سایر دروس

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم وکالت از امام (ع)- بررسی اشکالات مرحوم آقای خویی ۱۳۹۲/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که آیا وکالت از امام (ع) دلیل بر وثاقت راوی است یا نه؟ عرض کردیم سه قول در این مسئله وجود دارد: قول اول این بود که وکالت از امام (ع) دلیل بر وثاقت است مطلقا، قول دوم اینکه وکالت از امام (ع) دلیل بر وثاقت نیست مطلقا و قول سوم تفصیل در مسئله بود. دو دلیل بر قول اول ذکر شد، یکی دلیل عقلی بود و دیگری روایت، مرحوم آقای خویی (ره) به هر دو دلیل اشکالاتی را ایراد کرده و بر اساس این اشکالات نظر ایشان این شد که وکالت از امام

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم وکالت از امام (ع) ۱۳۹۲/۰۲/۰۳   وکالت از امام (ع) دومین علامت از علاماتی که به نظر بعضی دال بر وثاقت راوی است وکالت از امام معصوم (ع) است. اقوال در مسئله قول اول: بعضی ادعا کرده‏اند وکالت از امام معصوم (ع) دلیل بر وثاقت است مطلقا یعنی چه این وکالت در قضایای شخصیه باشد مثل اینکه کسی خادم امام (ع) باشد، چه در قضایای عامه مثل وکالت در امور دینی و مالی، به طور کلی کسی که از امام معصوم (ع) وکالت داشته باشد مطلقا، این وکالت به معنای تأیید آن شخص است لذا وکالت از طرف امام (ع) دال بر وثاقت است مطلقا. از جمله کسانی که قائل به این

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم کثرت روایت ۱۳۹۲/۰۲/۰۱   ما بحث مبسوطی پیرامون راه‏ها و طرق توثیق عام و توثیق خاص ذکر کردیم، سپس درباره مشایخ ثقات و کسانی که درباره آنها گفته شده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» بحث کردیم و سپس در رابطه با اشخاصی که در روایت از ثقات به ابن ابی عمیر، صفوان و بزنطی ملحق شده بودن مطالبی را عرض کردیم. علائم وثاقت از مسائلی که به دنبال مباحث گذشته لازم است مورد رسیدگی قرار گیرد بعضی از علامت‏ها و نشانه‏های وثاقت است، بعضی از امور به عنوان نشانه و دال بر وثاقت تلقی شده از جمله کثرت روایت از امام (ع) یا وکالت از امام (ع) که بعضی کثرت روایت

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام راه های توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۲/۰۱/۲۰   ششم: نجاشی احمد بن علی بن احمد بن العباس ملقب به ابوالعباس که درباره او گفته شده فقط از ثقات روایت نقل کرده و همه مشایخ او از ثقات‏اند، نجاشی از بزرگان علم رجال و صاحب تألیف و کتب او مورد مراجعه در این فن است، اقوال او در مورد توثیق و تضعیف روات فی‏الجمله مورد اعتماد است و یکی از کسانی که به نظر آنها در این رابطه اهمیت داده می‏شود نجاشی است. دلیل عمده‏ترین دلیل بر اینکه نجاشی «لایروی الا عن ثقة» کلماتی است که خود او در مواضع مختلف بیان کرده، دو مطلب در کلمات نجاشی وجود دارد که از ضمیمه آن

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم راه های توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۲/۰۱/۱۸   بحث در مورد بعضی از اشخاصی بود که درباره آنها ادعا شده که «لایروون الا عن ثقة»، تا اینجا درباره چهار نفر بحث کردیم که عبارت بودند از: علی بن حسن بن محمد طائی، بنو فضّال، جعفر بن بشیر و محمد بن اسماعیل بن میمون زعفرانی. پنجم: احمد بن محمد بن عیسی الاشعری معروف به شیخ القمیین در اینکه خود این شخص ثقه است تردیدی نیست و بزرگان رجال مثل شیخ، نجاشی، ابن غضائری، علامه و غیره او را توثیق کرده‏اند لکن در مورد مشایخ او بحث واقع شده که آیا همه مشایخ او هم ثقه بوده‏اند و آیا در مورد او می‏توان گفت

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۲/۲۰   بحث در بعضی از اشخاص بود که در مورد آنها ادعا شده «لایروون الا عن ثقة». ۲- بنو فضال برای وثاقت بنو فضال به حدیثی استناد شده که شیخ طوسی آن را در کتاب غیبت نقل کرده است، شیخ طوسی در این کتاب از عبدالله کوفی خادم حسین بن روح از نواب امام زمان (عج) این روایت را نقل می­کند: «قال سئل الشیخ عن کتب ابن ابی العزافر بعد ما ذمّ و خرجت فیه اللعنة، فقیل له فکیف نعمل بکتبه و بیوتنا منها ملأٌ؟ فقال الشیخ: اقول فیها ما قاله ابو محمد الحسن بن علی (علیه السلام) و قد سئل عن کتب بنی فضّال فقیل

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۲/۱۵   نکته در ادامه بحث گذشته پیرامون مشایخ ثقات، نکته‏ای باقی مانده که این را هم عرض می‏کنیم تا بحث از قاعده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» که در مورد ابن ابی عمیر، صفوان و بزنطی مطرح شده بود تمام شود. در مورد عبارت «لایرسلون الا عن ثقة» نکته‏ای که لازم است به آن توجه شود این است که این ارسال باید توسط خود این اشخاص صورت گرفته باشد، چون ارسال‏ها مختلف است؛ گاهی تعبیر به گونه‏ای است که صراحت دارد در اینکه ارسال از ناحیه یکی از این سه نفر واقع شده، گاهی هم صراحت دارد در اینکه ارسال از ناحیه غیر این سه

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۲/۱۳   اشکال بعضی مثل مرحوم آقای خویی، بین مسانید و مراسیل تفصیل داده و ادعا کرده‏اند بر فرض ما شهادت شیخ را مبنی بر اینکه این سه نفر (ابن ابی عمیر، صفوان و بزنطی) «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة»، بپذیریم این شهادت فقط در مورد مسانید قابل قبول است یعنی در واقع باید بگوییم این سه نفر «لایروون الا عن ثقة»، بر این اساس به وثاقت همه افرادی که این سه نفر به صورت مسند از آنها روایت نقل کرده‏اند، حکم می‏شود مگر اینکه خلافش ثابت شود و انسان یقین پیدا کند شخصی که در سلسله روایت ذکر شده ضعیف است، اما در مورد مراسیل

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در نقض‏هایی بود که به قاعده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» وارد شده، تا اینجا عمده نقض‏ها و اشکالاتی که مرحوم آقای خویی و شهید صدر به این قاعده ایراد کرده‏اند ذکر و پاسخ داده شد. نتیجه این شد که بعضی از اشخاصی که ادعای اتفاق بر ضعف آنها شده در مورد این افراد چنین اتفاقی وجود ندارد، نسبت به بعضی از اشخاص که ضعف آنها مورد اختلاف است هم فی الواقع با توجه به تعدیل برخی نسبت به آنها نمی‏توان آنها را به عنوان نقض پذیرفت چون چه بسا تضعیف به خاطر مذهب و عقیده آنها بوده نه عدم

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۲/۰۱   تا اینجا درباره مشایخ ابن ابی عمیر و صفوان که ادعای اتفاق بر ضعف آنها شده بود بحث شد و معلوم شد نه تنها اتفاق در ضعف آنها نیست و معارض دارند بلکه احتمال وثاقت آنها، احتمال دور از ذهنی نیست و بعضی از افرادی هم که ضعفشان مورد اتفاق نبود مورد بررسی قرار گرفت. مشایخ بزنطی اما در مورد مشایخ بزنطی هم مثل ابن ابی عمیر و صفوان، بعضاً قاعده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» را به کسانی که تضعیف شده‏اند نقض کرده‏اند. احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی (م.۲۲۱ه.ق) هم امام موسی بن جعفر (ع) و هم امام رضا (ع) را

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۲۹   ابو جمیله از جمله کسانی که هم به عنوان یکی از مشایخ ابن ابی عمیر و هم به عنوان یکی از مشایخ صفوان ذکر شده ابو جمیله است. ابو جملیه عمدتاً به عنوان یکی از کسانی که صفوان از او روایت نقل کرده معرفی شده ولی در بعضی از کتب نام او به عنوان یکی از مشایخ ابن ابی عمیر هم ذکر شده است. ابو جملیه یا مفضل بن صالح اسدی کسی است که بنا بر گفته شیخ طوسی در زمان حیات امام رضا (ع) از دنیا رفته است، شیخ درباره او می‏گوید: «مفضّل بن صالح ابو علی مولی بنی اسد که کنیه‏اش ابو جملیه

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم راه های توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۲۴   خلاصه جلسه گذشته تا اینجا در مورد مشایخی که ابن ابی عمیر و صفوان از آنها روایت نقل کرده و ادعا شده بود که ضعف آنها مورد اتفاق است بحث شد، شش نفر از مشایخ ابن ابی عمیر و دو نفر از مشایخ صفوان مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد ضعف هیچ کدام از اینها مورد اتفاق نیست بلکه وثاقت بعضی از آنها هم قابل اثبات بود، یعنی چه بسا ممکن است در مورد این افراد کسی ادعا کند این اشخاص در نظر ابن ابی عمیر و صفوان ثقه بوده‏اند و یا حتی در حالی که تحمل حدیث و نقل روایت می‏کرده‏اند مورد

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۱۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در نقض‏هایی بود که در مورد مشایخ ثقات وارد شده است، عرض شد چند نفر از مشایخ ابن ابی عمیر از طرف بعضی از بزرگان علم رجال تضعیف شده‏اند، شش نفر از مشایخ ابن ابی عمیر به ادعای بعضی بالاتفاق ضعیف هستند که تا اینجا پنج نفر از آنها را مورد بررسی قرار دادیم و معلوم شد نه تنها ضعف این پنج نفر مورد اتفاق نیست بلکه محامل و توجیهاتی هم می‏توان برای نقل روایت توسط ابن ابی عمیر از آنها ذکر کرد به گونه‏ای که قاعده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» در مورد محمد بن ابی عمیر مورد نقض

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۱۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در نقض‏هایی بود که به قاعده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» وارد شده است، گفته شد قدر متیقن از جماعتی که درباره آنها مشهور شده که «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» سه نفرند که عبارتند از: ابن ابی عمیر، بزنطی و صفوان. اشکالاتی در مورد این قاعده مطرح شد. یکی از آن اشکالات این که اگر این قاعده صحیح باشد پس نباید در بین مشایخ این سه نفر افراد ضعیف وجود داشته باشند در حالی که این مطلب قابل نقض است یعنی ما در بین مشایخ این روات کسانی را ملاحظه می‏کنیم که ثقه نیستند، بعضی از این افراد بالاتفاق تضعیف

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۰۸   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آنچه که مرحوم شیخ طوسی به عنوان مشایخ الثقات ادعا کرده که گروهی «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة»، مورد اشکال بعضی از بزرگان واقع شده است، مرحوم آقای خویی چهار اشکال به این مطلب داشتند که ما این اشکالات را نقل و مورد مناقشه قرار دادیم، عمده مطلبی که باقی مانده در مورد ضعف بعضی از افرادی است که این گروه از آنها روایت نقل کرده‏اند یعنی در مورد بعضی از افراد ادعا شده که این سه نفر از آنها روایت نقل کرده‏‏‏‏اند در حالی که ضعیف هستند. اگر «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» صحیح باشد نباید هیچ یک از

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم راههای توثیق عام – مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۱/۰۳   خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالات مرحوم آقای خویی در مورد مشایخ ثقات بود، عرض کردیم درباره جمعی از بزرگان که در تعداد آنها اختلاف است، گفته شده «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة»، قدر متیقن از این گروه سه نفرند؛ ابن ابی عمیر، محمد بن احمد بن ابی نصر بزنطی و صفوان بن یحیی. مرحوم آقای خویی چهار اشکال به این مطلب دارند که ما این اشکالات را بیان کردیم و به سه اشکال پاسخ دادیم. اشکال چهارم این بود که اگر این مطلب درست باشد که این جماعت «لایروون و لایرسلون الا عن ثقه» پس چرا خود مرحوم شیخ طوسی که اساس این ادعا

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۰/۰۵   بحث در اشکالات مرحوم آقای خویی به ادعای مرحوم شیخ بود که درباره گروهی از روات که قدر متیقن آنها سه نفرند، فرمودند: «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة». بررسی اشکال چهارم اشکال چهارم این بود که اگر این ادعا در مورد این افراد صحیح باشد پس چگونه شیخ و نجاشی بعضی از مشایخ این جماعت را تضعیف کرده‏اند مثلاً در مورد ابن ابی عمیر گفته شده که از سیزده نفر روایت نقل کرده که از این تعداد بعضی از آنها بالاتفاق ضعیف‏اند، برخی دیگر هم محل اختلاف است. در مورد صفوان گفته شده از هفت نفر روایت کرده و در مورد بزنطی گفته شده از پنج

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۰/۰۳   بررسی اشکالات چهارگانه آقای خویی بحث در اشکالات مرحوم آقای خویی به ادعای شیخ طوسی بود، عرض شد شیخ طوسی به اصحاب نسبت داده که جمعی از اصحاب که در تعداد آنها اختلاف است و قدر متیقن از آنها سه نفر است و تا نُه نفر هم ذکر شده‏اند «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» که این گروه معروف به مشایخ ثقات هستند. مرحوم آقای خویی به این بیان از چهار ناحیه اشکال کردند که باید ببینیم این اشکالات وارد است یا خیر؟ بررسی اشکال اول اشکال اول این بود که این ادعا صرفاً یک اجتهاد و استنباط از ناحیه خود شیخ است و مستند این ادعا

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۰/۲۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در گروهی بود که مشهورند به اینکه «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة». در مورد این بیان و دامنه شمول این بیان مطالبی گفته شد که محصل آن این بود که سه نفر یعنی محمد بن ابی عمیر، احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی و صفوان بن یحیی کسانی هستند که اگر روایتی به صورت مسند نقل کنند حتماً از ثقه است و اگر هم روایت را به صورت مرسل نقل کنند مرسل آنها از نظر اعتبار مثل مسانید دیگران است. عرض کردیم مرحوم آقای خویی چهار اشکال به این مطلب دارند و این چهار اشکال حول این محور است که این

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم راههای توثیق عام- مشایخ ثقات ۱۳۹۱/۱۰/۲۶   مشایخ ثقات بحث در توثیقات عامه است. یکی از توثیقات عامه اصحاب اجماع بود. دومین مورد بحث از کسانی است که درباره آنها مشهور شده که «لایروون و لایرسلون الا عن ثقةٍ». البته این بحث در کتب رجالی به عنوان مشایخ الثقات هم شهرت دارد، در مورد بعضی از افراد معروف شده که آنها روایت نمی‏کنند و روایت را ارسال نمی‏کنند مگر از ثقه. ظاهر عبارت «لایروون و لایرسلون الا عن ثقة» هم شامل مسانید می‏شود هم شامل مراسیل. در جایی که روایت مسند باشد، یعنی همه وسائط در سلسله سند ذکر شده باشند گفته می‏شود «لایروون الا عن ثقة»، یعنی از خودشان و مابعد آنها تا