سایر دروس

شرح رساله حقوق – جلسه صد و بیست و نهم – حق دوم نماز: «و انک قائم بها بین یدی الله»

جلسه ۱۲۹ – PDF جلسه صد و بیست و نهم حق دوم نماز: «و انک قائم بها بین یدی الله» ۱۴۰۴/۰۲/۲۴   عرض کردیم امام سجاد (علیه السلام) دو حق برای نماز برشمردند. اولین حق نماز که دو جلسه گذشته درباره آن سخن گفتیم، شناخت و معرفت نماز است: «أن تَعلَمَ أنّها وِفادَةٌ إلى اللّه»، «وفاده» یعنی مهمانی خدا؛ درگاه ورود به سوی خداوند؛ پله رسیدن به خدا. درباره حقیقت نماز اجمالاً مطالبی را بیان کرده ‎ایم. حق دوم نماز « و انک قائم بها بین یدی الله » حق دوم این است که شما بدانید در مقابل خدا ایستاده‌اید. حق اول شناخت حقیقت نماز بود، حق دوم این است که تو در برابر خدا ایستاده‌ای: «و انک قائم بها

تفسیر – جلسه سی و پنجم – آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش پنجم: «و لا تعثوا فی الارض مفسدین» – مطلب سوم

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم  آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش پنجم: «و لا تعثوا فی الارض مفسدین» – مطلب سوم ۱۴۰۴/۰۲/۲۲ مطلب سوم چون تقریباً در پایان سال تحصیلی جاری هستیم و ورود به بحث در آیه ۶۱ باعث می‌شود که بحث در سال جاری نیمه‌تمام بماند، لذا یک مطلبی از آیه ۶۰ را ذکر می‌کنیم و ان‌شاءالله ادامه بحث که مربوط به آیه ۶۱ است را از سال تحصیلی آینده آغاز خواهیم کرد؛ بنابراین این آخرین جلسه تفسیر ما در سال تحصیلی جاری است. گفتیم آیه ۶۰ پنج بخش دارد؛ بخش پنجم این بود: «وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ». دو مطلب در مورد این بخش بیان شد. مطلب سوم این است که نهی

قواعد فقهیه – جلسه چهل و یکم – ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه هشتم – روایت اول – روایت دوم – طایفه نهم – گروه اول – گروه دوم – گروه سوم – طایفه دهم

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه هشتم – روایت اول – روایت دوم – طایفه نهم – گروه اول – گروه دوم – گروه سوم – طایفه دهم ۱۴۰۴/۰۲/۲۱ طایفه هشتم طایفه هشتم از روایاتی که می‌تواند به نوعی دلالت بر کرامت ذاتی داشته باشد و اینکه انسان بما هو انسان از حداقل‌هایی از احترام و شرافت و کرامت برخوردار است و به استناد آن، حقوقی هم برای او ثابت است، روایاتی است که به طور کلی هرگونه شکنجه، ترساندن، کشتن غافلگیرانه را ممنوع کرده است. در مورد اقرار، روایاتی وارد شده مبنی بر اینکه اگر اقرار کسی تحت فشار و شکنجه و حبس یا تهدید و تخویف

قواعد فقهیه – جلسه چهل – ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه پنجم – روایت اول و دوم – طایفه ششم – روایت اول – یک اشکال و پاسخ آن – روایت دوم – طایفه هفتم – روایت اول و دوم

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهل  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه پنجم – روایت اول و دوم – طایفه ششم – روایت اول – یک اشکال و پاسخ آن – روایت دوم – طایفه هفتم – روایت اول و دوم ۱۴۰۴/۰۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله کرامت ذاتی بود و اینکه خداوند متعال، نعمت‌های خاصی را به انسان عطا کرده و امتیاز و شرافت و تکریم خاصی را برای انسان قائل شده است؛ قلمرو این تکریم مطلبی است که بعداً درباره آن سخن خواهیم گفت. گفتیم طوایف مختلفی از روایات بر این معنا دلالت دارد؛ چهار طایفه را در جلسات گذشته ذکر کردیم؛ طوایف دیگری وجود دارد. ما اینها را به عنوان نمونه

تفسیر – جلسه سی و چهارم – آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش پنجم: «و لا تعثوا فی الارض مفسدین» – مطلب اول – مطلب دوم – احتمالات سه‌گانه – احتمال برگزیده

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم  آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش پنجم: «و لا تعثوا فی الارض مفسدین» – مطلب اول – مطلب دوم – احتمالات سه‌گانه – احتمال برگزیده ۱۴۰۴/۰۲/۱۶   بخش پنجم:«وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ» بخش پنجم که آخرین بخش از آیه ۶۰ است، این است: «وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ». این بخش مشتمل بر چند مطلب است: مطلب اول در این آیه نهی شده از طغیان و فساد. در مورد «عثی» دو احتمال وجود دارد: ۱. یک احتمال اینکه به معنای تعدی از حد است. ۲. احتمال دوم که بعضی از مفسرین هم به آن اشاره کرده‌اند، شدت فساد است. البته در معنای اول که مطلق تعدی از حد است، خود

تفسیر – جلسه سی و سوم – آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش چهارم: «کلوا و اشربوا من رزق الله» – مطلب دوم – دو احتمال در مورد أکل – دو احتمال در مورد «رزق الله» – نظر برگزیده – مطلب سوم

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم آیه ۶۰ – بخش‌های پنج‌گانه آیه – بخش چهارم: «کلوا و اشربوا من رزق الله» – مطلب دوم – دو احتمال در مورد أکل – دو احتمال در مورد «رزق الله» – نظر برگزیده – مطلب سوم ۱۴۰۴/۰۲/۱۵ خلاصه جلسه گذشته فاصله‌ای بین آخرین جلسه بحث و این جلسه پیش آمد و البته اجتناب‌ناپذیر بود؛ لذا اشاره‌ای به بحث گذشته می‌کنم. در مورد بخش چهارم آیه ۶۰ یک مطلب را ذکر کردیم؛ بخش چهارم این بود: «كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ». مطلب اول در مورد این آیه بیان شد. مطلب دوم مطلب دوم این است که چرا با اینکه سخن از استسقاء و جوشش و جریان یافتن آب برای قوم بنی‌اسرائیل بود،

قواعد فقهیه – جلسه سی و نهم – ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه سوم – روایت اول، دوم و سوم – طایفه چهارم – روایت اول، دوم، سوم و چهارم

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه سوم – روایت اول، دوم و سوم – طایفه چهارم – روایت اول، دوم، سوم و چهارم ۱۴۰۴/۰۲/۱۴   طایفه سوم عرض کردیم طوایفی از روایات قابل استناد برای اثبات کرامت ذاتی هستند؛ دو طایفه از این روایات را در جلسه گذشته نقل کردیم. طایفه سوم، روایاتی است که به طور کلی نهی از ظلم به همگان کرده است. براساس روایات متعدد، ظلم و ستم و بی‌عدالتی در حق همه انسان‌ها فارغ از عقیده و مذهب و نژاد و قوم، ممنوع شده و جایز نیست؛ مخصوصاً در مسئله ظلم، این عمومیت و شمول نسبت به همه انسان‌ها حتی کفار، کاملاً روشن و

قواعد فقهیه – جلسه سی و هشتم – ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه اول – روایت اول – روایت دوم – طایفه دوم – روایت اول – روایت دوم

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل دوم: روایات – طایفه اول – روایت اول – روایت دوم – طایفه دوم – روایت اول – روایت دوم ۱۴۰۴/۰۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم به ادله‌ای برای اثبات کرامت ذاتی در انسان استناد شده؛ دلیل اول برخی از آیات بود که مورد بررسی قرار گرفت و اشکال معارضه برخی دیگر از آیات، پاسخ داده شد. دلیل دوم: روایات دلیل دوم، روایات است؛ ما روایات متعددی داریم که بر کرامت ذاتی انسان دلالت می‌کند. این روایات بر چند طایفه‌اند؛ من از هر کدام از این طوایف، یکی دو روایت نقل می‌کنم؛ چون خیلی زیاد است؛ به نظر من طوایف روایاتی که بالملازمة یا بالمطابقة بر

شرح رساله حقوق – جلسه صد و بیست و هشتم – حق اول نماز: شناخت حقیقت نماز

جلسه ۱۲۸ – PDF جلسه صد و پنجم  حق اول نماز: شناخت حقیقت نماز ۱۴۰۴/۰۲/۱۰   شرح رساله حقوق حق اول نماز: شناخت حقیقت نماز عرض کردیم اولین حق از حقوق نماز این است که انسان حقیقت نماز را بشناسد. معرفت نماز و پی بردن به راز و رمز نماز، اولین حقی است که نماز بر گردن ما دارد. ما تا جایی که می‌توانیم باید نماز را بشناسیم و حقیقت آن را کشف کنیم. جلسه گذشته عرض کردیم نماز یک ظاهری دارد و یک باطنی. یک توضیحی درباره ظاهر و باطن نماز دادیم. گفتیم برای نماز در عبارات و کلمات اوصافی ذکر شده است. که به چند عنوان و وصف که در کلمات بزرگانی مثل امام خمینی(رحمة الله علیه) درباره

قواعد فقهیه – جلسه سی و هفتم – ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل اول: آیات – بررسی تعارض بین آیات – بررسی پاسخ دیگر

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  ادله کرامت ذاتی انسان – دلیل اول: آیات – بررسی تعارض بین آیات – بررسی پاسخ دیگر ۱۴۰۴/۰۲/۰۷ خلاصه جلسه گذشته ما اجمالاً به آیاتی که به حسب ظاهر معارض با آیات دال بر کرامت ذاتی انسان است، اشاره کردیم و گفتیم دو دسته آیات وجود دارد که محصل این دو دسته، این است که انسان بما هو انسان گویا کرامتی ندارد؛ چه آنهایی که در مقام مذمت و نکوهش انسان به صورت کلی هستند و چه آنهایی که به خصوص نسبت به افراد بی‌ایمان و کفار چنین اوصافی را به کار برده‌اند. بررسی تعارض بین آیات این تعارض و تهافت ظاهری باعث شده که جمعی به فکر توجیه و پاسخ باشند؛