امام سجاد

جلسه ۱۳۲ – PDF جلسه صد و سی و دوم  مروری بر مباحث گذشته – مؤلفه های خضوع قلبی ۱۴۰۴/۰۶/۲۵ مروری بر مباحث گذشته بحث ما در مورد حق نماز سال گذشته به پایان نرسید. فرازی از رساله حقوق امام سجاد (علیه السلام) مربوط به نماز بود. اجمالاً عرض کردیم: امام در طلیعه این کلام، دو حق برای نماز ذکر کردند. برای یادآوری، من این را می‌خوانم. ممکن است تکرار باشد، اما برای بازگشت به این بحث پس از فاصله چند ماهه، ناچاریم این را بخوانیم: «و حَقُّ الصَّلاةِ أن تَعلَمَ أنّها وِفادَةٌ إلى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ، و أنّكَ فيها قائمٌ بينَ يَدَيِ اللّه». حق نماز دو چیز است: یکی اینکه بدانید نماز در واقع یک مرکب یا

جلسه ۱۲۷ – PDF جلسه صد و بیست و هفتم  حق نماز – حق اول نماز: شناخت حقیقت نماز ۱۴۰۴/۰۲/۰۳   شرح رساله حقوق امام سجاد (علیه السلام) در رساله حقوق، ابتدا به حق الله پرداختند. سپس به حق النفس، یعنی حق انسان بر خودش، اشاره کردند؛ اولی حق خدا بر انسان و دومی حق انسان برای خودش. پس از آن، شروع کردند به بیان حق بعضی از اعضاء و جوارح انسان و هفت عضو را ذکر کردند، هرچند هر یک از این حقوق مشتمل بر حقوق فرعی و جزئی هم هست؛ بعضی از حقوق ایجابی است و بعضی سلبی. به هر حال از اینجا شروع می‌کنند به بیان حق مهم‌ترین عبادت که نماز باشد. حق اول نماز: شناخت حقیقت

جلسه ۱۱۹ – PDF جلسه صد و نوزدهم  ۲. کثرت یاد مرگ – آثار یاد مرگ ۱۴۰۳/۰۹/۲۱   ۲. کثرت یاد مرگ سخن در راه دوم از راه‎های حفظ عورت و رعایت حق این عضو بود. یکی از راه‏هایی که خیلی می‏تواند به انسان کمک کند تا حلال و حرام را در مورد این عضو رعایت کند، زیادی یاد مرگ است. ما در مورد مرگ اندیشی و فرق آن با مرگ هراسی مختصرا مطالبی را عرض کردیم و سپس در مورد اهمیت یاد مرگ نکاتی را متعرض شدیم. آثار یاد مرگ یاد مرگ آثار مختلفی دارد که شاید یکی از مهمترین آثار همان است که در این فراز از سخن امام سجاد به آن اشاره شده است. در روایتی از

جلسه ۱۱۴ – PDF جلسه صد و چهاردهم  راه های کمک به رعایت حق عورت – راه اول (غض بصر) – غض بصر مهم ترین راه حفظ عورت ۱۴۰۳/۰۸/۰۹   شرح رساله حقوق امام سجاد در مورد حق فرج و اینکه این حق باید در مسیر حرام از آن استفاده نشود «و اما حق فرجک فحفظه مما لایحل لک» باید از هر حرامی اجتناب شود، این حرام به هر طریقی که می خواهد باشد، دیگر معلوم است و در طریق حلال نیز باید اعتدال رعایت شود. راه های کمک به رعایت حق عورت در ادامه راه های استعانت و کمک کردن را به حفظ این حق را بیان می کند. این حق مهمی است، اینکه در استفاده از این عضو

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم  آثار فقهی حرام خواری – حق دوم شکم: میانه روی در حلال خواری – بیان کلی ۱۴۰۲/۱۲/۱۶   شرح رساله حقوق امام سجاد فرمود: «و ان تقتصد له فی الحلال، و لا تخرجه من حد التقویة الی حد التهوین و ذهاب المروءة، و ضبطه اذا هم بالجوع و الظمأ»؛ ما عرض کردیم طبق این بیان شریف، شکم و بطن حقی دارد. اولین حق پرهیز از حرام خواری است، این یک بعد سلبی دارد و یک بعد ایجابی. یک حق است اما دو وجه برایش می توان تصویر کرد. وجه سلبی آن این است که انسان بطن را وعاء و ظرف برای حرام قرار ندهد، قلیل منه و کثیر منه، این وجه سلبی

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم  شرافت ید – حقیقت شرافت ۱۴۰۲/۰۹/۰۱     شرح رساله حقوق این آخرین فراز از بیان نورانی امام سجاد در حق ید است. جمله و عبارت را در جلسه قبل خواندیم «فاذا هي قد عقلت و شرفت في العاجل، وجب لها حسن الثواب من الله في الآجل»؛ «عقلت» را در جلسه قبل توضیح دادیم که منظور از «عقلت الید» یعنی چه. شرافت ید « شرفت في العاجل »؛ اگر اینچنین شد نتیجه‎اش « وجب لها حسن الثواب من الله في الآجل»؛ عاقبت نیکو در پایان، در آن دنیا حتما برای او خواهد بود. چه کسی است که حسن الثواب فی الآجل را رها کند و بچسبد به بهره عاجل در این دنیا،

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم شرح رسالة الحقوق – بزرگی گناه تهمت ۱۴۰۰/۰۸/۰۵ شرح رسالة الحقوق بحث ما درباره تهمت بود به عنوان یکی از مصادیق مهم بدزبانی. در جلسه گذشته اشاره کردیم که اساساً حقیقت بهتان و تهمت چیست و آن آیات را هم ذکر کردیم و نکاتی که در آن آیات وجود داشت، بیان شد. بزرگی گناه تهمت در مورد عظمت و بزرگی این گناه تعبیرات تکان دهنده‌ای از ناحیه ائمه معصومین(ع) وارد شده است. این خیلی مهم است که بالاخره بدانیم گناه ما در چه حدی است؛ عصیان خداوند فی نفسه قبیح است؛ قبح نافرمانی خداوند به هیچ وجه قابل انکار نیست؛ لکن در میان قبائح و نافرمانی‌ها، زشتی و بزرگی و بدی برخی

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم شرح رسالة الحقوق – نکات مهم آیات ۱۱ تا ۱۹ سوره نور ۱۴۰۰/۰۷/۲۸ شرح رسالة الحقوق این بحثی بود که درباره فرع پنجم مطرح بود. چون امروز چهارشنبه است و شرح رسالة الحقوق را داریم و فرصت هم کم است. … ان‌شاءالله روز شنبه درس تعطیل است؛ یکشنبه هم تعطیل رسمی است. ان‌شاءالله روز دوشنبه درس خواهیم داشت. عرض شد یکی از مهم‌ترین مصادیق بدزبانی که امام سجاد(ع) اکرام زبان را از چنین صفت زشتی (بدزبانی) از حقوق این عضو برشمرده، عبارت است از بهتان و تهمت. به همین مناسبت گفتیم در طلیعه بحث از بهتان خوب است اشاره‌ای شود به داستان افک و ماجرایی که در آیات ۱۱ تا ۱۹ سوره

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم  شرح رسالة الحقوق – ۳. تهمت – آیات ۱۱ تا ۱۹ سوره نور ۱۴۰۰/۰۷/۲۱ شرح رسالة الحقوق بحث ما در حقوق اعضای بدن انسان بود. اولین عضوی که امام سجاد(ع) به بیان حقوق آن پرداخته‌اند، حق اللسان بود. یک حق کلی برای لسان و زبان فرمودند: «وَ أَمَّا حَقُ‏ اللِّسَانِ‏ فَإِكْرَامُهُ‏ عَنِ الْخَنَا»، بزرگداشت و تکریم زبان از بدزبانی؛ یعنی آن را از بدزبانی حفظ کنند؛ این اصل این حق بود. به همین مناسبت اشاره‌ای داشتیم به برخی از مصادیق بدزبانی؛ یکی از مهم‌ترین مصادیق بدزبانی، غیبت بود. تا حد ممکن و به مقداری که این جلسات اقتضا می‌کرد، درباره آن سخن گفتیم. دومین مصداق آن دروغ بود که درباره آن هم

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم آثار اخروی دروغ – ۱. سیاهی چهره – ۲. بوی بسیار نامطبوع و تنفر و لعن ملائکه ۱۴۰۰/۰۳/۱۲ شرح رسالة الحقوق در مورد برخی از مصادیق مهم بدزبانی و بدگویی سخن می‌گفتیم و اینکه حق زبان بر انسان این است که زبانش را از بدگویی حفظ کند؛ بزرگداشت زبان از سوی انسان به حفظ آن از بدزبانی و بدگویی است. گفتیم غیبت یکی از مصادیق مهم بدزبانی است؛ دروغ هم یکی از مصادیق مهم بدزبانی است. دروغ یک آثار دنیوی دارد و یک آثار اخروی؛ آثار اخروی باقی مانده که به طور خلاصه به یکی دو اثر اخروی دروغ اشاره می‌کنم. آثار اخروی دروغ دروغ به عنوان یک سیئه حتماً چهره‌ای حقیقی

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم آثار دنیوی و اخروی دروغ – ۱. اثر مادی دنیوی – ۲. اثر معنوی دنیوی ۱۴۰۰/۰۳/۰۵ شرح رساله الحقوق تا اینجا اجمالاً دو جلسه درباره یکی از مصادیق بدزبانی (که اکرام زبان و بزرگداشت و حفظ آن از بدزبانی به عنوان یکی از حقوق اعضای انسان بر انسان از آن نام برده شده)، مطالبی را گفتیم. «فاکرامه عن الخنا»، یعنی حق زبان بر انسان این است که نگذارد زبانش به بدگویی رو بیاورد. بزرگداشت این عضو به این است که جلوی بدگویی و بدزبانی را بگیرد؛ این یک حق است. در این جلسه درباره آثار دنیوی و اخروی دروغ خیلی مختصر و کوتاه مطالبی را عرض می‌کنم. آثار دنیوی و اخروی دروغ

جلسه ۱۹ – PDF جلسه چهل و نهم دروغ – ناسازگاری دروغ با ایمان – دروغ کلید همه پلیدی‌ها ۱۴۰۰/۰۱/۱۸ شرح رسالة الحقوق عرض کردیم اولین حقی که برای زبان در این کلام نورانی امام سجاد(ع) نقل شده، «فَإِكْرَامُهُ‏ عَنِ‏ الْخَنَى‏»، بزرگداشت زبان از بدگویی و بدزبانی؛ یعنی زبان نباید بدگو و بدزبان باشد. به همین مناسبت گفتیم به برخی از مصادیق رایج و مهم بدزبانی اشاره می‌کنیم که آثار مخربی در جامعه دارد. اولین مورد غیبت بود که اجمالاً مطالبی در مورد آن گفته شد. ۲. دروغ دومین مورد، کذب و دروغ است. ما اینجا اگر بخواهیم درباره هر یک از این مصادیق بحث‌های متنوعی که می‌توان اینجا مطرح کرد سخن بگوییم، خیلی به درازا می‌کشد. فرض بفرمایید غیبت