تفسیر – سال 97 – 96

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم آیه بیست و چهارم_ پاسخ به سه شبهه_ یک روایت ۱۳۹۷/۰۲/۱۰   بررسی سه شبهه در آیه بیست و چهارم بعد از بحث از مفردات و مطالبی که به تبیین معنای آیه و تفسیر آن کمک می‌کرد نوبت می‌رسد به پاسخ از سه شبهه، در رابطه با محتوی و مضمون این آیه سه شبهه مطرح است که باید به این سه شبهه پاسخ دهیم. شبهه اول شبهه و اشکال اول این است که در جای خود منقح شده است که تکلیف دایر مدار قدرت عقلی و شرعی است، لذا تکلیف به غیر مقدور قبیح است، ما نمی‌توانیم کسی را مکلف کنیم به کاری که از حیطه قدرت او خارج است، در حالی

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم آیه بیست و چهارم_ بررسی یک روایت_ وجود جهنم_ بررسی اختصاص جهنم به کافران ۱۳۹۷/۰۲/۰۹   بررسی یک روایت عرض کردیم در مورد آیه بیست و چهارم سوره بقره نسبت به این بخش یعنی،«فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ»، ناس هم می‌تواند وقود باشد و هم حطب باشد یعنی هم چیزی که به سبب آن آتش روشن می‌شود و هم چیزی که خودش مثل هیزم مایه استمرار آتش است و آتش می‌گیرد، اما در مقابل، یک روایتی از امام عسکری(ع) وارد شده است که ظهور در این دارد که منظور از ناس فقط حطب است: «عن العسکری (علیه السلام): (فاتقوا النار التی وقوده ها الناس): ای حطبها» . به نظر برخی این

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم آیه بیست و چهارم _ نکات مهم آیه ۱۳۹۷/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته در آیه بیست و چهارم که این «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ»، ما مفردات این آیه را آن مقداری که لازم بود و برای فهم معنای آیه مناسب بود، بیان کردیم، اما در مقام تبیین معنا و مقصود از آیه و تفسیر آیه چند نکته باید در اینجا متعرض شویم. نکات آیه در آیه خداوند متعال می‌فرماید: اگر نمی‌توانید که هرگز نمی‌توانید سوره ای مثل قرآن بیاورید پس از آتشی که وقود آن انسان و مردم و سنگ‌ها و بت‌هایی است که می‌پرستید و آماده شده است برای کافران بپرهیزید. ۱.

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم آیه بیست چهارم _ مفردات ۱۳۹۷/۰۲/۰۳   ادامه بحث درباره مفردات آیه بحث در مفردات آیه بیست و چهارم بود، درباره برخی از واژه‌هایی که در این آیه بکار رفته است مطالبی را عرض کردیم. ۴.«حجاره» در مورد «حجارة» سه احتمال مطرح است: احتمال اول ۱. برخی از مفسرین به استناد برخی از احادیث معتقدند منظور از حجارة که به عنوان وقود جهنم از آن یاد شده، همان سنگ سیاه کبریت است، کبریت یک سنگی است که بوسیله آن ایجاد آتش و حرارت می‌شود، این سنگ ویژگی‌هایی دارد: بدبو و پر دود است، شدت چسبندگی و سرعت اشتعال دارد و البته حرارت هم ایجاد می‌کند، سنگ کبریت همان گوگرد است، همان چیزی

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم آیه بیست و چهارم _ مفردات ۱۳۹۷/۰۲/۰۲   آیه بیست و چهارم «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ» پس اگر انجام ندادید که قطعاً انجام نخواهید داد ازآتش بترسید که آتش زنه و آتش گیره آن بدنهای مردم گنه‌کار و سنگ‌هاست، آتشی که برای کافران آماده شده است. ارتباط این آیه با آیه قبل ارتباط این آیه با آیات قبل از این جهت است که در آیه قبل فرمود:« وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ»، اگر در آنچه که ما بر عبد خود نازل کردیم شک دارید، پس یک سوره‌ای مثل یکی از سوره های قرآن بیاورید، یعنی بعد

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم آیه بیست و سوم_حقیقت اعجاز(مقدمات هفت‌گانه) ۱۳۹۷/۰۲/۰۱   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم به مناسبت آیه ۲۳ سوره بقره که پیرامون اعجاز و تحدی سخن می‌گوید مختصری درباره حقیقت اعجاز و جامعیت تحدی قرآن توضیح می‌دهیم. قرآن می‌گوید هم اصل اعجاز ثابت است و هم مهمترین معجزه خورد قرآن است به این دلیل که کسی نمی‌تواند نظیر آن را بیاورد، تحدی هم که صورت می‌گیرد در واقع مبارز می‌طلبد برای آوردن نظیر سوره یا سُوَری یا مثل خود قرآن، بعد به این مناسبت ما سخن از حقیقت اعجاز مطرح کردیم واینکه چگونه ممکن است در طبیعت چیزی رخ دهد که برخلاف قانون طبیعت باشد و عادت را خرق کند. گفتیم مرحوم علامه طباطبایی با

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم آیه بیست و سوم_ حقیقت اعجاز ۱۳۹۷/۰۱/۲۷   حقیقت اعجاز در آیه بیست و سوم نکات و مطالبی که اجمالاً لازم بود مورد تعرض قرار بگیرد اشاره شد، منتهی چون این آیه اولین آیه‌ای است که در آن مسئله تحدی مطرح شده و بحث از اعجاز قرآن مورد اشاره قرار گرفته، لازم است مختصری درباره مسئله اعجاز سخن بگوییم، هرچند ما از اصل این مسئله یعنی مسئله اعجاز قرآن و تحدّی به قرآن یا ده سوره یا یک سوره، در مباحث مقدماتی تفسیر بحث کردیم، لذا ارجاع می‌دهیم شما را به آن مباحث، اما اجمالاً درباره حقیقت اعجاز و مسئله تحدی در قرآن مطالبی مطرح خواهیم کرد که اینجا خالی از این

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم آیه بیست و سوم_ نظر مختار در مرجع ضمیر «مثله»_ یک اشکال و پاسخ آن ۱۳۹۷/۰۱/۲۶ نظر مختار در مرجع ضمیر «مثله» در مورد ضمیر کلمه«مثله» عرض کردیم که احتمالاتی وجود دارد و در بین این احتمالات این احتمال که ما به گونه‌ای این کلمه را معنا کنیم که مرجع این ضمیر «ما نزلنا» باشد با این قید که یک عبد امّی درس نخوانده آن را آورده است، (مجموع قید و مقید با هم)، قابل قبول است، این احتمال هم می‌تواند منطبق بر آن مطلبی باشد که مرحوم علامه از روایت نقل کرده است و هم می‌تواند جداگانه به عنوان احتمال چهارم محسوب شود، چون مرحوم علامه فرمود مرجع این ضمیر طبق

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم آیه بیست و سوم_ جمع بین آیه دوم و آیه بیست و سوم ۱۳۹۷/۰۱/۲۰   جمع بین آیه دوم و آیه بیست و سوم عرض کردیم یک سوالی در مورد آیه بیست و سوم و آنچه در آیه دوم گفته شده، ممکن است مطرح شود، چون در آیه دوم سوره بقرة فرمود:« ذَلِکَ الْکِتَابُ لا رَیْبَ فِیهِ»، ظاهر این آیه این است که در قرآن جای ریب و شک وتردید نیست، اما در این آیه می‌فرماید:« وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا»، ظهور این آیه دراین است که پس امکان شک و ریب در قرآن است که می‌فرماید اگر در این چیزی که بر بنده ما نازل شده است شک

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم آیه بیست و سوم_ مفردات ۱۳۹۷/۰۱/۱۹     خلاصه جلسه گذشته در مورد آیه بیست و سوم نکات و مطالبی را عرض کردیم، آیه این بود که «وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ» در مورد ارتباط این آیه با آیات قبل و اینکه این آیه در واقع هم اثبات نبوت می‌کند و هم در مقام تحدی است، مطالبی را عرض کردیم، اینکه در قرآن اختلاف در تحدی وجود دارد و بعضاً تحدی به کل قرآن می‌شود و گاهی تحدی به ده سوره و گاهی به یک سوره، این را هم توضیح دادیم. گفتیم این ممکن است به حسب