جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم عدم وجود اختلاف در قرآن ۱۳۹۱/۰۱/۱۹ خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره وجوه اعجاز قرآن بود، عرض کردیم اصل اعجاز قرآن قطعی و مسلم است لکن شبهاتی پیرامون اعجاز قرآن مطرح شد که ما به آنها پاسخ دادیم. در بحث از وجوه اعجاز قرآن هم عرض کردیم اعجاز قرآن در ابعاد و وجوه مختلف متجلی شده؛ یکی از وجوه اعجاز قرآن عدم وجود اختلاف و تعارض و تناقض در قرآن است، برای این منظور به آیه شریفه:«أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ ۚ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا» [۱] استدلال شده است. آنچه که از این آیه استنباط می­شود یک قیاس استثنایی است که متشکل از دو مقدمه است؛ مقدمه

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم شبهه دوم پیرامون اعجاز قرآن ۱۳۹۰/۱۲/۱۵ بحث در وجوه اعجاز قرآن است که باید مطالبی را درباره وجوه اعجاز قرآن مطرح کنیم ولی قبل از طرح این موضوع در رابطه با اصل اعجاز قرآن عرض کردیم دو شبهه مطرح است که یک شبهه را در جلسه گذشته اشاره کردیم و امروز به شبهه دوم اشاره می­کنیم. شبهه دوم شبهه دیگری که در رابطه با اصل اعجاز قرآن مطرح است مسئله پیچیدگی اعجاز قرآن است؛ به این معنی که اعجاز قرآن برای همه قابل درک و فهم نیست در حالی که معجزه باید به گونه­ای باشد که همه مردم اعجاز آن را درک کنند؛ چون هدف از اعجاز، صدق ادعای نبوت و در

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم دو شبهه پیرامون اعجاز قرآن ۱۳۹۰/۱۲/۰۸ نکته ما گفتیم در بعضی از آیات قرآن دعوت به اتیان به مثل قرآن شده و در واقع در مقام بیان ناتوانی در آوردن سوره­ای مثل قرآن است، پس قرآن به آوردن مثل خودش تحدی کرده است، نکته­ای که می­خواهیم عرض کنیم این است که وقتی در قرآن تحدی می­شود منظور این نیست که جملاتی از نظر شکل و محتوا شبیه قرآن آورده شود؛ چون ممکن است به ذهن افراد زیادی خطور کند که آوردن مثل سوره­های قرآن کار دشواری نیست و می­توان از این سوره­ها تقلید کرد در حالی که منظور از تحدی به سوره­هایی مثل قرآن این نیست که تقلید کنید و مثل سوره­های

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم شمول تحدی نسبت به همه زمان ها ۱۳۹۰/۱۲/۰۶ شمول تحدی نسبت به همه زمان­ها بحث دیگری که درباره تحدی وجود دارد این است که تحدی نسبت به همه زمان­ها جریان دارد، ما سابقاً گفتیم تحدی قرآن به اتیان به مثل قرآن یا حتی سوره­ای از سور قرآن صرفاً منحصر به مردم زمان نزول قرآن نبوده، بلکه این اعجاز همیشگی است و ناتوانی و اعجاز دیگران در این رابطه ابدی است. سؤال: آیا تحدی فقط نسبت قرآن است یا نسبت به کتب آسمانی دیگر هم تحدی صورت گرفته است؟ استاد: اولاً: ما متون اصلی کتب آسمانی دیگر را در اختیار نداریم تا ببینیم آیا در آن تحدی واقع شده یا خیر؟ ثانیاً: در

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بيست و دوم جاودانگی اعجاز قرآن ۱۳۹۰/۱۲/۰۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در جاودانگی اعجاز قرآن بود، عرض کردیم آیاتی از قرآن بر جاودانگی اعجاز قرآن دلالت می­کند که یک آیه را در جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم. آیه دوم آیه شریفه:« قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ اْلإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلي أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهيرًا » [۱] ؛ بگو: اگر انسانها و پريان (جن و انس) اتفاق کنند که همانند اين قرآن را بياورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هر چند يکديگر را (در اين کار) کمک کنند. ما این آیه را قبلاً هم در بحث از تحدی به کل قرآن ذکر کردیم، این آیه دلالت می­کرد

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم جاودانگی اعجاز قرآن ۱۳۹۰/۱۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته نتیجه بحث گذشته این شد که مسئله اعجاز قرآن از آیات مشتمل بر تحدی قابل استفاده است. در آیات تحدی اثبات شد که دیگران نمی­توانند حتی سوره­ای مثل سوره­های قرآن بیاورند و فرقی هم بین سوره­های کوتاه و بلند نیست؛ چون تحدی به کل قرآن، به ۱۰ سوره و حتی به یک سوره هم در قرآن آمده است لکن در مورد کمتر از یک سوره مثل یک جمله از قرآن از آیات تحدی چیزی استفاده نمی­شود؛ یعنی در قرآن مبارزه طلبی و هم آورد خواهی به یک جمله از جملات قرآن نشده و مثلاً در آیه­ای از آیات قرآن نیامده هیچ کس نمی­تواند حتی یک

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست معنای اعجاز ۱۳۹۰/۱۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در معنای اعجاز قرآن بود، عرض کردیم اعجاز عبارت است از ناتوان ساختن دیگران نه به این معنی که ابزار قدرت و توانایی دیگران از آنها سلب شود بلکه به این معنی که قرآن در حدی از فصاحت، بلاغت و… است که دیگران نمی­توانند مثل آن را بیاورند؛ یعنی به قدری مرتبه قرآن والا است که دور از دسترس دیگران است. عرض شد در قرآن لفظ اعجاز ذکر نشده و مسئله تحدی؛ یعنی مبارزه طلبی مطرح شده که تحدی یا به کل قرآن است چنانچه در بعضی آیات اشاره شده یا به ۱۰ سوره از قرآن و یا به یک سوره از قرآن است چنانچه در آیات

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم معنای اعجاز ۱۳۹۰/۱۱/۱۷ اعجاز قرآن از جمله مباحث مهم مقدماتی قرآن مسئله اعجاز قرآن است، این مطلب که قرآن معجزه جاویدان پیامبر اسلام است مکرراً مطرح شده و جای بحث و گفتگو ندارد. اعجاز از ریشه عجز به معنای ناتوان کردن است، ناتوان کردن دیگران به دو نحو ممکن است: گاهی اعجاز و ناتوان کردن دیگران به سلب توانایی­های دیگران است، فرض کنید که توانایی کسی به مال یا قدرت یا مقام است در این صورت اعجاز این شخص به این است که ابزار توانمندی او یعنی مال، مقام و قدرت او از او گرفته شود. اما گاهی اعجاز و ناتوان کردن دیگران به این نیست که توانایی دیگران سلب شود بلکه به این

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم رجال و درایه- علوم تجربی و انسانی ۱۳۹۰/۱۱/۱۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در علوم مورد نیاز تفسیر بود، تا اینجا به تعدادی از علوم مورد نیاز تفسیر اشاره کردیم، چند مورد دیگر باقی مانده که آنها را هم مورد بررسی قرار می­دهیم. رجال و درایه یکی از علوم مورد نیاز تفسیر، علم رجال و درایه است، علم رجال علمی است که درباره اوصاف راویان حدیث از جمله صدق، عدالت و فسق که ممکن است در اعتبار حدیث دخالت داشته باشند بحث می­کند که آیا عدالت، صدق، وثوق و… در اعتبار حدیث دخالت دارند یا خیر؟ علم درایه هم مربوط به کیفیت نقل حدیث از حیث اتصال و انقطاع سند یا مسند و مرسل بودن

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم معانی و بیان- کلام- اصول فقه – فقه ۱۳۹۰/۱۰/۱۲ بحث در علوم مورد نیاز تفسیر بود، تا اینجا در مورد علوم ادبی شامل لغت، صرف و نحو مطالبی را عرض کردیم، معلوم شد که نیازمندی مفسر به علم صرف و نحو مسلم است اما نیازمندی به علم لغت به عنوان اینکه قواعد این علم را بداند لازم نیست. ۴ و ۵) علم معانی و بیان علم معانی عبارت است از اصول و قواعدی که با رعایت آنها کلام با مقتضای حال و با قصد متکلم از بیان کلام مطابق می­گردد. علم بیان هم عبارت است از قواعدی که به سبب آن راه­های بیان یک معنی به اشکال مختلف که از جهت وضوح و روشنی