جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله قول اول (مشروعیت): دلیل اول و بررسی اشکالات آن ۱۴۰۰/۰۱/۱۶         مروری بر بحث‌های گذشته بحث در مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی و حکومت دینی است. مقدماتی برای این بحث ذکر کردیم؛ هم به جهات دهگانه‌ای اشاره کردیم برای تنقیح موضوع بحث و هم به دو مطلب مقدمی که اهمیت بسیاری دارد پرداختیم؛ یکی اینکه آیا اساساً حجاب موضوعاً یک امر فردی است یا اجتماعی تا حکم آن فردی باشد یا اجتماعی؛ دیگر اینکه به طور کلی حکومت اسلامی دارای اهداف میانی و غایی است. هدف غایی حکومت دینی سعادت انسان و وصول به

جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم تنبیه چهارم – تفاوت تنبیه سوم و چهارم – معنای تداخل اسباب و تداخل مسببات – مقام اول: تداخل اسباب ۱۴۰۰/۰۱/۱۶         تنبیه چهارم بحث در تنبیهات مفهوم شرط بود. در تنبیه سوم بحث این بود که اگر شرط متعدد باشد و جزاء واحد باشد، مثل «اذا خفی الجدران فقصر» و «اذا خفی الاذان فقصر» آیا تأثیر این شرط‎های متعدد در جزاء به چه نحو است؟ تنبیه چهارم درباره تعدد شرط و اتحاد جزاء است لکن از منظر تداخل و عدم تداخل، عنوانی که برای تنبیه چهارم معمولا ذکر می‎کنند «تداخل اسباب و تداخل مسببات» است، دو عنوان و دو بحث است که در دو مقام دنبال می‎شود، تداخل

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم تنقیح موضوع بحث _ جهت اول: معنای ضرر، اضطرار، ضرورت، حرج ۱۳۹۹/۱۲/۲۳   ما تا اینجا طی پانزده جلسه که مقداری هم طولانی شد درباره معنای مصلحت به نحو اجمال و همچنین عرصه ها و ساحت های حضور مصلحت در علوم مختلف مطالبی را عرض کردیم و عمدتا درباره پیشینه حضور مصلحت در فقه شیعه و فقه اهل سنت _ آنچه که در این مقام لازم بود _ عرض شد. لزوم تمایز قاعده مصلحت از سایر قواعد موضوع بحث ما قاعده مصلحت است؛ وقتی می‌گوییم قاعده مصلحت، حتما مفاد و قلمرویی دارد و قهرا باید از قواعد فقهی دیگر متمایز و ممتاز باشد. ممکن است ما برخی از قواعد فقهی دیگر را هم به

جلسه ۱۸ – PDF جلسه چهل و هشتم آثار اخروی غیبت ۱۳۹۹/۱۲/۱۸ شرح رسالة الحقوق در باب اولین حق از حقوق زبان که عبارت از گرامیداشت و حفظ زبان از بدگویی و بدزبانی است، برخی از مهم‌ترین مصادیق بدگویی و بدزبانی را ذکر خواهیم کرد. اولین آن غیبت بود. مطلبی که از بحث غیبت باقی مانده، برخی آثار اخروی غیبت است؛ چون گفتیم یک آثار دنیوی دارد و یک آثار اخروی. آثار دنیوی هم تارة فردی است و اخری اجتماعی است؛ ما آثار دنیوی علی کلا قسمیه را بیان کردیم؛ آثار اخروی باقی مانده است. این را هم با استناد به روایات به چند اثر اشاره می‌کنم؛ البته این آثار محصور در این موارد نیست و بیش از اینهاست اما

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم مفهوم شرط – تنبیه سوم: بررسی لزوم تطابق بین منطوق و مفهوم – کلام امام خمینی – حق در مسئله ۱۳۹۹/۱۲/۱۸         خلاصه جلسه گذشته تنبیه سوم درباره تطابق بین منطوق و مفهوم از حیث عموم بود. عرض کردیم اصل تطابق بین منطوق و مفهوم در قیودی که در منطوق ذکر شده، امری است که بحثی در آن نیست لکن در مورد عام و اینکه اگر منطوق قضیه به نحو موجبه کلیه باشد یا سالبه کلیه، آیا مفهوم نیز باید اینطور باشد یا خیر؟ اختلاف شده است. البته در عام مجموعی تکلیف روشن است، آنجا قهرا اگر عامی در منطوق به نحو مجموعی بود، در مفهوم قهرا حکم از

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – دیدگاه‌ها ۱۳۹۹/۱۲/۱۸         خلاصه جلسه گذشته در بحث از مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی، تا اینجا جهات دهگانه‌ای را ذکر کردیم برای اینکه موضوع بحث به درستی مشخص شود. بعد دو مقدمه گفتیم که این دو مقدمه از مقدمات تأثیرگذار در بحث است؛ یکی اینکه حجاب یک امر فردی دارای اثر اجتماعی است، و دوم اینکه حکومت اسلامی ماهیتاً با سایر حکومت‌ها از جهات مختلف و مهم‌ترین آن، اهداف، چه اهداف میانی و چه هدف غایی تفاوت دارد. مسئولیت‌هایی بر عهده حاکم اسلامی هست که سایر حاکمان در حکومت‌های دیگر این مسئولیت‌ها را چه بسا

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – مقدمه دوم: هدف غایی حکومت اسلامی – ادله ۱۳۹۹/۱۲/۱۷         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مقدمه دوم که حکومت اسلامی تفاوت‌های ماهوی با حکومت‌های غیر اسلامی و غیر دینی دارد، یکی از جهات این تفاوت‌ها مربوط به اهداف این دو دسته حکومت است. هم از حیث اهداف غایی با همدیگر تفاوت دارند و هم از حیث اهداف میانی. البته اینکه در برخی از اهداف میانی این دو نوع حکومت اشتراکاتی وجود دارد، این قابل انکار نیست. ما به برخی از مستندات این ادعا اشاره کردیم؛ اگر چه تفصیل این بحث محتاج به زمان طولانی‌تر و بررسی‌های

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم مفهوم شرط – تنبیه سوم: بررسی تطابق منطوق و مفهوم در عموم –کلام شیخ انصاری در مورد مبانی اختلاف – دو دیدگاه ۱۳۹۹/۱۲/۱۷         تنبیه سوم تنبیه سوم که چه بسا می‎بایست قبل از تنبیه دوم و پس از تنبیه مربوط به تداخل اسباب و مسببات ذکر می‏شد را مقدم کردیم، به دلیل اینکه ورود در بحث تداخل اسباب و مسببات محتاج به جلسات متعدد و بیشتری است و در این مجال باقی‎ماند ه از جلسات درسی به سرانجام نمی‎رسد. لذا ما وارد این تنبیه می شویم. به حسب نظم منطقی بحث مسئله تداخل اسباب و مسببات باید به دنبال تنبیه دوم مطرح می‎شد زیرا بحث از تعدد شرط

جلسه ۹۵ – PDF جلسه نود و پنجم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – مقدمه دوم: هدف غایی حکومت اسلامی – ادله اهداف میانی حکومت ۱۳۹۹/۱۲/۱۶         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم به طور کلی بین حکومت دینی و الهی و حکومت‌های غیر دینی و غیر الهی تفاوت‌های جدی وجود دارد که مهم‌ترین آن مربوط به هدف غایی این دو نوع حکومت است؛ این تفاوت یک تفاوت جوهری و ماهوی است. بر این اساس عرض کردیم برای حکومت دینی دو دسته اهداف می‌توان در نظر گرفت؛ یکی هدف غایی و دیگری هدف میانی. هدف غایی حکومت دینی و حکومت اسلامی همان هدفی است که خداوند متعال از خلقت انسان در نظر