امام خمینی

خارج فقه – جلسه یازدهم – مسئله ۲۵ –  فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – معنای «الاحوط الاولی» و «لاینبغی ترک الاحتیاط فیها» در مسأله – شش احتمال و بررسی آنها      

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مسئله ۲۵ –  فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – معنای «الاحوط الاولی» و «لاینبغی ترک الاحتیاط فیها» در مسأله – شش احتمال و بررسی آنها      ۱۴۰۰/۰۷/۲۴ معنای «الاحوط الاولی» و «لاینبغی ترک الاحتیاط فیها» در مسأله مطلبی را جلسه گذشته سؤال کردیم در مورد متن تحریر و از آقایان خواستیم تأملی بفرمایند و پاسخ بدهند. در مسأله ۲۵ بعد از بیان حکم نظر مرد به بدن دختربچه ممیز، فرمودند: «نعم، الاحوط الاولی الاقتصار علی مواضع لم تجر العادة علی سترها بالألبسة المتعارفة مثل الوجه و الکفین و شعر الرأُس و الذراعين و القدمين لا مثل الفخذين و الأليين و الظهر و الصدر و الثديين، و لا ينبغي ترك الاحتياط فيها».

خارج اصول – جلسه یازدهم – مفهوم استثناء –دلیل اول بر حصر – کلام ابوحنیفه و بررسی آن – دلیل دوم بر حصر و بررسی آن – جمله استثنائیه بر حصر مفهومی است یا منطوقی؟ و ثمره عملی آن

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مفهوم استثناء –دلیل اول بر حصر – کلام ابوحنیفه و بررسی آن – دلیل دوم بر حصر و بررسی آن – جمله استثنائیه بر حصر مفهومی است یا منطوقی؟ و ثمره عملی آن ۱۴۰۰/۰۷/۲۴ مفهوم استثناء تا اینجا در مورد سه مفهوم شرط، وصف و غایت بحث کردیم. چهارمین مورد مفهوم استثناء است. در اینکه این بحث یک بحث منطوقی است یا مفهومی یک پرسشی است که در ادامه به آن پاسخ می‎دهیم اما اصل بحث در این است که آیا جمله‎ای که مشتمل بر استثناء است دلالت بر اختصاص حکم در مستثنی منه می‎کند و شامل مستثنی نمی‎شود؟ مثلا وقتی گفته می‎شود «ما جائنی القوم الا زید» آیا مسئله عدم تحقق «مجئ» اختصاص

خارج فقه – جلسه دهم – مسئله ۲۵ – فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – بررسی یک اشکال – وجه تقیید جواز نظر به عدم شهوت

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مسئله ۲۵ – فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – بررسی یک اشکال – وجه تقیید جواز نظر به عدم شهوت ۱۴۰۰/۰۷/۲۱ فرع چهارم از فروعی که قابلیت بررسی در ذیل مسأله ۲۵ را دارد، مربوط به نظر مرد به بدن دختربچه ممیز است. عرض شد یک دلیلی بر عدم جواز نظر اقامه شده که این دلیل مخدوش بود. اما دلیل بر جواز؛ مرحوم آقای خویی یک دلیلی ذکر کرده‌اند که متشکل از دو رکن است. یک رکن آن عدم مقتضٍ للحرمة، و رکن دوم آن وجود مانعٍ عن الحرمة است. رکن اول را در جلسه گذشته بیان کردیم که اساساً اقتضای حرمت در اینجا وجود ندارد؛ ادله عامه حرمت نظر در

خارج اصول – جلسه دهم – مفهوم غایت – مقام ثانی: آیا غایت داخل در مغیا میباشد یا خیر؟ بررسی جهات سه گانه – اقوال در مقام ثانی – حق در مسئله

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مفهوم غایت – مقام ثانی: آیا غایت داخل در مغیا میباشد یا خیر؟ بررسی جهات سه گانه – اقوال در مقام ثانی – حق در مسئله ۱۴۰۰/۰۷/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در مقام دوم مربوط به این بود که آیا غایت داخل در مغیا است یا خیر؟ عرض کردیم تأثیر این بحث در مفهوم غایت تنها در سعه و ضیق مفهوم می‎باشد. بنابر اینکه ما قائل به دخول غایت در مغیا شویم یا بگوییم غایت از مغیا خارج است. مهمترین مسئله در این بخش این است که محل نزاع به وضوح روشن شود. برای این منظور عرض کردیم جهاتی باید مورد رسیدگی قرار بگیرد. دیروز جهت اول گذشت و گفتیم که منظور از غایت

خارج فقه – جلسه نهم – مسئله ۲۵ – فرع سوم: نظر ممیز به عورت غیر – بررسی دو اشکال محقق خویی به محقق نراقی- بررسی کلام محقق نراقی – فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – دلیل عدم جواز و بررسی آن – دلیل جواز و بررسی

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم  مسئله ۲۵ – فرع سوم: نظر ممیز به عورت غیر – بررسی دو اشکال محقق خویی به محقق نراقی- بررسی کلام محقق نراقی – فرع چهارم: نظر مرد به بدن دختربچه ممیز – دلیل عدم جواز و بررسی آن – دلیل جواز و بررسی   ۱۴۰۰/۰۷/۲۰        خلاصه جلسه گذشته در باب نظر ممیز به عورت غیر عرض کردیم دو قول وجود دارد؛ برخی قائل به جواز شده‌اند و برخی مثل مرحوم نراقی قائل به عدم جواز. محقق نراقی یک دلیلی برای عدم جواز ذکر کرده‌ و آن این بود که حدیث رفع قلم عن الصبی به‌وسیله آیه ۵۸ سوره نور تخصیص می‌خورد و به همین دلیل با اینکه غیربالغین تکلیف ندارند به حسب حدیث

خارج اصول – جلسه نهم – مفهوم غایت – کلام امام خمینی و بررسی آن – کلام صاحب منتقی الاصول حق در مسئله – مقام ثانی: آیا غایت داخل در مغیا میباشد یا خیر؟ تنقیح محل نزاع

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مفهوم غایت – کلام امام خمینی و بررسی آن – کلام صاحب منتقی الاصول حق در مسئله – مقام ثانی: آیا غایت داخل در مغیا میباشد یا خیر؟ تنقیح محل نزاع ۱۴۰۰/۰۷/۲۰ در مورد مفهوم غایت، تفصیل محقق خراسانی و توجیهی که بوسیله محقق حایری برای آن ذکر شده بود بیان گردید و عدول ایشان و نیز وجه عدول و اشکالات آنها بیان شد. کلام امام خمینی امام خمینی در رابطه با مفهوم غایت نظری دارند که اجمالا دیروز به آن اشاره کردیم. به نظر می‎رسد امام خمینی مثل محقق خراسانی بین غایت حکم و غایت موضوع تفصیل دادند، هرچند در برخی نوشته‎ها دیده شده که گویا امام خمینی را از قائلین به حجیت

خارج فقه – جلسه هشتم – مسئله ۲۵ – فرع دوم: حفظ عورت از ممیز – فرع سوم: نظر ممیز به عورت دیگران – دلیل جواز و عدم جواز و بررسی آنها

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم  مسئله ۲۵ – فرع دوم: حفظ عورت از ممیز – فرع سوم: نظر ممیز به عورت دیگران – دلیل جواز و عدم جواز و بررسی آنها  ۱۴۰۰/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض شد مسأله ۲۵ و ۲۶ قابلیت این را دارند که درباره چهار یا پنج فرع در آنها گفتگو شود. از این فروع پنج‌گانه امام(ره) به دو فرع اشاره کرده‌اند، در حالی که این ظرفیت وجود دارد که فروع دیگری هم در اینجا طرح شود، هر چند کسی ممکن است بگوید این فروع در کتاب الطهارة مطرح می‌شود. علی‌أی‌حال فرع اول را در جلسه گذشته بحث کردیم که درباره نظر به عورت ممیز بود. به فرع دوم هم یک اشاره‌ای داشتیم و آن هم

خارج اصول – جلسه هشتم – مفهوم غایت – بررسی کلام محقق حایری – بررسی کلام محقق خراسانی

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مفهوم غایت – بررسی کلام محقق حایری – بررسی کلام محقق خراسانی ۱۴۰۰/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفهوم غایت محقق خراسانی بین قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید حکم آمده باشد و قضیه‎ای که در آن غایت به عنوان قید موضوع بیان شده باشد تفصیل دادند. در اولی قائل به مفهوم شدند و در دومی فرمودند مفهوم ندارد. دلیل ایشان عمدتا انسباق عرفی بود، اینکه عرف از این دو قسم قضیه، در اولی مفهوم برداشت می‎کند و در دومی چنین چیزی را استفاده نمی‎کند لکن محقق حایری به نوعی درصدد توجیه سخن محقق خراسانی برآمدند. یک دلیل غیر از دلیل محقق خراسانی بیان کردند ولی از این توجیه عدول

خارج فقه – جلسه هفتم – مسئله ۲۵ – فرع اول: نظر به عورت ممیز

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مسئله ۲۵ – فرع اول: نظر به عورت ممیز ۱۴۰۰/۰۷/۱۸ خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مسأله ۲۴ و ۲۵ و ۲۶ فروعی قابل تصور و قابل طرح است که امام(ره) به دو فرع و مرحوم سید به سه فرع از اینها اشاره کرده‌اند؛ ولی اجمالاً چهار یا پنج فرع در این سه مسأله قابل پیگیری است. مسأله ۲۴ که مربوط به صبی غیرممیز بود؛ با اینکه در مورد صبی غیرممیز هم این چهار یا پنج فرع قابل تصور است، هرچند بعضی از این فروع احکامش کاملاً روشن است و نیازی به بحث و بررسی ندارد. در آخرین جلسه‌ای که قبل از تعطیلات داشتیم، اشاره کردیم که چهار فرع و مسأله در اینجا قابل

جلسه صد و بیست – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – بررسی شمول مشروعیت نسبت به غیر مسلمانان – دسته دوم ادله – خاص – یک اشکال و پاسخ آن

جلسه ۱۲۰ – PDF جلسه صد و بیست مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – بررسی شمول مشروعیت نسبت به غیر مسلمانان – دسته دوم ادله – خاص – یک اشکال و پاسخ آن ۱۴۰۰/۰۳/۲۴         خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا حکومت اسلامی می‌تواند نسبت به اتباع غیرمسلمان اعم از اتباع داخلی و خارجی که برای گردشگری یا مأموریت به مملکت اسلامی وارد می‌شوند، الزام و محدودیت ایجاد کند، مقررات و کیفر قرار دهد یا خیر. گفتیم ادله‌ای که برای اصل مشروعیت الزام به حجاب اقامه شد هر چند مقصود الزام به حجاب نسبت به زنان مسلمان بود، ولی برخی از آن ادله قابلیت این را دارند که

جلسه صد و نوزدهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – بطلان قول دوم (عدم مشروعیت) – بررسی شمول مشروعیت نسبت به غیرمسلمانان – دسته اول ادله: عام

جلسه ۱۱۹ – PDF جلسه صد و نوزدهم  مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – بطلان قول دوم (عدم مشروعیت) – بررسی شمول مشروعیت نسبت به غیرمسلمانان – دسته اول ادله: عام ۱۴۰۰/۰۳/۲۳         بطلان قول دوم (عدم مشروعیت) در بحث از مشروعیت ادله الزام به حجاب در حکومت اسلامی عرض کردیم دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد؛ یک دیدگاه قول به مشروعیت مطلقا بود که تقریباً یازده دلیل مورد بررسی قرار گرفت و فی الجمله اصل مشروعیت اثبات شد. در مقابل، برخی قائل به عدم مشروعیت هستند و ادله‌ای هم برای مدعای خودشان اقامه کرده‌اند. آنها هم به چند دلیل تمسک کرده‌اند؛ ادله‌ای که آنها ذکر کرده‌اند نوعاً در قالب اشکالات به قول

جلسه پنجاه و سوم – ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ پیوند عناوین ثانوی با مصلحت _ وجه سوم _ بیان اجمالی موارد

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم  ادله قاعده _ مقام دوم: ادله تاثیر گذاری مصلحت در حکم ثانوی _ پیوند عناوین ثانوی با مصلحت _ وجه سوم _ بیان اجمالی موارد ۱۴۰۰/۰۳/۲۳   پیوند عناوین ثانوی با مصلحت در مقام دوم بحث از تاثیر گذاری مصلحت در احکام ثانویه و حدود و قلمرو آن است. ما اجمالا درباره حقیقت حکم ثانوی و چگونگی تاثیر گذاری عناوین ثانویه در احکام اولیه و نیز خود عناوین ثانویه اجمالا در حدی که مجال این جلسه و این عنوان بود مطالبی را عرض کردیم و طبیعتا تفصیل مباحث مربوطه باید در موضع خودش دنبال شود. آنچه اکنون در این بخش مهم است، پیوند عناوین ثانویه با مصلحت است. ما اشاره کردیم که

استاد سید مجتبی نورمفیدی در مصاحبه با جماران: امام، جمهوری اسلامی بدون مردم را اساسا هیچ می داند

به نظر شما مردم در حاکمیت اسلامی چه نقشی دارند؟ این ایام برای ما یادآور روزهای تلخ و از این جهت فراموش نشدنی است و هیچ گاه ما در ذهنمان تصور زندگی بدون امام و ایران بدون امام را نداشتیم و با اینکه سالیان زیادی از آن دوران گذشته هنوز گاهی یاد آن لحظات را مرور می کنم. گاهی تصاویری که از آن ایام پخش می شود را می بینم واقعا شدت غم و اندوهی که مردم در آن دوران داشتند و خود ما داشتیم، دوباره بر وجود ما حاکم می شود. هرچه جلوتر آمدیم و به نحو عمیق تر با آراء و اندیشه های مختلف امام در عرصه فقه، اصول، تفسیر و مسائل مختلف برخورد کردیم بیشتر فقدان چنین

جلسه پنجاه و یکم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: تاثیر گذاری زمان و مکان در استنباط حکم اولی و قلمرو آن _ ۵. تاثیر گذاری زمان و مکان در ملاک حکم _ تفاوت نظر امام (ره) با دیگران

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: تاثیر گذاری زمان و مکان در استنباط حکم اولی و قلمرو آن _ ۵. تاثیر گذاری زمان و مکان در ملاک حکم _ تفاوت نظر امام (ره) با دیگران ۱۴۰۰/۰۳/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در تاثیر زمان و مکان در استنباط و اجتهاد احکام شرعیه بود. عرض کردیم این مسئله در چند ساحت و عرصه قابل بررسی است. آخرین عرصه مربوط به تاثیر زمان و مکان در خود حکم شرعی بود. در حکم شرعی گفتیم تارۀ زمان و مکان باعث می‌شود موضوع یک حکم اولی از بین برود یا به تعبیر دیگر حکم اولی

جلسه صد و هفدهم – مسئله ۲۳ – تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل یازدهم و بررسی آن

جلسه ۱۱۷ – PDF جلسه صد و هفدهم مسئله ۲۳ – تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل یازدهم و بررسی آن ۱۴۰۰/۰۳/۱۹         دلیل یازدهم دلیل آخر بر مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی این است که حاکم اسلامی دارای اختیاراتی است؛ این اختیارات به حسب سعه و ضیق از دیدگاه‌های مختلف متفاوت است. اگر بخواهیم از این منظر مسأله مشروعیت الزام به حجاب را اثبات کنیم، حداقل دو تقریر یا از دو دیدگاه می‌توانیم این مطلب را تبیین کنیم. یکی از باب ولایت فقیه یا به تعبیر دقیق‌تر ولایت مطلقه فقیه، و دیگری از باب تصدی فقیه نسبت به امور حسبیه. پس برای دلیل یازدهم می‌توانیم دو تقریر ذکر

جلسه پنجاهم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق _ تاثیر زمان و مکان در استنباط و قلمرو آن _ ۳. تاثیر گذاری متعلق حکم _ ۴. تاثیر گذاری در ملاک حکم

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق _ تاثیر زمان و مکان در استنباط و قلمرو آن _ ۳. تاثیر گذاری متعلق حکم _ ۴. تاثیر گذاری در ملاک حکم ۱۴۰۰/۰۳/۱۸   خلاصه جلسه گذشته بحث درتاثیر گذاری زمان و مکان در استنباط و اجتهاد حکم اولی بود. عرض کردیم عرصه های مختلفی برای این اثر گذاری می‌توانیم تصویر کنیم. یکی تغییر شرایط زمانی و مکانی حاکم بر صدور روایت یعنی روایت در یک فضای خاص و شرایط زمانی و مکانی خاصی صادر شده که تغییر آن طبیعتا می‌تواند در استفاده حکم شرعی از آن دلیل و قضیه موثر باشد. ساحت دوم مربوط به

جلسه چهل و نهم – ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: زمان و مکان و تاثیر گذاری آن در استنباط و قلمرو آن _ ۲. چگونگی تاثیر گذاری در موضوع

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم  ادله قاعده _ مقام اول: ادله تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم طرق: زمان و مکان و تاثیر گذاری آن در استنباط و قلمرو آن _ ۲. چگونگی تاثیر گذاری در موضوع ۱۴۰۰/۰۳/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث ما در دسته چهارم طرق در مقام اول بود. یعنی تاثیر زمان و مکان در اجتهاد و استنباط، آنهم استنباط حکم اولی. گفتیم ابتدائا باید این مسئله تبیین شود که اساسا منظور از دخالت دو عنصر زمان و مکان در استنباط و قلمرو آن چیست. این باید روشن شود و آنگاه به تبع تبیین این مسئله و قلمرو آن ما می‌توانیم جایگاه مصلحت را در این اثر گذاری کشف کنیم

جلسه چهل و هشتم – ادله قاعده _ مقام اول: تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم: زمان و مکان و نقش آن در استنباط حکم اولی _ ۱. ملاحظه شرایط زمانی و مکانی صدور روایات

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم  ادله قاعده _ مقام اول: تاثیر گذاری مصلحت در استنباط حکم اولی _ دسته چهارم: زمان و مکان و نقش آن در استنباط حکم اولی _ ۱. ملاحظه شرایط زمانی و مکانی صدور روایات ۱۴۰۰/۰۳/۱۲   خلاصه جلسه گذشته ما عرض کردیم در مقام اول یکی از اموری که مرتبط است با مسئله مصلحت و به عنوان یک طریقی که تاثیر گذاری مصلحت را در استنباط و اجتهاد می‌تواند نشان دهد مسئله زمان و مکان است. این مسئله با عنوان نقش و تاثیر گذاری زمان و مکان در اجتهاد و استنباط مطرح شده. ما در جلسه گذشته درباره ارتباط این مسئله با مقام اول که درباره آن بحث می‌کنیم و نیز تفاوت

جلسه صد و چهاردهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری – ادامه بررسی دلیل دوم و سوم

جلسه ۱۱۴ – PDF جلسه صد و چهاردهم  مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری – ادامه بررسی دلیل دوم و سوم ۱۴۰۰/۰۳/۱۲         اشکال سوم بحث در ادله و شواهد اثبات کبری بود؛ تا اینجا سه دلیل و شاهد و بر اثبات کبری اقامه کردیم. نسبت به دلیل سوم که روایت «أَمَّا رَجُلٌ كَانَتْ مِنْهُ زَلَّةٌ فَإِنِّي‏ مُعَزِّرُهُ»، یکی دو اشکال ذکر شد و مورد بررسی قرار گرفت؛ لکن یک اشکالی که در این روایت وجود دارد و نمی‌شود آن را نادیده گرفت، این است که این روایت تا حدودی ابهام دارد؛ چون راوی که محمد بن مسلم است، می‌گوید «سألته عن الشارب». اگر

جلسه صد و سیزدهم – مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری – دلیل دوم و سوم

جلسه ۱۱۳ – PDF جلسه صد و سیزدهم مسئله ۲۳- تتمه: بررسی مشروعیت الزام به حجاب در حکومت اسلامی – ادله: دلیل هفتم – ادله اثبات کبری – دلیل دوم و سوم ۱۴۰۰/۰۳/۱۱         ادامه ادله اثبات کبری بحث در دلیل هفتم بود؛ عرض کردیم کبرای این دلیل باید اثبات شود تا این دلیل تمام باشد. کبری این بود که حکومت اسلامی در مورد تعزیر مرتکبین معاصی و منکرات مسئولیت یا اختیار دارد. شاهد و دلیل اول برای اثبات کبری، روایاتی بود که در ابواب مختلف فقهی وارد شده و مورد اشاره قرار گرفت. گفتیم چگونه این روایاتی که نسبت به گناهان مختلف کوچک و بزرگ در حق الله و حق الناس، حق فردی و اجتماعی وارد