جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم اعتبار مروت در معنای عدالت ۱۳۹۱/۱۱/۱۸              خلاصه جلسه گذشته بحث در معنای مروئت بود؛ عرض شد که در روایات و لسان فقها مروئت تفسیر شده لکن تفسیر مروئت در روایات و کتب فقهیه متفاوت است. اگر بخواهیم در مقام اول یک جمع بندی نسبت به معنای مروئت داشته باشیم، به نظر می­رسد در مقام تفسیر مروئت نه می­توان به مثال اکتفا کرد زیرا مثال­ها در شرایط و اعصار و امصار مختلف می­شوند لذا نمی­شود در مقام ارائه تعریف و ضابطه مثال ذکر کرد؛ و همچنین نمی­توانیم مراتب کمالیه مروئت را که در برخی روایات بیان شده، به عنوان ملاک قرار دهیم چون همان گونه که ملاحظه

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم اعتبار مروت در معنای عدالت ۱۳۹۱/۱۱/۱۷              اعتبار مروت در معنای عدالت بحث در اعتبار مروت در معنای عدالت است. تا اینجا معلوم شد عدالت عبارت است از یک ملکه نفسانیه که موجب اتیان به اجبات و ترک گناهان کبیره است و اجتناب از صغائر در معنای عدالت معتبر نیست. اما آیا مروت در معنای عدالت معتبر است یا نه؟ آیا اگر کسی عملی بر خلاف مروت انجام داد از عدالت ساقط می­شود یا خیر؟ در این مورد در دو مقام باید بحث کنیم ابتدائاً باید دید که معنای مروت چیست و بعد از معلوم شدن معنای مروئت، ببینیم آیا در تحقق عدالت مدخلیت دارد یا نه؟

جلسه ۶۵ – PDF جلسه شصت و پنجم معنای عدالت – اجتناب از صغیره (حق در مسئله) ۱۶/۱۱/۱۳۹۱              قول سوم: تفصیل در مسئله قول سوم در مسئله اعتبار اجتناب از صغیره در معنای عدالت، تفصیلی است که محقق همدانی بین صغائر داده­اند؛ به نظر ایشان ارتکاب بعضی از صغائر موجب فسق و خروج از دایره عدالت است ولی ارتکاب بعضی از صغائر موجب فسق نیست به عبارت دیگر اجتناب از برخی صغائر در معنای عدالت مدخلیت دارد نه اجتناب از همه صغائر. این قول از این جهت تفصیل است که در قول اول اجتناب از همه گناهان صغیره در تحقق عدالت معتبر است و بنابر قول دوم یعنی قول مشهور اجتناب از صغیره مطلقا

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۱۵              خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد اعتبار اجتناب از صغیره در معنای عدالت چند قول وجود دارد؛ قائلین به قول اول معتقد بودند که اجتناب از صغیره در تحقق معنای عدالت مدخلیت دارد که ادله آنها مطرح و رد شد. قول دوم یعنی مشهور قائل بودند که اجتناب از صغیره در معنای عدالت دخیل نیست و دو دلیل بر مدعای خود اقامه کردند که ما آنها را بیان کردیم. به نظر می­رسد این دو دلیل تمام و اشکالی متوجه آنها نیست. دلیل سومی هم بر این مدعا اقامه شده که به بیان آن می­پردازیم: دلیل سوم بر طبق

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۱۴              خلاصه جلسه گذشته بحث به مقام چهارم از مقامات مربوط به مسئله اجتناب از صغیره رسید؛ در این مقام بحث این است که آیا اجتناب از صغیره داخل در معنای عدالت هست یا خیر؟ آیا عادل کسی است که فقط از کبیره اجتناب کند یا کسی است که هم از کبیره و هم از صغیره اهل اجتناب باشد؟ گفته شد که دراین مسئله سه قول وجود دارد بعضی اجتناب از صغیره را در عدالت معتبر می¬دانند و برخی هم آن را از معنای عدالت خارج دانسته و معتقدند که صرف اجتناب از کبیره برای تحقق عدالت کفایت می¬کند. برخی

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۰۹              خلاصه جلسه گذشته نتیجه بحث در مطلب اول از مقام سوم این شد که کسی که گناه صغیره را مرتکب شود و مداومت بر آن گناه داشته باشد و توبه نکند یا آن گناه را کثیراً انجام دهد و توبه نکند یا چند بار انجام دهد و بنای بر ادامه دادن داشته باشد اصرار بر صغیره محقق می­شود اما اگر یکبار گناه صغیره از او سر بزند و توبه نکند، به صرف عدم توبه، اصرار محسوب نمی­شود. ضابطه این مسئله را هم عرض کردیم و گفتیم که برای صدق اصرار باید به عرف مراجعه کرد در مواردی که به

جلسه ۶۱ – PDF   جلسه شصت و یکم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۰۸              عرض شد در مورد معنای اصرار بر صغیره چندین رأی و نظر وجود دارد که ما اجمالاً به این آراء و انظار اشاره کردیم قبل از اینکه به بیان ادله بپردازیم، لازم است نکته­ای مورد توجه قرار گیرد. نکته آن نکته این است که برای شناخت این مفهوم یعنی الاصرار علی الصغیرة آیا لازم است که سراغ ادله برویم و در روایات و ادله شرعیه این مفهوم را جستجو کنیم یا اینکه این یک مطلبی است که نیاز رجوع به ادله ندارد چون با توجه به اینکه معنای صغیره و کبیره و ملاک آنها در شریعت بیان شده و

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۰۷              خلاصه جلسه گذشته اصل بحث ما در این بود که آیا اجتناب از صغیره در عدالت معتبر است یا نه؟ گفتیم مناسب است که در این رابطه مقدمةً درباره چند مطلب صحبت کنیم؛ مجموع مطالبی که باید درباره آن بحث شود چهار مطلب است که در چهار مقام آنها را طرح می­کنیم. دو مطلب را در طی مقام اول و مقام دوم بحث کردیم؛ مقام اول درباره اصل وجود گناه صغیره بود یعنی اینکه آیا تقسیم معاصی به کبیره و صغیره صحیح است یا خیر؟ نتیجه بحث این شد که این تقسیم صحیح است و ما گناهی به نام گناه صغیره

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۰۴              خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد ملاک و ضابطه گناه کبیره و به تبع آن گناه صغیره اقوال متعدد و مختلفی وجود دارد بعد از اینکه ثابت شد تقسیم معاصی به کبیره و صغیره صحیح است در مورد ملاک اختلاف شده است؛ اقوال را بیان کردیم و عرض کردیم برای فهم صحیح ملاک مناسب است به سراغ روایات برویم سه طائفه روایت نقل کردیم بنابر روایات یک طائفه هر گناهی که خداوند متعال بر آن وعده عذاب و عقاب و آتش داده باشد گناه کبیره است که به تبع این گناه صغیره آن گناهی است وعده عقاب و

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم معنای عدالت – اجتناب از صغیره ۱۳۹۱/۱۱/۰۳              خلاصه جلسه گذشته عرض شد که در مورد ضابطه و ملاک گناه کبیره و تمییز آن از گناه صغیره اقوال مختلفی وجود دارد، اما برای پی بردن به حقیقت امر لازم است به سراغ روایات برویم و روایاتی را که در این رابطه وارد شده مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی سه طایفه از روایات در جوامع روایی وجود دارد: طایفه اول از روایات فقط در مقام بیان ضابطه و قاعده برای گناه کبیره هستند. طایفه دوم روایاتی هستند که فقط عدد گناهان کبیره را نقل کرده­اند، البته در بیان تعداد گناهان کبیره هم اختلاف است؛ از یک