مفهوم شرط

خارج فقه – جلسه شصت و چهارم – مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله اشتراط – دلیل اول: روایت فضل بن الملک – بررسی دلیل اول – اشکال اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله اشتراط – دلیل اول: روایت فضل بن الملک – بررسی دلیل اول – اشکال اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم ۱۴۰۴/۰۲/۱۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قول به اشتراط ولایت جد به حیات پدر بود؛ عرض کردیم یکی از دلایلی که قائلین به اشتراط به آن تمسک کرده‌اند، روایتی است که فضل بن الملک آن را از امام صادق(ع) روایت کرده است؛ روایت این بود: «إِنَّ الْجَدَّ إِذَا زَوَّجَ ابْنَةَ ابْنِهِ وَ كَانَ أَبُوهَا حَيّاً وَ كَانَ الْجَدُّ مَرْضِيّاً جَازَ»؛ اگر جد، دختر پسرش را به دیگری تزویج کند و پدر در قید حیات باشد و

خارج اصول – جلسه پنجاه – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی اشکال ششم – پاسخ محقق نایینی به اشکال ششم – بررسی پاسخ محقق نایینی

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاه  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی اشکال ششم – پاسخ محقق نایینی به اشکال ششم – بررسی پاسخ محقق نایینی ۱۴۰۳/۰۹/۲۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکال ششم به استدلال به آیه نبأ از طریق مفهوم شرط بود. محصل اشکال ششم این است که اگر بخواهیم برای این آیه مفهوم قائل شویم یکی از این دو تالی فاسد را شاهد خواهیم بود؛ یا باید بگوییم خبر عادل در موضوعات حجت است که این خلاف مشهور است، یا باید ملتزم به خروج مورد آیه (که اخبار به ارتداد بنی المصطلق بود) از آیه بشویم که این نیز مستهجن

خارج اصول – جلسه چهل و هشتم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – اشکال دوم – بررسی پاسخ محقق نایینی – اشکال سوم به محقق نایینی – اشکال چهارم به محقق نایینی و بررسی آن

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – اشکال دوم – بررسی پاسخ محقق نایینی – اشکال سوم به محقق نایینی – اشکال چهارم به محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۹/۱۱   خلاصه جلسه گذشته در مورد اشکال دوم نسبت به استدلال به مفهوم شرط در آیه نبأ، عرض کردیم محقق نایینی یک پاسخی ذکر کرده‎اند که مورد اشکال قرار گرفته است. اصل اشکال این بود که بین مفهوم و تعلیل تعارض وجود دارد و لذا ما نمی‎توانیم به مفهوم این آیه استدلال کنیم. محقق نایینی در پاسخ فرمود که مهفوم بر تعلیل حکومت دارد و اصلا مسئله

خارج اصول – جلسه چهل و پنجم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکالات شیخنا الاستاد به امام خمینی و بررسی آنها

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکالات شیخنا الاستاد به امام خمینی و بررسی آنها ۱۴۰۳/۰۹/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالاتی بود که متوجه پاسخ محقق خراسانی و بعضی از شاگردان ایشان به اشکال دوم است. امام خمینی دو اشکال مطرح کردند؛ این دو اشکال از ناحیه بعضی از تلامذه امام خمینی مورد اشکال قرار گرفته است. اشکالات شیخنا الاستاد به امام خمینی شیخنا الاستاد مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی نسبت به هر دو اشکال امام خمینی خدشه کرده‎اند. اشکال اول ایشان نسبت به اشکال اول امام خمینی فرموده که درست است که کتب لغت جهالت را به معنای عدم

خارج اصول – جلسه چهل و چهارم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال دوم -بررسی پاسخ محقق خراسانی به اشکال دوم – اشکالات امام خمینی: اشکال اول – اشکال دوم

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال دوم -بررسی پاسخ محقق خراسانی به اشکال دوم – اشکالات امام خمینی: اشکال اول – اشکال دوم ۱۴۰۳/۰۹/۰۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکال دوم به استدلال به مفهوم شرط در آیه نبأ و مفهوم شرط بود. عرض کردیم یک اشکالی از قدیم الایام مطرح بود که محقق خراسانی در کفایه این اشکال را به همراه جوابی که از این اشکال دادند، متعرض شدند. پاسخ محقق خراسانی به ضمیمه توضیحی از ناحیه محقق نایینی و محقق عراقی دیروز بیان شد، این دو توضیح از آن جهت بیان شد که این پاسخ به نحو کاملتری ارائه

خارج اصول – جلسه چهل و سوم – ۵ . حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال دوم – بررسی اشکال دوم – پاسخ محقق خراسانی

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم  ۵ . حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال دوم – بررسی اشکال دوم – پاسخ محقق خراسانی ۱۴۰۳/۰۹/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیه نبأ برای حجیت خبر واحد بود. تا اینجا در مورد مفهوم شرط و چگونگی استدلال به آن برای اثبات مدعا یک اشکال را از شیخ انصاری نقل کردیم که در واقع اشکال اول بود. این اشکال معطوف به جهت اقتضا در این آیه بود، به این معنا که آیا اساسا اقتضای مفهوم شرط در آیه وجود دارد یا خیر؟ شیخ انصاری فرمودند ما اگر کبرای حجیت مفهوم شرط را هم بپذیریم این آیه دلالت بر حجیت

خارج اصول – جلسه چهل و دوم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – اشکال بعضی از بزرگان به محقق اصفهانی – حق در مسئله: احتمالات سه گانه در آیه و بررسی آن – نتیجه

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – اشکال بعضی از بزرگان به محقق اصفهانی – حق در مسئله: احتمالات سه گانه در آیه و بررسی آن – نتیجه ۱۴۰۳/۰۹/۰۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیه نبأ از طریق مفهوم شرط بود. عرض کردیم صرف نظر از کبری و اینکه آیا اساسا شرط مفهوم دارد یا ندارد، بحث در این بود که این آیه دارای مفهوم است یا خیر؟ به عبارت دیگر اقتضای مفهوم شرط در این آیه وجود دارد یا خیر؟ شیخ انصاری فرمودند چون شرط در

خارج اصول – جلسه چهل و یکم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – کلام محقق عراقی و بررسی آن – کلام محقق اصفهانی و بررسی آن – رساله الحقوق – آثار ترک نگاه حرام  

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – کلام محقق عراقی و بررسی آن – کلام محقق اصفهانی و بررسی آن – رساله الحقوق – آثار ترک نگاه حرام       ۱۴۰۳/۰۸/۳۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری اشکالات و ایراداتی مطرح شده است. شیخ انصاری شرط را در آیه نبأ محقق موضوع می‎دانست و به همین جهت قائل به عدم وجود مفهوم شرط در این آیه شد، اما محقق خراسانی بر خلاف ایشان معتقدند شرط در آیه نبأ از قبیل شرط

خارج اصول – جلسه چهل – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – اشکال محقق نایینی و بررسی آن

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهل  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – بررسی پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – اشکال محقق نایینی و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۸/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در سخن شیخ انصاری و پاسخی بود که محقق خراسانی به ایشان دادند. شیخ انصاری فرمود آیه نبأ قابلیت استدلال برای حجیت خبر واحد را ندارد، زیرا شرط در این آیه محقق موضوع است و در مواردی که شرط محقق موضوع باشد مفهوم ندارد. محقق خراسانی به این سخن شیخ انصاری پاسخ دادند؛ دو پاسخ را ما دیروز نقل کردیم؛ عمده پاسخ اول بود که مورد نقد و اشکال قرار گرفته است.

خارج اصول – جلسه سی و نهم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – بررسی پاسخ محقق خراسانی – اشکال امام خمینی به محقق خراسانی

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – پاسخ محقق خراسانی به شیخ انصاری – بررسی پاسخ محقق خراسانی – اشکال امام خمینی به محقق خراسانی ۱۴۰۳/۰۸/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیه نبأ از طریق مفهوم شرط برای حجیت خبر واحد بود. ما کلام شیخ انصاری پیرامون مفهوم شرط در این آیه را بیان کردیم و اشکالی که خود شیخ انصاری به این بیان داشتند ذکر شد. شیخ انصاری به گونه‎ای مفهوم شرط را بیان کردند که آن اشکال قهرا طرح می‎شد ولی محقق خراسانی می‎فرماید ایشان موضوع را به گونه‎ای مطرح کرده که در

خارج اصول – جلسه سی و هشتم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – اشکال شیخ انصاری به تقریب اول – شرح رساله حقوق – پیامدهای منفی نگاه حرام – ۵. رنج و مشقت – ۶. بیماری عقل

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم شرط – اشکال شیخ انصاری به تقریب اول – شرح رساله حقوق – پیامدهای منفی نگاه حرام – ۵. رنج و مشقت – ۶. بیماری عقل ۱۴۰۳/۰۸/۲۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در تقریب اول مفهوم شرط در آیه نبأ بود، عرض کردیم شیخ انصاری در تبیین چگونگی استدلال فرمودند مفهوم آیه «إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا» این است که اگر عادل خبری بیاورد تبین لازم نیست؛ یعنی بدون تبین می‎توان به خبر عادل ترتیب اثر داد و بر طبق آن عمل کرد. این معنای حجیت خبر عادل است. البته ایشان فرمودند

خارج اصول – جلسه سی و ششم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم وصف – تقریب دوم مفهوم وصف و بررسی آن – استدلال به مفهوم شرط – تقریب اول (شیخ انصاری)

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – بررسی استدلال به مفهوم وصف – تقریب دوم مفهوم وصف و بررسی آن – استدلال به مفهوم شرط – تقریب اول (شیخ انصاری) ۱۴۰۳/۰۸/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در تقریب استدلال به آیه نبأ از طریق مفهوم وصف بود. عرض کردیم چند اشکال به این تقریب وارده شده، هر چند بعضی از این اشکالات قابل دفع است اما برخی به قوت خود باقی است. تقریب دوم مفهوم وصف برای استدلال به این آیه از راه مفهوم وصف یک تقریب دیگری هم در کلمات شیخ انصاری وجود دارد و همانطور که اشاره کردیم بعضی از بزرگان

خارج اصول – جلسه سی و سوم – ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال محقق اصفهانی به شیخ انصاری – شرح رساله حقوق – پیامدهای نظر حرام – مهم ترین نتیجه ترک حرام

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم  ۵. حجیت خبر واحد – ادله حجیت خبر واحد –دلیل اول: کتاب – آیه نبأ – اشکال محقق اصفهانی به شیخ انصاری – شرح رساله حقوق – پیامدهای نظر حرام – مهم ترین نتیجه ترک نگاه حرام ۱۴۰۳/۰۸/۱۶   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای اثبات حجیت خبر واحد به آیاتی از قرآن استناد شده؛ اولین آیه، آیه معروف به نبأ است، عمدتا دو تقریب برای استدلال به این آیه ذکر شده، ضمن اینکه تقریب های دیگری نیز وجود دارد. این دو تقریب یکی مفهوم وصف است و دیگری مفهوم شرط. شیخ انصاری تقریب استدلال از طریق مفهوم وصف را آمیخته با یک اضافه ای ارائه کردند که برخی به ایشان اشکال

جلسه صد و سیزدهم – تنبیه چهارم – صورت دوم: تکرار شرط در قضیه واحده، معنای تداخل و عدم تداخل مسببات در این صورت و حق در مسئله

جلسه ۱۱۳ – PDF جلسه صد و سیزدهم  تنبیه چهارم – صورت دوم: تکرار شرط در قضیه واحده، معنای تداخل و عدم تداخل مسببات در این صورت و حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۳/۱۱         خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از تعدد اسباب و وحدت جزاء در دو صورت بحث می‏کنیم: اول جاییکه دو قضیه شرطیه داشته باشیم مثل«اذا بلت فتوضأ» و «اذا نمت فتوضأ» الان دو قضیه شرطیه در اینجا ذکر شده و اسباب در آن متعدد است و جزاء واحد. در این صورت ما هم مسئله تداخل اسباب را مورد رسیدگی قرار دادیم و هم تداخل مسببات را و فرق این دو را نیز عرض کردیم که چیست. صورت دوم: تکرار تحقق شرط در قضیه

جلسه صد و دوازدهم – تنبیه چهارم –  مقام دوم: تداخل مسببات – حق در مسئله – دو اشکال و بررسی آنها      

جلسه ۱۱۲ – PDF جلسه صد و دوازدهم تنبیه چهارم – مقام دوم: تداخل مسببات – حق در مسئله – دو اشکال و بررسی آنها ۱۴۰۰/۰۳/۱۰         مروری بر مباحث گذشته در بحث از تداخل مسببات عرض کردیم به حسب مقام ثبوت شیخ انصاری قائل به امتناع تداخل مسببات شدند. اشکال این سخن بیان شد و معلوم شد که ثبوتا مشکلی برای التزام به تداخل مسببات وجود ندارد. پس از آن ادله قول به تداخل و عدم تداخل را ذکر کردیم، هم دلیل کسانی که قائل به تداخل مسببات در صور سه گانه اخیر بودند و هم دلیل کسانی که قائل به عدم تداخل مسببات در این سه صورت بودند. حق در مسئله ۱.به حسب مقام ثبوت

جلسه صد و نهم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – حق در مسئله – مقام دوم: تداخل مسببات

جلسه ۱۰۹ – PDF جلسه صد و نهم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – حق در مسئله – مقام دوم: تداخل مسببات ۱۴۰۰/۰۳/۰۵         فرق بین تداخل اسباب و تداخل مسببات در صورت اول از دو صورت محل بحث یعنی جایی که جزاء واحد و شرط متعدد باشد عرض کردیم در دو مقام بحث می‎کنیم. مقام اول درباره تداخل اسباب بود، تاکیدا و جهت یادآوری عرض می‎کنم که منظور از تداخل اسباب در این بحث این بود که آیا آن اسبابی که به عنوان دلیل و علت ثبوت تکلیف و حکم معرفی می‎شوند آیا تداخل می‎کنند یا خیر؟ این ربطی به مقام امتثال ندارد بلکه مربوط به مقام ثبوت تکلیف است یعنی اگر مثلا «نوم»

جلسه صد و ششم – تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) – بررسی موانع حمل بر تأکید

جلسه ۱۰۶ – PDF جلسه صد و ششم تنبیه چهارم – مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور – اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) – بررسی موانع حمل بر تأکید ۱۴۰۰/۰۳/۰۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل قول مشهور مبنی بر عدم تداخل در جایی است که شرط متعدد و جزاء واحد است. عرض کردیم. بعضی از اکابر فقه و اصول استدلالی را ذکر کردند، از جمله شیخ انصاری و محقق همدانی و محقق خراسانی که این استدلال از یک جهت مورد اشکال واقع شد. اشکال دوم به دلیل مشهور (امکان حمل بر تأکید) قبل از اینکه به کلمات محقق اصفهانی، محقق نایینی و محقق عراقی بپردازیم، جهت دیگری از اشکال

جلسه صد و پنجم – تنبیه چهارم –  مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور –  بررسی کلمات شیخ انصاری، محقق همدانی، محقق خراسانی     

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم تنبیه چهارم –  مقام اول: تداخل اسباب – بررسی دلیل مشهور –  بررسی کلمات شیخ انصاری، محقق همدانی، محقق خراسانی         ۱۴۰۰/۰۳/۰۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در قول مشهور مبنی بر اصل عدم تداخل در جایی است که اسباب متعدد هستند، یعنی شرط متعدد و جزاء واحد است. عرض کردیم برای این قول که به مشهور منسوب است ادله‎ای اقامه شده است که مهمترین آنها، دلیلی است که در کلمات علامه حلی، شیخ انصاری، محقق همدانی و محقق خراسانی انعکاس پیدا کرده. ما سخنان این بزرگان را ذکر کردیم و برای بررسی استدلال آن مقدمه‎ای را بیان کردیم و گفتیم با استناد به این مقدمه می‎توان به تمام آنچه

جلسه صد و چهارم – مفهوم شرط _ تنبیه چهارم _ مقام اول: تداخل اسباب _ بررسی دلیل مشهور _ مقدمه

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم مفهوم شرط _ تنبیه چهارم _ مقام اول: تداخل اسباب _ بررسی دلیل مشهور _ مقدمه ۱۴۰۰/۰۲/۲۹         خلاصه جلسه گذشته دلیل قول مشهور بر عدم تداخل را ذکر کردیم و تعابیر و بیانات مختلفی که از سوی چند تن از اعاظم در این رابطه ذکر شده بود بیان شد. قبل از اینکه به بررسی سخن این بزرگان یا به تعبیر دیگر این دلیل بپردازیم که عمدتا معطوف به کلام محقق همدانی و محقق خراسانی با توجه به بسطی که دادند و صورت استدلال را بهتر کردند می‌باشد، دو نکته را عرض کنم. نکته اول یک نکته در رابطه با کلام آقای آخوند است و آن این است که

جلسه صد و سوم – مفهوم شرط _ تنبیه چهارم _ مقام اول: تداخل اسباب _ دلیل قول دوم (مشهور) _ مروری بر کلام علامه حلی، شیخ انصاری، محقق همدانی _ محقق خراسانی

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم مفهوم شرط _ تنبیه چهارم _ مقام اول: تداخل اسباب _ دلیل قول دوم (مشهور) _ مروری بر کلام علامه حلی، شیخ انصاری، محقق همدانی _ محقق خراسانی ۱۴۰۰/۰۲/۲۸         مرور جلسه گذشته بحث ما در تنبیه چهارم از تنبیهات بحث مفهوم شرط بود. عرض کردیم در این تنبیه ما در دو مقام بحث می‌کنیم. یکی بحث تداخل اسباب است و دیگری تداخل مسببات. در مقام اول گفتیم اقوال و دیدگاه هایی درباره تداخل اسباب وجود دارد. یکی از اقوال قول مشهور بود که قائل به عدم تداخل شدند. برای قول مشهور ادله ای ذکر شده که مهمترین دلیل آن، دلیلی است که اساس آن از مرحوم علامه حلی