ازدواج

 جلسه ۳۴ – PDF    جلسه سی و چهارم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – ادله اعتبار – دلیل سوم: استنکار عرف و غیر متعارف بودن عقد تعلیقی – کلام محقق خویی      ۱۴۰۱/۱۰/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اعتبار تنجیز در عقد نکاح بود؛ تا اینجا دو دلیل را مورد بررسی قرار دادیم. دلیل اول اجماع و دلیل دوم روایات بود. دلیل سوم: استنکار عرف و غیرمتعارف بودن عقد تعلیقی دلیل سوم این است که به طور کلی اگر در عقود تعلیق وجود داشته باشد، از نظر عرف مورد پذیرش نیست و مستنکر محسوب می‌شود. به عبارت دیگر عقد معلق نزد عامه مردم غیر متعارف است؛ عرف نه تنها با این

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – ادله اعتبار تنجیز دلیل اول: اجماع- بررسی دلیل اول  ۱۴۰۱/۱۰/۱۷    ادله اعتبار تنجیز بحث در اعتبار تنجیز در عقد نکاح بود؛ عرض کردیم به نظر بسیار از فقها یا همه فقها اجمالاً تعلیق مبطل عقد است، بدین معنا که عقد حتماً باید منجز باشد. صرف نظر از صوری که در مسأله وجود دارد، اجمالاً چند دلیل بر اعتبار تنجیز یا به تعبیر دیگر بطلان عقد به سبب تعلیق اقامه شده است. اینکه عرض می‌کنم فی‌الجمله این چند دلیل ذکر شده، برای این است که در مورد بعضی از صور اختلاف است و شاید متقدمین بین این صور تفکیک نکرده‌اند؛ بحث

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – صور مهم مسأله   ۱۴۰۱/۱۰/۱۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در مسأله دهم درباره اشتراط تنجیز بود، اینکه عقد اگر بخواهد صحیح واقع شود، حتماً باید منجز باشد و تعلیق در عقد مبطل است. لکن عرض کردیم از آنجا که تعلیق دارای اقسامی است، صور مختلفی قابل تصویر است و چون بین این صور از جهاتی تفاوت‌هایی وجود دارد، بهتر آن است که صور مهمه این بحث را اجمالاً بیان کنیم و ببینیم در کدام یک از این صور مسأله مورد اتفاق است و کجا محل اختلاف. صور مهم مسأله براساس اقسامی که برای تعلیق و معلق علیه وجود دارد، حدود ۱۶ صورت

جلسه ۲۹- PDF جلسه بیست و نهم احکام عقد – مسأله ۱۰ عروه – بررسی اعتبار اتحاد مجلس در عقد – کلام علامه در اعتبار اتحاد و بررسی آن – یک نکته در مورد عبارت مرحوم سید ۱۴۰۱/۰۹/۲۶ بررسی اعتبار اتحاد مجلس در عقد مسأله دیگری که به دنبال بحث از اعتبار موالات در عقد مطرح است و مرحوم سید در عروه آن را بیان کرده‌اند، لکن امام(ره) در تحریر متعرض آن نشده‌اند، مسأله اشتراط اتحاد مجلس ایجاب و قبول است. چون این را امام شرط نمی‌دانستند و به نظر ایشان شاید اهمیتی نداشته، متعرض نشده‌اند؛ اما مرحوم سید در عروه این را بیان کرده‌اند. این هم از متفرعات بحث موالات است، یعنی چون مسأله موالات در عقد بین ایجاب

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم عقد نکاح – بررسی اعتبار ماضویت – ادله اعتبار – دلیل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و بررسی آنها – دلیل عدم اعتبار – نتیجه ۱۴۰۱/۰۳/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در اعتبار ماضویت در عقد نکاح بود؛ عرض کردیم مرحوم سید درباره این شرط می‌فرماید احتیاط مستحب آن است که ماضویت در عقد نکاح معتبر است، و بر این اساس فرموده‌اند «فیکفی المستقبل و الجملة الخبریة کأن یقول ازوجک أو أنا مزوجک فلانه»، چون احتیاط مستحب است که ماضویت در عقد نکاح معتبر است، لذا اگر کسی به صورت صیغه مستقبل یا مضارع، عقد نکاح را جاری کند و به صورت جمله خبریه بگوید «ازوجک» یا «أنا مزوجک فلانه» این کفایت می‌کند

جلسه ۱۰۸ – PDF جلسه صد و هشتم  عقد نکاح – بررسی اعتبار عربیت در عقد نکاح – مبنای احتیاط وجوبی امام – حق در مسأله – عدم لزوم ترجمه – اشکال به امام و مرحوم سید – بررسی اعتبار ماضویت – اقوال ۱۴۰۱/۰۳/۰۳ مبنای احتیاط وجوبی امام در اعتبار عربیت بحث در اعتبار عربیت در عقد نکاح بود؛ ادله اعتبار عربیت ذکر شد و به جز دو دلیل، یعنی مقتضای اصالة الفساد و مقتضای احتیاط، سایر ادله مورد اشکال قرار گرفت. این دو دلیل نهایتاً اقتضای اعتبار عربیت در نکاح را ثابت می‌کند، به شرط اینکه مانعی در برابر آن نباشد. تا اینجا گفتیم در باب معاملات، اصل بر فساد است و در صورت شک در صحت نکاح. همانطور

جلسه ۱۰۷ – PDF جلسه صد و هفتم عقد نکاح – بررسی اعتبار عربیت در عقد نکاح – ادله اعتبار – دلیل سوم، چهارم، پنجم، ششم و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۳/۰۲ دلیل سوم بحث در ادله اعتبار عربیت در عقد نکاح بود. عرض کردیم چند دلیل برای این مدعا ذکر شده که دو دلیل از آنها در جلسه قبل مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد این دو دلیل هیچ‌کدام وافی به مقصود نیست. دلیل سوم که منسوب به صاحب جامع المقاصد است و مرحوم شیخ آن را از محقق ثانی صاحب جامع المقاصد نقل کرده، و مرحوم آقای خویی هم آن را به ایشان نسبت داده، این است که اساساً به صیغه و عقدی که به زبان غیر عربی منعقد

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم  عقد نکاح – بررسی اعتبار عربیت در عقد نکاح – اقوال – ادله اعتبار عربیت – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم و بررسی آن ۱۴۰۱/۰۳/۰۱ اعتبار عربیت در عقد نکاح بحث در لزوم انشاء عقد به زبان عربی بود؛ عرض کردیم در این باره چند قول وجود دارد. برخی قائل به اعتبار عربیت مطلقا شده‌اند و معتقدند اگر عقد نکاح به زبان غیرعربی واقع شود، منعقد نمی‌شود. برخی قائل به عدم اعتبار مطلقا شده‌اند و معتقدند اگر عقد نکاح به زبان غیرعربی هم واقع شود، صحیح است. برخی هم تفصیل داده‌اند بین قدرت بر عربیت ولو بالتوکیل و عجز از آن. بر این اساس می‌گویند در صورتی که شخص

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح – ادله جواز اشاره بر هر دو مبنا – دلیل دوم: ضرورت – دلیل سوم: سیره عقلا – مقام دوم: عدم جواز اشاره در غیر اخرس – جواز اشاره برای اخرس در نکاح موقت ۱۴۰۱/۰۲/۳۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در جواز اشاره در عقد نکاح بود؛ گفتیم درباره این موضوع در دو مقام بحث می‌شود. یکی اینکه آیا اخرس می‌تواند در عقد نکاح به اشاره اکتفا کند یا نه؛ دوم، که در عبارت تحریر هم به آن تصریح شده، این است که آیا غیر اخرس می‌تواند در عقد نکاح به اشاره اکتفا کند یا نه. بحث در مقام اول بر طبق دو مبنا

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم  عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح ۱۴۰۱/۰۲/۲۸                                                                                  خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی جواز اشاره در عقد نکاح بود. عرض کردیم درباره این مسأله در دو مقام بحث می‌کنیم؛ مقام اول درباره اکتفاء به اشاره در نکاح اخرس است، در حالی که امکان توکیل برای او وجود دارد. مقام دوم که البته چندان بحثی ندارد، درباره عدم اکتفاء به اشاره در نکاح غیر اخرس است. در مقام اول گفتیم بر دو مبنا باید بحث کنیم؛ یکی مبنای کسانی که اعتبار لفظ در عقد نکاح را از طریق ادله لفظیه و روایات اثبات کرده‌اند و البته اجماع هم ممکن است مورد استناد آنها قرار گرفته باشد. مبنای دوم مبنای

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح – مقام اول: بررسی جواز اشاره برای اخرس – الف. بر مبنای استناد اعتبار لفظ به ادله لفظیه – کلام محقق خویی ۱۴۰۱/۰۲/۲۷ بررسی جواز اشاره در عقد نکاح عرض شد در متن تحریر بعد از اینکه امام(ره) فرمودند در نکاح اعم از دائم و منقطع، لفظ معتبر است و کتابت کفایت نمی‌کند، فرمودند: اشاره مفهمه در غیر اخرس هم کفایت نمی‌کند. اینجا در واقع دو مسأله و دو مطلب وجود دارد؛ یکی بحث از کفایت اشاره در نکاح اخرس است، و دیگری عدم کفایت اشاره در نکاح غیر اخرس. اگر در مورد اخرس و کسی که قدرت بر تکلم ندارد و به

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم عقد نکاح – بررسی جواز کتابت در عقد نکاح – ادله جواز کتابت – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم و بررسی آن – بررسی جواز کتابت در نکاح موقت ۱۴۰۱/۰۲/۲۶ جمع‌بندی مباحث گذشته امام(ره) در متن تحریر بعد از بیان نیاز عقد به ایجاب و قبول لفظی، فرمودند مجرد رضای قلبی از طرفین و نیز معاطاتی که در اغلب معاملات جریان دارد، کفایت نمی‌کند. عبارت این بود: «النكاح على قسمين: دائم و منقطع، و كل منهما يحتاج إلى عقد مشتمل على إيجاب و قبول لفظيین دالين على إنشاء المعنى المقصود و الرضا به دلالة معتبرة عند أهل المحاورة، فلا يكفي مجرد الرضا القلبي من الطرفين و لا المعاطاة الجارية

جلسه ۱۰۱ – PDF جلسه صد و یکم عقد نکاح – بررسی اعتبار لفظ در عقد نکاح – ادله اعتبار لفظ در نکاح موقت – روایت چهارم، پنجم، ششم و بررسی آنها – حق در مسأله – یک اشکال و پاسخ به آن ۱۴۰۱/۰۲/۲۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اعتبار لفظ در نکاح بود. عرض کردیم در مورد نکاح دائم، لفظ معتبر است. در مورد نکاح موقت هم به ادله‌ای استناد شده بر اعتبار لفظ. روایاتی در این رابطه مورد استدلال و استناد قرار گرفته است. این روایات در باب ۱۸ از ابواب متعه از کتاب النکاح وسائل الشیعة ذکر شده است. سه روایت در جلسه قبل ذکر شد؛ چند روایت دیگر هم در این رابطه وجود دارد که

جلسه ۱۰۰ – PDF جلسه صدم  عقد نکاح – بررسی اعتبار لفظ در عقد نکاح –ادله عدم اعتبار – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم: روایت – نتیجه در نکاح دائم – ادله اعتبار لفظ در نکاح موقت – روایت اول، دوم، سوم و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۲/۲۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا لفظ و صیغه ایجاب و قبول در تحقق نکاح معتبر است یا نه. گفتیم قائلین به اعتبار لفظ در نکاح، به چند دلیل تمسک کرده‌اند. این ادله یک به یک مورد بررسی قرار گرفت و نهایتاً به این نتیجه رسیدیم که مهم‌ترین دلیل بر اعتبار لفظ در نکاح، اجماع است. البته استصحاب عدم زوجیت و اصالة الفساد هم می‌تواند این امر را

جلسه ۹۹ – PDF جلسه نود و نهم  عقد نکاح – بررسی اعتبار لفظ در عقد نکاح – دلیل سوم: روایات – روایت دوم و بررسی آن دلیل چهارم: اجماع – دلیل پنجم: استصحاب عدم زوجیة – دلیل ششم: اصالة الفساد ۱۴۰۱/۰۲/۲۱ دلیل سوم: روایات بحث در ادله اعتبار لفظ در عقد نکاح بود؛ تا اینجا سه دلیل بر اعتبار لفظ در عقد نکاح ذکر شد. دلیل سوم روایات بود؛ نتیجه بررسی روایت اول این شد که دلالت بر اعتبار لفظ در عقد نکاح ندارد. روایت دوم روایت دوم روایتی است که سید مرتضی آن را در کتاب انتصار بیان کرده است. روایت مربوط به زنی است به نام حولا که شوهرش از او رضایت نداشت و خدمت پیامبر(ص) رسید

جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم عقد نکاح – ادله اعتبار لفظ در نکاح – دلیل دوم: قیاس اولویت – دلیل سوم: روایات – روایت اول و بررسی آن ۱۴۰۱/۰۲/۱۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله اعتبار لفظ در نکاح بود؛ عرض کردیم مشهور بلکه مورد اتفاق بین فقهاست که برای تحقق نکاح، لفظ و صیغه مشتمل بر ایجاب و قبول لازم و معتبر است. بر این ادعا چند دلیل اقامه شده است؛ در جلسه گذشته یک دلیل را ذکر کردیم؛ دلیلی که شیخ انصاری آن را ذکر کرده و اشکال این دلیل را بیان کردیم؛ گفتیم این دلیل نمی‌تواند اثبات کند اعتبار لفظ را در تحقق نکاح و انشاء. دلیل دوم: قیاس اولویت دلیل دوم که مرحوم

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم عقد نکاح – بررسی اعتبار لفظ در عقد نکاح – تنقیح موضوع بحث – ادله اعتبار – دلیل اول و بررسی آن ۱۴۰۱/۰۲/۱۸      بررسی اعتبار لفظ در عقد نکاح «فصل في عقد النكاح و أحكامه؛ النكاح على قسمين: دائم و منقطع، و كل منهما يحتاج إلى عقد مشتمل على إيجاب و قبول لفظين دالين على إنشاء المعنى المقصود و الرضا به دلالة معتبرة عند أهل المحاورة، فلا يكفي مجرد الرضا القلبي من الطرفين و لا المعاطاة الجارية في غالب المعاملات و لا الكتابة، و كذا الإشارة المفهمة في غير الأخرس». بحث در عقد و احکام آن بود؛ قبل از تعطیلات اخیر، درباره دو قسم نکاح اشاره اجمالی داشتیم؛ منتهی چون نکاح

جلسه ۹۶ . PDF جلسه نود و ششم  عقد نکاح – اقسام نکاح – بررسی مشروعیت نکاح منقطع – ادله مشروعیت- دلیل دوم: روایات کلام صاحب جواهر و بررسی آن – نتیجه نهایی ۱۴۰۰/۱۲/۲۴ خلاصه جلسه گذشته نتیجه بحث درباره نکاح متعه از حیث مشروعیت و استحباب این شد که اصل مشروعیت نکاح منقطع مسلّم است و اباحه آن مطلقا قابل اثبات است و روایات فراوانی ـ علاوه بر برخی آیات ـ بر این مطلب دلالت دارد. لکن گفتیم در مورد استحباب، روایات دال بر استحباب بر دو دسته هستند؛ نظر ما مجموعاً این شد که شاید نتوانیم به استحباب مطلقا قائل شویم. چون در برخی روایات قیودی ذکر شده که با ملاحظه آن قیود معلوم می‌شود استحباب بر مدار

جلسه ۹۵ – PDF جلسه نود و پنجم عقد نکاح – اقسام نکاح – بررسی مشروعیت نکاح منقطع – ادله مشروعیت- دلیل دوم: روایات جمع‌بندی بحث درباره استحباب متعه – یک اشکال و پاسخ آن ۱۴۰۰/۱۲/۲۳ جمع‌بندی بحث درباره استحباب متعه بحث پیرامون روایاتی است که بر استحباب متعه دلالت می‌کند. در جلسه گذشته تعدادی از این روایات را خواندیم؛ نتیجه این شد که برخی از این روایات دلالت بر استحباب متعه به نحو مطلق می‌کند و به استناد همین روایات هم قائل به استحباب متعه مطلقا شده‌اند. لکن روایاتی هم وجود دارد که به نظر می‌رسد مقید آن اطلاقات می‌تواند باشد. در برخی روایات، استحباب در صورتی استفاده می‌شود که خلافاً علی من انکرها صورت بگیرد؛ یعنی کسی نکاح

جلسه ۹۴ – PDF جلسه نود و چهارم  عقد نکاح – اقسام نکاح – بررسی مشروعیت نکاح منقطع – ادله مشروعیت – دلیل دوم: روایات بررسی روایات دال بر استحباب ۱۴۰۰/۱۲/۲۳ بررسی روایات دال بر استحباب نتیجه بحث تا اینجا این شد که نکاح منقطع یا متعه بدون تردید جایز، حلال و مشروع است. هم آیات و هم روایات بر حلیت و مشروعیت آن دلالت دارند؛ البته اصل حلیت و جواز مطلق است و مقید به قیدی نیست. لکن روایاتی بر استحباب متعه دلالت می‌کند و روایاتی هم دال بر کراهت متعه است. از آنجا که این دو دسته روایات مهم است و مورد استناد گروه‌هایی قرار گرفته برای اثبات استحباب مطلقا، یا اثبات کراهت مطلقا، لازم است این دو