محقق خویی

جلسه ۶۹ – PDF جلسه شصت و نهم  مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت چهارم – فرض اول – دلیل – اشکال محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۴/۰۲/۲۷   صورت چهارم عرض کردیم در فرع دوم که در مسئله سوم مطرح شده، چند صورت تصویر می‌شود؛ حکم سه صورت از صور چهارگانه مورد بررسی قرار گرفت. صورت چهارم مشتمل بر دو فرض است. فرض اول امام(ره) می‌فرماید: «و إن علم تاريخ أحدهما دون الآخر فان كان المعلوم تاريخ عقد الجد قدم على عقد الأب». صورت چهارم این است که تاریخ عقد یکی معلوم است و دیگری مجهول. فرض اول این است که تاریخ عقد جد معلوم است؛ مثلاً می‌دانیم در فلان روز و فلان

جلسه ۹۲ – PDF جلسه نود و دوم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد – ادامه بررسی دلیل چهارم – دو دیدگاه دیگر در مورد خروج سیره عقلایی ازآیات – ۱. خروج تخصصی سیره از آیات و بررسی آن – اشکال اول ۱۴۰۴/۰۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته نتیجه مباحث گذشته این شد که به نظر محقق خراسانی آیات نمی‌توانند رادع سیره عقلاییه باشند، زیرا اگر بخواهند رادعیت داشته باشند دور پیش می‏آید، لذا سیره مخصص آیات است و آیات به وسیله سیره تخصیص می‌خورند، زیرا علم به ردع شارع از سیره عقلا مبنی بر اخذ به خبر ثقه نداریم و همین برای اعتبار سیره کفایت می‌کند. وقتی سیره معتبر شد، مخصص آیات می‌شود، چون آیات از مطلق ظنون

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه پنجم – بررسی کلام محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – مقتضای تحقیق در مسئله ۱۴۰۳/۱۲/۰۶   نکته قبل از اینکه به بررسی راه چهارم و پنجم جمع بین روایات بپردازم و اشکالات مرحوم آقای خویی را بررسی کنم، فقط یک نکته‌ای را یادآوری می‌کنم که در جلسه گذشته مورد پرسش واقع شد و آن اینکه دلیلی که در کلام مرحوم آقای خویی برای تفصیل ذکر شد، تمسکاً باطلاقات ادلة النکاح المنقطع بعد فرض انصراف ما دلّ علی اعتبار رضی الأب الی العقد الدائم مورد اشکال قرار گرفت که این

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – دلیل دیگر برای راه سوم (قول پنجم) و بررسی آن – راه چهارم و پنجم (قول ششم و هفتم) – مستند راه پنجم – اشکالات محقق خویی – اشکال اول – اشکال دوم – کلام محقق خویی در مورد دو روایت ۱۴۰۳/۱۲/۰۵ دلیل دیگر برای راه سوم (قول پنجم) و بررسی آن نتیجه بررسی‌های راه سوم برای جمع میان روایات این شد که نمی‌توانیم تشریک را بپذیریم. قول به تشریک علاوه بر جمع میان روایات به بیان مذکور، به اصل احتیاط در باب نکاح هم استناد کرده‌اند؛ به عبارت دیگر، از باب احتیاط در

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهل مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت هفتم و بررسی آن – اشکال صاحب جواهر – اشکال محقق حکیم – اشکال محقق خویی – حق در مسئله ۱۴۰۳/۱۰/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول به استقلال ولی در امر نکاح باکره رشیده بود؛ عرض کردیم روایاتی برای اثبات این مدعا مورد استناد قرار گرفته؛ تا اینجا شش روایت نقل شد. بعضی از این روایات بر استقلال ولی دلالت دارد، خلافاً لصاحب الجواهر که هم در سند این روایات خدشه کرد و هم در مورد دلالت این روایات اشکالات یا توجیهاتی را بیان

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نفر – بررسی وجوه پنج گانه استدلال به آیه – بررسی وجه پنجم: بررسی مقدمه دوم – اشکال محقق خراسانی – پاسخ محقق خویی و بررسی آن – بررسی پاسخ محقق خویی – حق در مسئله – شرح رساله حقوق – ۳ . تهدید نفس به عذاب الهی – کیفر زنا ۱۴۰۳/۱۰/۱۲ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در مورد مقدمه دوم از وجه پنجم از وجوه استدلال به آیه نفر بود. عرض کردیم مقدمه دوم در صدد اثبات اطلاق آیه نفر است و اینکه حذر مطلقا واجب است چه انذار مفید علم و یقین باشد و چه نباشد.

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نفر – مواضع استدلال به آیه – وجوه استدلال به آیه – وجه اول – وجه دوم ۱۴۰۳/۱۰/۰۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه دوم از آیاتی است که مورد استناد قرار گرفته است برای حجیت خبر واحد. عرض کردیم شأن نزول آیه نفر چیست و چه احتمالاتی در این آیه داده شده و مفاد آیه بعد از بررسی این احتمالات کدام است؟ مواضع استدلال به آیه نفر غیر از این موضع که برای حجیت خبر واحد به این آیه استدلال شده، در بحث اجتهاد و تقلید نیز به این آیه استدلال شده است. در مباحث اجتهاد

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – اشکال دوم – بررسی پاسخ محقق نایینی – اشکال اول و دوم ۱۴۰۳/۰۹/۱۰   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره پاسخ محقق نایینی به اشکال دوم بود. اشکال دوم این بود که در آیه نبأ بین مفهوم و تعلیل تعارض وجود دارد و به واسطه این تعارض ما نمی‎توانیم به مفهوم اخذ کنیم، زیرا تعلیل مقدم بر مفهوم است. محقق خراسانی یک جوابی به این اشکال دادند که مورد بررسی قرار گرفت. محقق نایینی جواب دیگری به این اشکال دادند که در جلسه قبل آن را بیان کردیم. محصل پاسخ محقق

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی  ۵. حجیت خبر واحد – بررسی ادله عدم حجیت خبر واحد –بررسی دلیل دوم –  کلام محقق بروجردی – جمع بندی – دلیل سوم: اجماع – بررسی دلیل سوم – اشکالات محقق خراسانی   ۱۴۰۳/۰۸/۱۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به روایات مورد استناد منکرین حجیت خبر واحد، اعلام و بزرگان اشکالاتی را مطرح کرده اند. ما نظر محقق خراسانی، محقق خویی را بیان کردیم. لکن در مقام ارزیابی سخن محقق خراسانی، محقق خویی عرض کردیم پاسخ آنها فی الجمله قابل قبول است لکن جامع همه طوائف روایات نیست. البته یک راه حل کلی این است که ما روایات مطلقه را حمل بر فرض تعارض کنیم، لکن اگر این راه را نپذیریم بالاخره

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم  ۵. حجیت خبر واحد – بررسی ادله عدم حجیت خبر واحد –بررسی دلیل دوم – نظریه برگزیده در مورد دلیل دوم   ۱۴۰۳/۰۸/۱۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل دوم قائلین به عدم حجیت خبر واحد بود. منکرین حجیت به چند طائفه از روایات استناد کردند. نسبت به این دلیل، اشکالاتی مطرح شد، خود محقق خراسانی اشکال کردند، عرض کردیم بعضی از بزرگان از جمله محقق نایینی و محقق خویی اشکال کردند، ما اشکال محقق خویی را بیان کردیم. محقق خویی یک اشکال به طائفه اول روایات داشتند و دو اشکال به طائفه دوم. به هر حال ایشان روایات را به دو طائفه تقسیم کرد و نسبت به هر کدام اشکالی

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم  ۵. حجیت خبر واحد – بررسی ادله عدم حجیت خبر واحد –بررسی دلیل دوم – اشکال محقق خویی به دلیل دوم – اشکال اول و دوم محقق خویی به طائفه دوم روایات – شرح رساله حقوق – راه های کمک به رعایت حق عورت – راه اول (غض بصر) – غض بصر مهمترین راه حفظ عورت ۱۴۰۳/۰۸/۰۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل دوم قائلین به عدم حجیت خبر واحد بود. اینها به برخی از روایات استناد کردند برای اثبات عدم حجیت خبر واحد. محقق خراسانی دو اشکال به این دلیل داشتند. عرض کردیم محقق خویی نیز به این روایات پاسخ داده و به استدلال به آنها اشکال کرده است. ایشان

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم ۵. حجیت خبر واحد – بررسی ادله عدم حجیت خبر واحد – بررسی دلیل دوم – اشکال محقق خویی به دلیل دوم  – ۱. اشکال به طایفه اول روایات      ۱۴۰۳/۰۸/۰۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به دلیل دوم قائلین به عدم حجیت خبر واحد اشکالاتی مطرح شده است. دلیل دوم طوائفی از روایات بود. محقق خراسانی دو اشکال به روایات کردند؛ خلاصه اشکال محقق خراسانی این بود که این روایات با حجیت خبر واحد منافات ندارد، زیرا مستدل به دنبال اثبات عدم حجیت به صورت کلی است اما ما می خواهیم حجیت خبر واحد را به نحو موجبه جزئیه اثبات کنیم؛ تفصیل اشکال محقق خراسانی به دلیل دوم گذشت.

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم  شهرت – کلام محقق خویی و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۴/۱۷ خلاصه جلسه گذشته حق در مورد شهرت فتوایی همان است که محقق بروجردی و امام خمینی فرمودند یعنی شهرت فتوایی قدمایی حجت است اما شهرت فتوایی متأخرین معتبر نیست، ملاک حجیت هم بیان شد. در مقابل همانطور که قبلا هم گفتیم برخی مثل محقق خویی به این مبنا و نظر اشکال دارند. کلام محقق خویی ایشان هم به اصل مدعا و هم به ملاک آن اشکال کرده و لذا معتقد است شهرت فتوایی مطلقا حجت نیست، نه شهرت فتوایی قدما و نه شهرت فتوایی متأخرین، البته ایشان در اصل این نظر و دیدگاه، از برخی اعاظم مثل شیخ انصاری و محقق خراسانی و دیگران تبعیت

جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – بررسی ولایت پدر و جد بر سه دسته – ۱. صغیر و صغیره – ادله ولایت – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل اول: اجماع – بررسی دلیل اول           ۱۴۰۳/۰۲/۲۲   مروری بر مباحث گذشته در مسأله اول از فصل مربوط به اولیاء عقد گفتیم پدر و جد از ناحیه پدر، ولایت دارند؛ ادله ولایت پدر و جد بیان شد و اصل ولایت ثابت شد. اما مادر، برادر، عمو، دایی و فرزندان برادر و عمو و دایی، ولایت ندارند؛ ادله این هم بیان شد. پس تا اینجا دسته اول و دوم از کسانی که ولایت برای آنها ثابت شده، تکلیف

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم  احکام عقد – مسأله ۱۱ –  شروط معتبر در عاقد – ادله اشتراط بلوغ – دلیل دوم: روایات – بررسی اشکال محقق خویی به شیخ – استناد محقق خویی به یک موید و بررسی آن ۱۴۰۱/۱۲/۱۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم شیخ به برخی روایات تمسک کرده‌اند برای بطلان عقد صبی و اینکه اگر صبی مبادرت به اجرای صیغه کند، چه رسد به اینکه استقلالاً بخواهد عقد کند، اثر ندارد و باطل است. بعد ایشان فرمود درست است که در ذیل برخی از این روایات «تحمله العاقلة» وارد شده، اما با توجه به اینکه در برخی دیگر این ذیل وجود ندارد و شرایط حمل مطلق بر مقید موجود نیست، بنابراین به استناد این

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم  احکام عقد – مسأله ۱۱ –  شروط معتبر در عاقد – ادله اشتراط بلوغ – دلیل دوم: روایات – تقریب استدلال – بررسی اشکال شیخ و پاسخ محقق خویی – بررسی اشکال سوم شیخ ۱۴۰۱/۱۲/۰۸ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم به برخی روایات استناد شده برای اعتبار بلوغ در اجرای عقد نکاح. تقریب استدلال بیان شد؛ مرحوم شیخ انصاری سه اشکال به این استدلال ایراد فرموده‌اند و البته این اشکالات به وسیله بعضی از بزرگان از جمله مرحوم آقای خویی پاسخ داده شد. بررسی اشکال شیخ و پاسخ محقق خویی حال آیا مجموعاً این روایات می‌تواند اعتبار بلوغ را اثبات کند؟ مرحوم شیخ مطلقا بر دلالت این روایات بر اعتبار بلوغ اشکال

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم احکام عقد – مسأله ۱۱ –  شروط معتبر در عاقد – ادله اشتراط بلوغ – دلیل دوم: روایات – تقریب استدلال – بررسی استدلال – مقدمه – اشکالات شیخ – پاسخ محقق خویی ۱۴۰۱/۱۲/۰۷ دلیل دوم: روایات دلیل دوم بر اعتبار بلوغ در عاقد مجری صیغه، روایات است. برخی روایات در این رابطه نقل شده که مضمون آنها این است که تا زمانی که صبی به سن بلوغ نرسیده، تکلیفی ندارد. این روایات با تعابیر مختلف و در ابواب مختلف نقل شده است؛ برخی از آنها از نظر سندی خوب هستند و بعضی محل اشکال‌اند، برخی موثقه و برخی صحیحه هستند. از جمله روایتی از عمار ساباطی: «عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ عَنْ أَبِي

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – بررسی تفصیل محقق خویی- فرق اشتراط و تعلیق – بررسی شروط ضمن عقد نکاح ۱۴۰۱/۱۱/۱۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم آقای خویی در بحث اعتبار تنجیز در عقود، تفصیلی ذکر کرده‌اند و آن تفصیل بین عقود معاوضی و عقود اذنی است. فرمودند آنچه بین اصحاب متسالم است، اعتبار تنجیز در عقود معاوضی است؛ اما عقود اذنی «فالظاهر أنه لا مانع من تعلیقها»، عقود اذنی ظاهر این است که مانعی از تعلیق آنها مطلقا وجود ندارد، چه در امور فعلی و چه در امور استقبالی، چه معلوم الحصول و چه مشکوک الحصول؛ دلیل آن این است که در عقودی مثل وکالت،

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – ادله اعتبار –  دلیل پنجم – تقریر اول – ادعای اختصاص تقریر اول به برخی صور و بررسی آن – اختصاص تقریر دوم به برخی صور – اشکال محقق خویی به تقریر اول و بررسی آن – تقریر دوم – اشکال محقق خویی به تقریر دوم و بررسی آن ۱۴۰۱/۱۱/۰۱                         ادعای اختصاص تقریر اول به برخی صور و بررسی آن بحث در ادله اعتبار تنجیز در عقد نکاح بود؛ چهار دلیل بر اعتبار تنجیز اقامه شد و به نوعی مورد مناقشه قرار گرفت. دلیل پنجم، دلیل عقلی است؛ عرض

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  احکام عقد – مسأله ۱۰ – اعتبار تنجیز در عقد – ادله اعتبار – بررسی دلیل سوم – دلیل چهارم و بررسی آن – دلیل پنجم – تقریر اول ۱۴۰۱/۱۰/۲۶                                                           خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل سوم اعتبار تنجیز در عقد بود و اینکه تعلیق موجب بطلان عقد است. محصل دلیل سوم این شد که اگر عقدی منجز نباشد و به صورت معلق انشاء شده باشد، این عقد نزد عرف و عقلا تقبیح می‌شود و مستنکر است؛ یا به تعبیر دیگر، ادله عقود