خارج اصول

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم ۱. ظواهر – اختلاف قرائات قرآن و تأثیر آن در حکم شرعی – دو مبنا – بررسی مسئله بنابر مبنای اول ۱۴۰۳/۰۱/۲۶     اختلاف قرائات و تأثیر آن در حکم شرعی بحثی که باقی مانده و در ذیل بحث حجیت ظواهر مطرح می شود مربوط به تواتر قرائات است. این بحث را شیخ انصاری در رسائل مطرح کرده و محقق خراسانی به تبع ایشان در کفایه متعرض آن شده است. اصل مسئله این است که اگر در قرائت آیات اختلاف باشد و قراء آن را به نحو متفاوت قرائت بکنند، آیا به هر یک از این قرائات می توان استدلال کرد یا خیر؟ ما وقتی می‎گوییم ظواهر حجت است، این شامل

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم  ۱. ظواهر – افتراق کلام شارع  وغیر شارع – موضع اول – موضع دوم – موضع سوم – بررسی – شرح رساله حقوق  ۱۴۰۲/۱۲/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم بین کلام شارع و غیر شارع یک اشتراکی وجود دارد و یک افتراقی. در جهت اول آنچه لازم بود را مطرح کردیم و گفتیم دلالات سه گانه تصوریه، تصدیقیه بر مراد استعمالی و تصدیقیه بر مراد جدی در همه کلمات وجود دارد و فرقی بین کلام شارع و غیر آن نمی‎کند. و نیز بیان شد که اگر در هر یک از اینها نیز مراد روشن باشد مشکلی نیست و اگر مراد استعمالی و یا جدی مشکوک باشد راه برطرف شدن این شک

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم  ۱. ظواهر – کلام شیخ انصاری – مدعای دوم شیخ انصاری –بررسی مدعای دوم ۱۴۰۲/۱۲/۱۳       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم شیخ انصاری مطلبی را فرموده‎اند که در واقع دو بخش یا به تعبیر دیگر دو مدعا است. مدعای اول ایشان را دیروز ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم. آنچه دیروز گفتیم این بود که به نظر شیخ انصاری اماراتی که برای تشخیص مراد متکلم مورد استفاده قرار می‏گیرند مانند اصالة الاطلاق و اصالة العموم و امثال اینها، همگی به اصالة عدم القرینه رجوع می‎کنند. محقق خراسانی اشکال کردند که ما اینجا یک اصل بیشتر نداریم و آن هم اصالة الظهور است و سایر اصول لفظیه از مصادیق

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم ۱. ظواهر – ادله حجیت ظواهر کتاب – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم – شرح رساله حقوق: مهمترین عامل حرام خواری – حلال خواری     ۱۴۰۲/۱۲/۰۲ ادله حجیت ظواهر کتاب ادله اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که هیچ یک از این ادله قادر به اثبات مدعای آنها نیست. از آنچه که در پاسخ به ادله بعضی از اخباریین ذکر شد می‏توانیم چند مطلب را به عنوان دلیل بر حجیت ظواهر کتاب استخراج کنیم. این را نیز خیلی خلاصه و فهرست وار بیان می‏کنم که بحث تمام شود از این جهت. چند دلیل بر حجیت ظواهر کتاب قابل ذکر است. دلیل اول دلیل

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم ۱. ظواهر – قول پنجم – بررسی دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم  ۱۴۰۲/۱۲/۰۱       خلاصه جلسه گذشته ما ادله پنجگانه جمعی از اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر قرآن را دیروز نقل کردیم. از این پنج دلیل، سه دلیل مربوط به صغری بود که در واقع انکار وجود ظهور در قرآن محسوب می‏شود و دو دلیل مربوط به کبری بود به این معنی که ظهورات قرآنی قابل اخذ نیست و اعتبار ندارد. اجمال این پنج دلیل دیروز بیان شد. محقق خراسانی در کفایه نیز این ادله را متعرض شدند. خود ایشان نیز به بررسی این ادله پرداخته‎اند و اشکالاتی را متوجه این ادله کرده‎اند. بررسی دلیل اول گفته

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم ۱. ظواهر – قول پنجم – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ۱۴۰۲/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در باب حجیت ظواهر پنج قول وجود دارد. تا اینجا چهار قول ذکر شد، به نحو اجمالی ادله این چهار قول نیز مورد بررسی قرار گرفت و تا اینجا معلوم شد حق در مسئله حجیت ظواهر است مطلقا. البته در خصوص برخی از این اقوال و انظار مثل نظر محقق قمی بحث های مفصل تری نیز قابل طرح و ذکر است ولی واقعش این است که خیلی ضرورتی ندارد که بیش از این به آن پرداخته شود. یک قول دیگر باقی مانده است که آن را ذکر می‏کنیم و از این بحث خارج

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتادم ۱. ظواهر – قول دوم، سوم، چهارم و بررسی آنها – کلام محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۲/۱۱/۲۹   خلاصه جلسه گذشته از میان اقوالی که در باب حجیت ظواهر نقل شد یک قول که مرحوم میرزای قمی به آن قائل شده بود و آن تفصیل بین مقصودین به افهام و غیر آنها بود مورد بررسی قرار گرفت. قول دوم قول دوم تفصیل بین حصول ظن شخصی به وفاق و عدم حصول ظن شخصی به وفاق است. و همچنین قول سوم تفصیل بین عدم حصول ظن به خلاف و بین غیر آن. زیرا این دو تقریبا مانند هم هستند و در مقام بررسی اشکال واحدی متوجه آنهاست. البته اشکال متوجه به این دو قول

جلسه ۷۹ – PDF جلسه هفتاد و نهم ۱. ظواهر –تفصیل اول (میرزای قمی) و بررسی آن – اشکال اول، دوم، سوم و چهارم   ۱۴۰۲/۱۱/۲۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در حجیت ظواهر بود. عرض کردیم درباره حجیت ظواهر چهار قول وجود دارد؛ قول اول که بررسی آن را به آینده موکول می‏کنیم قول به حجیت ظواهر در غیر مورد کتاب است. یعنی همان تفصیلی که اخباری‎ها دادند بین ظواهر کتاب و غیر آن و قائل به عدم حجیت ظواهر کتاب شدند. برای بررسی آن قول باید ادله اخباریین مبنی بر عدم حجیت ظواهر کتاب را بررسی کنیم که آن چند دلیل است و نیازمند بحث مبسوط تری است. سه قول دیگر هست: قول به حجیت ظواهر مطلقا و قول

جلسه ۷۸ – PDF جلسه هفتاد و هشتم  ۱. ظواهر – جهات چهارگانه در حجیت ظواهر – اقوال      ۱۴۰۲/۱۱/۱۶         جهات چهارگانه در حجیت ظواهر بحث در حجیت ظواهر بود. عرض کردیم این بحث از مسائل علم اصول شمرده می‎شود و قبل از هر چیز اقوال مختلفی که در باب حجیت ظواهر وجود دارد را باید نقل و سپس مورد بررسی قرار دهیم. اقوال در حجیت ظواهر این اقوال ناشی از یک جهاتی است. چهار جهت اینجا باعث شده است اقوال چهارگانه پدید بیاید: جهت اول: آیا حجیت ظاهر مشروط به ظن شخصی به وفاق است یا خیر؟ آیا ظن شخصی به وفاق در حجیت ظاهر دخالت دارد یا ندارد؟ مقصود از این جهت این است که اگر مثلا

جلسه ۷۷ – PDF جلسه هفتاد و هفتم  ۱. ظواهر – مقدمه – حجیت ظواهر مسئله اصولی است؟                             ۱۴۰۲/۱۱/۱۵   ۱.ظواهر مقدمه در بحث از امارات و ظنون تا اینجا سه مقدمه بیان شد: ۱. مقدمه اول اینکه آیا امکان تعبد به ظن وجود دارد یا خیر؟ مفصل در این باره بحث شد و برخی از انظار و آراء مورد رسیدگی قرار گرفت. ۲. مقدمه دوم پیرامون تأسیس اصل در مسئله بود. به این معنا که اگر ما در حجیت و اعتبار اماره‎ای شک کردیم اصل اولی چیست؟ نتیجه این شد که اصل اولی عدم حجیت است. ۳. مقدمه سوم پیرامون مجعول در باب امارت بود. اینکه در باب امارات و ظنون بر فرض قائل به اعتبار شویم، چه چیزی

جلسه ۷۶ – PDF جلسه هفتاد و ششم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – بررسی دلیل احتمال چهارم – دلیل احتمال پنجم (نظر برگزیده)  ۱۴۰۲/۱۱/۱۴ خلاصه جلسه گذشته تقریبا آخرین بحثی که از مباحث مقدماتی امارات و ظنون مانده است (و امروز آن را طرح می‏کنیم و بعد وارد بحث از خود امارات می‏شویم که اولین آنها ظواهر است) این است که مجعول در باب امارات چیست؟ ما هم در مقام ثبوت و هم در مقام اثبات این را مورد بررسی قرار دادیم. به حسب مقام اثبات ادله‎ای که برای مجعول در باب امارات ذکر شده بود (طبق بیان محقق خراسانی، طبق نظر محقق نایینی و همچنین آنچه محقق اصفهانی گفتند) مورد خدشه قرار گرفت. احتمال چهارم که

جلسه ۷۵ – PDF جلسه هفتاد و پنجم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – دلائل اقوال پنج گانه – ادله احتمال سوم و بررسی آن – ادله احتمال چهارم – شرح رساله حقوق (آثار اخروی حرام خواری) ۱۴۰۲/۱۱/۱۱    خلاصه جلسه گذشته در بحث از ادله این مسئله که مجعول در باب امارات چیست، عرض کردیم صرف نظر از اشکال برخی از احتمالات در مقام ثبوت بعضی از این اقوال و احتمالات به حسب مقام اثبات نیز دچار مشکل هستند. احتمال اول یا قول محقق خراسانی و همچنین احتمال دوم که محقق نایینی آن را قبول کرده است ملاحظه فرمودید از نظر دلیل گرفتار نقص هستند. البته مشکل دلیل محقق خراسانی به نوعی از لا به لای بررسی

جلسه ۷۴ – PDF جلسه هفتاد و چهارم مجعول در باب امارات – مقام اثبات – دلائل اقوال پنج گانه – ادله احتمال اول و بررسی آن – ادله احتمال دوم و بررسی آن  ۱۴۰۲/۱۱/۱۰                 خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مجعول در باب امارات در دو مقام باید بحث کنیم یکی مقام ثبوت و دیگری مقام اثبات. در مقام ثبوت پنج صورت را ذکر کردیم که از این پنج صورت دو صورت محذور ثبوتی نداشت و البته ما یکی از این دو را بر دیگری ترجیح دادیم و آن هم اینکه در باب امارات آنچه مجعول است به جعل امضایی همان طریق و روش عقلاء است بر اخذ به خبر ثقه و امثال آن و

جلسه ۷۳ – PDF جلسه هفتاد و سوم مجعول در باب امارات – مقام ثبوت – احتمال پنجم (امام خمینی) – حق در مقام ثبوت – مقام اثبات      ۱۴۰۲/۱۱/۰۹                      خلاصه جلسه گذشته بحث در احتمالاتی بود که درباره مجعول در باب امارات به حسب مقام ثبوت متصور است. تا اینجا چهار احتمال را ذکر کردیم که البته این احتمالات قائل هم دارند. به حسب مقام ثبوت عرض شد سه احتمال گرفتار محذور ثبوتی است؛ احتمال چهارم یعنی آن احتمالی که شیخ انصاری فرمودند، با آنکه محقق نایینی به آن اشکال کرده، ولی محذور ثبوتی ندارد و اشکال ایشان وارد نیست. بنابراین از نظر ثبوتی می‎توانیم تصویر کنیم که شارع آنچه را که در باب امارات جعل کرده است

جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم مجعول در باب امارات – مقام ثبوت – احتمال سوم (ما یصح الاحتجاج به) – شرح رساله حقوق (آثار وضعی حرام خواری) ۱۴۰۲/۱۱/۰۴   احتمال سوم در بحث از احتمالات مربوط به مجعول در باب امارات تا اینجا دو احتمال را رسیدگی کردیم و هر دو احتمال مورد خدشه قرار گرفت. احتمال سوم که محقق اصفهانی به آن ملتزم شده این است که آنچه در باب امارات جعل شده است حجیت به مفهوم لغوی آن است. ایشان تعبیرشان این است « و اما الثالث و هو اعتبار نفس معنی الحجیه» در باب امارات خود معنا و مفهوم حجیت اعتبار شده است. سپس ایشان توضیح می‏دهد از اینکه معنای حجیت و مفهوم حجیت