حکم اولی

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم  فقها و تأثیر زمان و مکان در احکام – تفاوت بین نظر امام و فقهای گذشته در سه جهت – و عدم انحصار تفاوت در آن – جهت اول: عناوین ثانویه – جهت دوم: عرف ۱۴۰۳/۱۲/۱۴   خلاصه جلسه گذشته تا اینجا درباره تفاسیر ده‎گانه‎ای که از نظریه تأثیر زمان و مکان در استنباط به عمل آمده و نیز مواردی که امام (رحمة الله علیه) به نوعی به این موضوع پرداختند، مطالبی در حد اختصار بیان کردیم. فقها و تأثیر زمان و مکان در احکام سوالی که اکنون مطرح است و انشالله سعی می‌کنیم به آن پاسخ دهیم این است که آیا این نظریه در گذشته و کتاب‌های فقهی و تاریخ فقه و فقها

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  بررسی فقهی – ۱. استخراج  –  ادله حرمت استخراج –  دلیل چهارم و بررسی آن   ۱۴۰۲/۱۲/۰۹ خلاصه جلسه گذشته بحث در حکم استخراج رمز ارز به عنوان اولی بود؛ عرض کردیم برخی ادعا کرده‌اند استخراج رمز ارز حرام است. کسانی که قائل به حرمت شده‌اند، مجموعاً به چند دلیل تمسک کرده‌اند؛ البته خود قائلین به حرمت شامل طیف‌های مختلفی می‌شود؛ بخی از اهل‌سنت و برخی از شیعه قائل به حرمت شده‌اند. لکن ادله‌ای که بر حرمت اقامه کرده‌اند متفاوت است. تا اینجا سه دلیل ذکر شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ معلوم شد که هیچ کدام از اینها دلالت بر حرمت ندارد. البته در مورد استخراج به عنوان ثانوی جمعی هم قائل

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  بررسی فقهی –۱. استخراج  –  ادله حرمت استخراج – دلیل دوم و بررسی آن      ۱۴۰۱/۱۲/۰۲       خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله حرمت استخراج رمز ارزها بود؛ یک دلیل بر حرمت استخراج ذکر شد و مورد اشکال قرار گرفت. تأکیداً و جهت یادآوری عرض می‌کنم که بحث در حکم استخراج به عنوان اولی است؛ اینکه از جهت حکم ثانوی چه اقتضائی وجود دارد، این را بعداً متعرض خواهیم شد. دلیل دوم دلیل دوم بر حرمت استخراج، قیاسی است متشکل از دو مقدمه؛ یک کبری و صغری. مقدمه اول: استخراج رمز ارز قمار محسوب می‌شود. مقدمه دوم: کبری هم معلوم است، قمار حرام است. نتیجه: استخراج رمز ارز حرام است. در

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم  ادله قاعده_ مقام سوم: تاثیر گذاری مصلحت در حکم حکومتی _ ادله و شواهد _ دلیل اول و دوم و سوم و چهارم ۱۴۰۰/۰۳/۲۶   ادله و شواهد تاثیر گذاری مصلحت در حکم حکومتی بحث در این بود که حکم حکومتی با مصلحت پیوستگی شدیدی دارد و به یک معنا این‌ها مانند لازم و ملزوم اند. یعنی حکم حکومتی تنها در صورتی می‌تواند صادر شود که بر اساس مصلحت به معنای عامش (که قبلا ذکر شد) باشد. این مدعا می‌بایست با ادله هم اثبات شود. چند دلیل بر این مطلب قابل ذکر است. دلیل اول: روایات دلیل اول روایات است. در روایات متعددی می‌توان این پیوستگی را به وضوح مشاهده کرد. مضمون

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم  ادله قاعده _ مقام سوم: تاثیر گذاری مصلحت در حکم حکومتی _ مشروعیت و قلمرو حکم حکومتی _ پیوند مصلحت و حکم حکومتی ۱۴۰۰/۰۳/۲۵   مشروعیت حکم حکومتی درباره حکم حکومتی مباحث و مسائل بسیاری قابل طرح است. اکثر این مسائل باید در جای خودش مورد بررسی قرار بگیرد. اینجا آنچه که بیشتر مد نظر است، تاثیر گذاری مصلحت در حکم حکومتی است، لکن از باب تمهید و زمینه سازی برای ورود به این بحث، به ناچار متعرض برخی مطالب شدیم و به یکی دو مطلب دیگر هم اشاره خواهیم کرد. ما درباره حقیقت حکم حکومتی اجمالا نکاتی را عرض کردیم. یکی دیگر از مسائل مهم مربوط به حکم حکومتی مشروعیت حکم

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم  ادله قاعده _ مقام سوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در – حکم حکومتی _ فلسفه اعتبار حکم حکومتی _ حقیقت حکم حکومتی _ تفاوت های حکم حکومتی با حکم اولی و ثانوی ۱۴۰۰/۰۳/۲۴   خلاصه جلسه گذشته تقریبا دیگر به جلسات آخر بحث قاعده مصلحت رسیدیم. البته جلسات بیشتری نیازمند است تا مباحث مربوط به این قاعده به پایان برسد در حالی که ما حدودا سه جلسه دیگر داریم که نهایت ظرفیت درس گفتن در این سال تحصیلی بود و ما از ظرفیت متعارف هم بیشتر بحث کردیم. در ماه رمضان، بعد آن و… اما آن مقداری را که می‌توانیم در این فرصت باقی مانده ذکر کنیم مطرح می‌کنیم و بقیه را

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم  ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ پیوند عناوین ثانوی با مصلحت _ وجه سوم _ بیان اجمالی موارد ۱۴۰۰/۰۳/۲۳   پیوند عناوین ثانوی با مصلحت در مقام دوم بحث از تاثیر گذاری مصلحت در احکام ثانویه و حدود و قلمرو آن است. ما اجمالا درباره حقیقت حکم ثانوی و چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه و نیز خود عناوین ثانویه اجمالا در حدی که مجال این جلسه و این عنوان بود مطالبی را عرض کردیم و طبیعتا تفصیل مباحث مربوطه باید در موضع خودش دنبال شود. آنچه اکنون در این بخش مهم است، پیوند عناوین ثانویه با مصلحت است. ما اشاره کردیم که

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم  ادله قاعده _ مقام دوم: تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم ثانوی _ تعداد عناوین ثانویه و اختلاف در آن‌ها _ تداخل عناوین ثانویه _ پیوند مصلحت با عناوین ثانویه ۱۴۰۰/۰۳/۲۲     ادامه بحث در مقام دوم: تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی ما قبلا درباره مقام دوم یعنی تاثیر گذاری مصلحت در استنباط احکام ثانوی و تطبیق احکام ثانوی مطالبی عرض کردیم. تعریف حکم ثانوی را عرض کردیم و تفاوت هایی که با حکم اولی دارد مورد اشاره قرار گرفت و همچنین اجمالا درباره چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه مطالبی بیان شد. چند مطلب دیگر در اینجا باقی مانده تا به اصل ارتباط این مسئله با مصلحت

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: تاثیر گذاری زمان و مکان در استنباط حکم اولی و قلمرو آن _ ۵. تاثیر گذاری زمان و مکان در ملاک حکم _ تفاوت نظر امام (ره) با دیگران ۱۴۰۰/۰۳/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در تاثیر زمان و مکان در استنباط و اجتهاد احکام شرعیه بود. عرض کردیم این مسئله در چند ساحت و عرصه قابل بررسی است. آخرین عرصه مربوط به تاثیر زمان و مکان در خود حکم شرعی بود. در حکم شرعی گفتیم تارۀ زمان و مکان باعث می‌شود موضوع یک حکم اولی از بین برود یا به تعبیر دیگر حکم اولی

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق _ تاثیر زمان و مکان در استنباط و قلمرو آن _ ۳. تاثیر گذاری متعلق حکم _ ۴. تاثیر گذاری در ملاک حکم ۱۴۰۰/۰۳/۱۸   خلاصه جلسه گذشته بحث درتاثیر گذاری زمان و مکان در استنباط و اجتهاد حکم اولی بود. عرض کردیم عرصه های مختلفی برای این اثر گذاری می‌توانیم تصویر کنیم. یکی تغییر شرایط زمانی و مکانی حاکم بر صدور روایت یعنی روایت در یک فضای خاص و شرایط زمانی و مکانی خاصی صادر شده که تغییر آن طبیعتا می‌تواند در استفاده حکم شرعی از آن دلیل و قضیه موثر باشد. ساحت دوم مربوط به

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: زمان و مکان و تاثیر گذاری آن در استنباط و قلمرو آن _ ۲. چگونگی تاثیر گذاری در موضوع ۱۴۰۰/۰۳/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دسته چهارم طرق در مقام اول بود. یعنی تاثیر زمان و مکان در اجتهاد و استنباط، آنهم استنباط حکم اولی. گفتیم ابتدائا باید این مسئله تبیین شود که اساسا منظور از دخالت دو عنصر زمان و مکان در استنباط و قلمرو آن چیست. این باید روشن شود و آنگاه به تبع تبیین این مسئله و قلمرو آن ما می‌توانیم جایگاه مصلحت را در این اثر گذاری کشف کنیم

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم  ادله قاعده _ مقام اول: تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم: زمان و مکان و نقش آن در استنباط حکم اولی _ ۱. ملاحظه شرایط زمانی و مکانی صدور روایات ۱۴۰۰/۰۳/۱۲   خلاصه جلسه گذشته ما عرض کردیم در مقام اول یکی از اموری که مرتبط است با مسئله مصلحت و به عنوان یک طریقی که تاثیر گذاری مصلحت را در استنباط و اجتهاد می‌تواند نشان دهد مسئله زمان و مکان است. این مسئله با عنوان نقش و تاثیر گذاری زمان و مکان در اجتهاد و استنباط مطرح شده. ما در جلسه گذشته درباره ارتباط این مسئله با مقام اول که درباره آن بحث می‌کنیم و نیز تفاوت

جلسه ۱۱۴ – PDF جلسه صد و چهاردهم  مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری – ادامه بررسی دلیل دوم و سوم ۱۴۰۰/۰۳/۱۲         اشکال سوم بحث در ادله و شواهد اثبات کبری بود؛ تا اینجا سه دلیل و شاهد و بر اثبات کبری اقامه کردیم. نسبت به دلیل سوم که روایت «أَمَّا رَجُلٌ كَانَتْ مِنْهُ زَلَّةٌ فَإِنِّي‏ مُعَزِّرُهُ»، یکی دو اشکال ذکر شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ لکن یک اشکالی که در این روایت وجود دارد و نمی‌شود آن را نادیده گرفت، این است که این روایت تا حدودی ابهام دارد؛ چون راوی که محمد بن مسلم است، می‌گوید «سألته عن الشارب». اگر

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی _ جهت دوم _ دسته چهارم: تاثیر زمان و مکان در اجتهاد و ارتباط آن با مقام اول ۱۴۰۰/۰۳/۱۱   بازگشت به مقام اول قبل از اینکه به ادامه این بحث بپردازیم یادآوری کنم مطلبی از قلم افتاده و ما فراموش کردیم آن را مطرح کنیم با اینکه قبلا هم به آن اشاره کرده بودیم. در مقام اول که بحث از ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی بود، طبیعتا هر آنچه که به مسئله مصلحت و نسبت و رابطه آن با حکم اولی مربوط می‌شود باید مطرح شود و درباره آن بحث شود. ما طرق درک مصالح و مناطات

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ تعریف حکم ثانوی _ چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه ۱۴۰۰/۰۳/۱۰ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی در مقام اول مباحث مبسوطی را ما مطرح کردیم. در مقام اول بحث در تاثیر گذاری مصلحت در حکم اولی بود. این تاثیر گذاری تارۀ در استنباط حکم اولی است و اخری در اجرای حکم اولی. البته بیشتر بحث ما معطوف به بخش اول بود، یعنی استنباط حکم اولی و نحوه تاثیر گذاری مصلحت در این عرصه. اینکه چگونه می‌توانیم به مناطات احکام دست پیدا کنیم و طرق و راه هایی که برای این منظور قابل استفاده

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری ۱۴۰۰/۱۰/۱۰         خلاصه جلسه گذشته عرض شد دلیل هفتم متشکل از یک صغری و یک کبری است؛ صغری این است که بی‌حجابی به عنوان یک فعل حرام یا ترک یک واجب قطعاً قابل انکار نیست؛ یعنی ترک حجاب مصداق ترک فعل واجب یا فعل حرام است. این بحثی ندارد. اما کبری این است که هر حرامی و ترک واجبی مستوجب تعزیر است، و از آنجا که تعزیر یا از باب قدر متیقن یا از باب انحصار مربوط به حاکم اسلامی است، پس امام جامعه و حاکم اسلامی یا حکومت اسلامی

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم: تعارض و تزاحم _ مصلحت و حکم اولی طولی _ مصلحت و اجرای حکم اولی مصلحت و حکم اولی طولی ۱۴۰۰/۰۳/۰۹   بحث ما درباره تعارض و تزاحم به عنوان بستر هایی برای حضور مصلحت در عرصه استنباط و البته اجرای حکم اولی بود. گفتیم در موارد تزاحم به نوعی می‌توان گفت یک استنباط ثانوی صورت می‌گیرد و لذا از باب اینکه تزاحم اختصاص به موارد حکم ثانوی و حکم حکومتی ندارد، لذا می‌تواند به استنباط حکم اولی هم مرتبط شود. مطلبی که در ادامه این قسمت لازم است به

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ جهت دوم: طرق درک مصلحت _ دسته سوم طرق: تعارض و تزاحم ۱۴۰۰/۰۳/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دسته سوم از طرق درک مصالح بود و اینکه در استنباط احکام اولیه چند دسته طرق وجود دارند که ما می‌توانیم به واسطه آن‌ها به مناطات و علت ها و ملاکات احکام که همان مصالح یا مفاسد هستند دست پیدا کنیم. دسته سوم تعارض و تزاحم بود. عرض کردیم مصلحت در تعارض بین احکام یا ادله بعضا ایفای نقش می‌کند. این در تعارض بدوی به یک نحو و در تعارض مستقر به شکلی دیگر است. در تعارض بدوی