قصد مضمون عقد است؛ یعنی نسبت به معنا و مضمون عقد قصد داشته باشد، عن غیر قصد این الفاظ را نگوید. مثلاً اگر کسی در خواب این الفاظ را بگوید یا غافلاً یا سبق لسان شود و این الفاظ را بگوید، فایده‌ای ندارد. البته در مسأله هشتم به شرط دیگری اشاره می‌کند که عبارت از قصد انشاء است؛ این دو با هم تفاوت دارد. قصد مضمون عقد

جلسه ۲۳- PDF جلسه بیست و سوم  احکام عقد – مسأله ۶ – موضوع: اشتباه در صیغه – صورت دوم، سوم و چهارم – تفاوت تقسیم امام و تقسیم مرحوم سید ۱۴۰۱/۰۹/۰۷ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم موضوع مسأله ششم اشتباه در اجرای صیغه نکاح است و چهار صورت دارد؛ صورت اول که بحث آن در جلسه قبل گذشت، مربوط به آنجایی بود که اشتباه در صیغه موجب تغییر معنا شود. مثال آن ذکر شد، لکن در مثال اختلاف بود که به تفصیل به این اختلاف اشاره کردیم. صورت دوم صورت دوم آنجایی است که اشتباه در صیغه موجب تغییر معنا نشود؛ در این صورت می‌فرماید اقوی آن است که اکتفاء به این جایز است، هر چند احوط خلاف آن

جلسه ۲۲- PDF جلسه بیست و دوم  احکام عقد – مسأله ۶ – صور چهارگانه – صورت اول – اختلاف در مثال صورت اول- دلیل عدم کفایت در صورت اول – نظر محقق خویی در مورد مثال صورت اول – تفاوت نظر امام و محقق خویی – حق در مورد مثال ۱۴۰۱/۰۹/۰۸ مسأله ۶ مسأله ششم درباره اشتباه در صیغه است؛ می‌فرماید: «إذا لحن في الصيغة فإن كان مغيّرا للمعنى بحيث يعد اللفظ عبارة لمعنى آخر غير ما هو المقصود لم يكف، و إن لم يكن مغيّرا بل كان بحيث يفهم منه المعنى المقصود و يعد لفظا لهذا المعنى». امام(ره) در مسأله ششم پیرامون اشتباه در صیغه چند فرض را مطرح کرده‌ و حکم آنها را بیان کرده‌اند؛ حدوداً چهار

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم احکام عقد – مسأله ۲ – مقام دوم:الفاظ قبول- مطلب دوم: ذکر متعلقات – دلیل لزوم و بررسی آن – ادله عدم لزوم – مسأله ۳   ۱۴۰۱/۰۸/۲۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد الفاظ قبول دو مطلب باید مورد بررسی قرار گیرد؛ مطلب اول اینکه الفاظ قبول چه الفاظی هستند و کدام الفاظ می‌توانند به عنوان الفاظ قبول مورد استفاده قرار گیرند. بحث از این مسأله گذشت. مطلب دوم این بود که آیا ذکر متعلقات در الفاظ قبول لازم است یا نه. عرض شد ایشان فرمودند ذکر متعلقات لازم نیست، چنانچه اکثر بر این عقیده هستند یا همه اتفاق دارند بر اینکه ذکر متعلقات لازم نیست. این در مقابل بعض الشافعیة است که

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۶. ایجاب به لفظ «نعم» – مقام دوم: الفاظ قبول – ادله جواز – دلیل عدم جواز – حق در مسأله   ۱۴۰۱/۰۸/۲۸ ۶. لفظ «نعم» قبل از اینکه به الفاظ قبول (مقام دوم بحث) برسیم، فرعی را مرحوم سید در عروه فرموده‌ که امام(ره) در تحریر متعرض آن نشده‌اند، که خوب است این را مطرح کنیم و به الفاظ ایجاب و مقام اول بحث مربوط می‌شود. کلام مرحوم سید مرحوم سید در مسأله ۵ می‌فرماید: «یکفی علی الاقوی فی الایجاب لفظ «نعم» بعد الاستفهام کما إذا قال زوجتنی فلان بکذا، فقال: نعم، فقال الاول: «قبلت»، لکن الاحوط عدم الاکتفاء»؛ ایشان می‌فرماید یکفی علی الاقوی

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم  احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۵. ایجاب به لفظ «امر» – بررسی کلام مرحوم حکیم – بررسی کلام محقق خویی  ۱۴۰۱/۰۸/۲۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی کلام مرحوم آقای حکیم و مرحوم آقای خویی بود؛ عرض کردیم ما با بعضی از مطالبی که مرحوم آقای حکیم فرموده‌اند موافق هستیم، اما در مواضعی از کلمات ایشان اشکال و ایراد داریم. موضعی که با ایشان موافق هستیم، در کبرای اکتفاء به ایجاب واحد در جایی که شخص مالک یا وکیل یا ولیّ طرفین باشد. اما دو اشکال هم به مرحوم آقای حکیم ذکر کردیم. ایشان فرمود امر نمی‌تواند به عنوان قبول متقدم واقع شود، چون انشاء قبول یک مطلب است،

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم احکام عقد – مسأله ۲ – مقام اول: الفاظ ایجاب: ۵. ایجاب به لفظ «امر» – اشکال محقق خویی به مرحوم حکیم – بررسی کلام مرحوم حکیم – اشکال اول و دوم    ۱۴۰۱/۰۸/۱۸ خلاصه جلسه گذشته عرض شد برای جواز اکتفاء به لفظ امر در نکاح، به روایت سهل ساعدی یا صحیحه محمد بن مسلم استدلال شده است. اشکالاتی به این روایت مطرح شد و پاسخ آنها بیان شد. مرحوم آقای حکیم فرمودند نیازی به استدلال به این روایت نیست یا ممکن نیست؛ چون به مقتضای قاعده می‌توان با لفظ امر، عقد نکاح را منعقد کرد. قاعده را هم توضیح دادیم که منظور ایشان چیست؛ قاعده این است که ولیّ و وکیل و

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم احکام عقد – مسأله ۲ – مقام اول: الفاظ ایجاب: ۵. ایجاب به لفظ «امر» – اشکال مرحوم حکیم به روایت سهل ساعدی  ۱۴۰۱/۰۸/۲۱   اشکال مرحوم حکیم به روایت سهل ساعدی در مسأله اتیان به لفظ امر در عقد نکاح، ادله جواز را ذکر کردیم؛ عمده دلیل روایت سهل ساعدی یا صحیحه محمد بن مسلم بود. اشکالاتی که نسبت به این روایت مطرح شده، بیان شد و همه آنها پاسخ داده شد. مرحوم آقای حکیم اشکالی به این روایت کرده‌اند که مناسب است متعرض آن اشکال شویم؛ مطلبی را فرموده‌اند که مورد اشکال مرحوم آقای خویی هم قرار گرفته است. چون مطالب آن مفید است، به نظر رسید که این مطلب هم بیان

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۵. ایجاب به لفظ «امر» – اشکالات دلالی به روایت سهل ساعدی و بررسی آنها – حق در مسأله   ۱۴۰۱/۰۸/۱۶ خلاصه جلسه گذشته در بحث از الفاظ ایجاب در عقد نکاح عرض شد یک دسته هم ایجاب به لفظ امر است؛ پنجمین دسته که البته امام(ره) در متن تحریر به آن اشاره نکرده‌اند ولی در عروه به آن پرداخته شده است. عرض کردیم مهم‌ترین دلیل قائلین به جواز، روایت سهل ساعدی است. روایت را خواندیم و تقریب استدلال به این روایت را هم بیان کردیم. اما اشکالاتی نسبت به استدلال به این روایت مطرح شده است؛ اولین اشکال، اشکال سندی بود که مورد بررسی

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۵. ایجاب به لفظ «امر» – اقوال – فروض مسأله ادله جواز – دلیل جواز: روایت سهل ساعدی – اشکال اول: اشکال سندی – بررسی اشکال اول ۱۴۰۱/۰۸/۱۵ ۵. ایجاب به لفظ «امر» عرض شد فرعی که در متن تحریر ذکر نشده اما مرحوم سید به آن اشاره کرده، این است که آیا نکاح به لفظ امر واقع می‌شود یا خیر. تعبیر عروه این است: «و الاقوی کفایة الاتیان بلفظ الامر کأن یقول: «زوجنی فلانه»، فقال: «زوجتکها» و إن کان الاحوط خلافه»، اقوی این است که به لفظ امر می‌توان اکتفا کرد، یعنی مردی بگوید زوجنی فلانه، به شخصی یا به پدرش یا وکیلش

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۴. «وهبت»، «بعت»، «ملکت» و «آجرت» – ادله جواز: دلیل اول، دوم، سوم و بررسی آنها – دلیل عدم جواز و بررسی آن – حق در مسأله  ۱۴۰۱/۰۸/۰۹ ۴. «وهبت»، «بعت»، «ملکت» و «آجرت» دسته چهارم از الفاظ ایجاب که مورد بررسی قرار گرفته، «بعت»، «ملکت»، «وهبت» و «آجرت» است. در این باره تقریباً می‌توان گفت اکثریت قریب به اتفاق اصحاب یا همه قائل به عدم جواز استفاده از این الفاظ در عقد نکاح دائم هستند. البته در مقابل برخی قائل به جواز شده‌اند و هر یک از این دو بر مدعای خود دلیل هم اقامه کرده‌اند. ادله جواز دلیل اول کسانی که قائل

جلسه ۱۱ – PDF  جلسه یازدهم احکام عقد – مسأله ۲ –  مقام اول: الفاظ ایجاب: ۳. «متعت» – ادله جواز – دلیل اول – بررسی شواهد سه‌گانه محقق خویی ۱۴۰۱/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل اول از ادله جواز وقوع نکاح دائم به لفظ متعت بود. در دلیل اول ادعا این بود که همین که روایت و فتوا داریم که اگر در عقد موقت نکاح، مدت ذکر نشود انقلاب به دائم پیدا می‌کند، این حاکی از صلاحیت این لفظ برای وقوع نکاح است. اگر این نبود، باید حکم به بطلان می‌شد؛ یعنی معلوم می‌شود از این ناحیه مشکلی متوجه عقد نبوده و صرفاً مدت ذکر نشده که آن هم انقلاب به دائم پیدا می‌کند. مرحوم آقای خویی دو