سایر دروس

شرح رساله حقوق – جلسه چهل و چهارم – عظمت گناه غیبت

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم عظمت گناه غیبت ۱۳۹۹/۱۱/۲۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم اولین حق از حقوق زبان «فَإِكْرَامُهُ‏ عَنِ‏ الْخَنَى‏»، یعنی گرامی داشتن و تکریم زبان از بدزبانی و بدگویی، به معنای عام. بدزبانی مصادیق متعددی دارد؛ گفتیم به برخی از مهم‌ترین مصادیق آن اشاره می‌کنیم. یکی از مهم‌ترین مصادیق بدزبانی، غیبت است. عظمت گناه غیبت درباره حقیقت غیبت مطالبی را عرض کردیم؛ لکن برای اینکه عظمت این گناه و خطرات این گناه بیشتر آشکار شود، یک روایتی را از رسول گرامی اسلام(ص) می‌خوانم: «الْغِيبَةُ أَسْرَعُ‏ فِي‏ دِينِ‏ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ مِنَ الْأَكِلَةِ فِي جَوْفِهِ»؛ رسول گرامی اسلام(ص) می‌فرماید غیبت مخرب بودن و نابودکنندگی‌اش نسبت به دین مرد مسلمان سریع‌تر است از اکله یا آکله؛ اگر

جلسه چهلم – آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب پنجم: متلقی

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب پنجم: متلقی ۱۳۹۹/۱۱/۲۱   مطلب پنجم: متلقی در بخش اول آیه ۳۷ که درباره تلقی کلمات است، تا اینجا چهار مطلب را ما ذکر کردیم. مطلب پنجم درباره متلقی است. اینکه متلقی آدم است یا آدم و حواء هر دو. بالاخره بر اساس ظاهر آیه «فتقلی آدمُ من ربّه کلمات»، آن کسی که کلمات را تلقی کرد آدم است. در ادامه هم بحث توبه که پیش می‌آید، میفرماید: «فتابَ علیه»، یعنی علی آدم، ضمیر مفرد می‌آید. لذا ظاهرا و به نظر بدوی تلقی کلمات مربوط به آدم است. توبه مربوط به آدم است. آیا این معنایش این است که حواء آن کلمات را تلقی نکرده؟

جلسه سی و نهم – آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب سوم: تلقی قبل از هبوط یا پس از آن؟ _ مطلب چهارم: کیفیت تلقی

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب سوم: تلقی قبل از هبوط یا پس از آن؟ _ مطلب چهارم: کیفیت تلقی ۱۳۹۹/۱۱/۲۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در آیه ۳۷ دو بخش اصلی مطرح شده، یکی درباره تلقی کلمات و دیگری درباره توبه. این دو بخش اصلی تشکیل دهنده مضمون آیه ۳۷ هستند. بخش اول خودش متضمن چندین مطلب است؛ یعنی ما مطالب گوناگونی را درباره تلقی کلمات باید مطرح کنیم. تا اینجا دو مطلب را متعرض شدیم. یکی درباره حقیقت تلقی بود که اساسا معنای تلقی چیست. و دوم فرق بین تلقی کلمات و تعلیم اسماء بود. مطلب سوم: تلقی قبل از هبوط یا پس از آن؟ مطلب

جلسه دهم – پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت _ عوامل رجوع اهل سنت – به مصلحت _ تعریف مصالح مرسله

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت _ عوامل رجوع اهل سنت – به مصلحت _ تعریف مصالح مرسله ۱۳۹۹/۱۱/۱۹   پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت در سه جلسه گذشته اشاره ای به پیشینه مصلحت در فقه شیعه داشتیم و در یکی دو جلسه هم پیرامون پیشینه مصلحت در فقه اهل سنت بحث خواهیم داشت. به هر حال نظم منطقی بحث اقتضا می‌کند که به موضوع مصلحت در فقه اهل سنت هم اشاره ای اجمالی داشته باشیم هر چند با توجه به نگاه ویژه ای که در فقه اهل سنت نسبت به مصلحت وجود دارد و خودش رأسا به عنوان یک منبع برای اجتهاد و استنباط شناخته شده یا در قالب برخی از عناوین

جلسه نهم – پیشینه مصلحت در فقه شیعه _ جمع بندی

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم پیشینه مصلحت در فقه شیعه _ جمع بندی ۱۳۹۹/۱۱/۱۸   خلاصه جلسه گذشته در دو جلسه گذشته که اشاره ای اجمالی و گذرا به پیشینه مصلحت در فقه شیعه داشتیم، مروری سریع بر حضور عنصر مصلحت در ابواب مختلف فقهی و نیز بعضی از کتب فقها کردیم و مطالبی عرض نمودیم. در ادامه و بخش پایانی آن بحث، به رویکرد برخی از فقیهان به مسئله مصلحت در عرصه های مربوط به ولایت و حکومت می‌پردازیم چون حضور عنصر مصلحت در این ساحت و در این عرصه به عنوان مبنای بحث ما و مطالبی که در ادامه خواهیم گفت داشته باشد، بیشتر مد نظر است. پیوند مصلحت و ولایت در کلام فقیهان درست است که

جلسه سی و هشتم – آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب اول: حقیقت تلقی _ مطلب دوم: فرق تلقی کلمات و تعلیم اسماء

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم آیه ۳۷ _ بخش اول: تلقی کلمات _ مطلب اول: حقیقت تلقی _ مطلب دوم: فرق تلقی کلمات و تعلیم اسماء ۱۳۹۹/۱۱/۱۴   قرائت دیگر در آیه بعد از بیان معنای مفردات آیه، نوبت به تفسیر آیه می‌رسد و نکاتی که در بخش های مختلف این آیه باید مورد تعرض واقع شود. قبل از اینکه به بحث تفسیری آیه بپردازیم، فقط اشاه می‌کنم که آیه یک قرائت مشهور دارد و آن همان است که ما در جلسه گذشته خواندیم. «فتلقی آدمُ من ربّه کلمات». لکن یک قرائت غیر مشهور هم در اینجا وجود دارد که می‌گوید: «فتلقی آدمَ من ربّه کلمات» که کلمات فاعل می‌شود و آدم مفعول. یعنی «آدم» می‌شود مفعول

جلسه سی و هفتم – آیه ۳۷ _ ارتباط آیه با آیه قبل و بعد _ مفردات آیه

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم آیه ۳۷ _ ارتباط آیه با آیه قبل و بعد _ مفردات آیه ۱۳۹۹/۱۱/۱۳   آیه ۳۷ آیه ۳۷ این است: «فتلقی آدمُ من ربّه کلماتٍ فتابَ علیه إنه هو التواب الرحیم»؛ پس آدم کلماتی را از ناحیه پروردگارش أخذ کرد و سپس او به درگاه خداوند توبه کرد و خداوند هم توبه او را پذیرفت چون خداوند تواب و رحیم است. طبق معمول ارتباط این آیه با آیات قبل را باید مورد اشاره قرار دهیم و پس از بیان مفردات این آیه به تفسیر آن بپردازیم البته آن مقداری که لازم است. ارتباط آیه با آیه قبل و بعد ارتباط این آیه با آیه قبل کاملا روشن است و نیاز به

جلسه هشتم – پیشینه مصلحت در فقه شیعه

در بحث از پیشینه حضور مصلحت در فقه امامیه به بعضی از انظار و آراء در این باره اشاره کردیم و معلوم شد در ابواب مختلف فقهی و در مسائل گوناگون از زمان شیخ مفید به بعد این مسئله مورد توجه بوده و در استنباط و یا به تعبیر دقیق تر و بهتر در تطبیق احکام و فتاوا و اجرای آن‌ها مدخلیت داشته.

شرح رساله حقوق – جلسه چهل و سوم – معنای «اکرامه علی الخَنی» – معنای خَنا – مصادیق «خنا»: ۱. غیبت – تعریف اول – تعریف دوم

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم معنای «اکرامه علی الخَنی» – معنای خَنا – مصادیق «خنا»: ۱. غیبت – تعریف اول – تعریف دوم ۱۳۹۹/۱۱/۰۸ معنای «اکرامه علی الخَنی» امام سجاد(ع) فرمودند: «وَ أَمَّا حَقُ‏ اللِّسَانِ‏ فَإِكْرَامُهُ‏ عَنِ الْخَنَى وَ تَعْوِيدُهُ الْخَيْرَ وَ حَمْلُهُ عَلَى الْأَدَبِ…»، پنج حق را برای زبان ذکر کردند که اولین آن «اکرامه عن الخنی». یعنی گرامی بداری زبانت را از خنا. معنای خَنا خنا اگر بخواهیم خلاصه معرفی کنیم عبارت است از بدزبانی. در کتاب‌های لغت عمدتاً خنا را به معنای فحش در کلام دانسته‌اند؛ «الخنا الفحش فی الکلام»، فحش، فَحَشَ یا فَحُشَ. در بعضی از کتاب‌های لغت هم تعبیر القبیح فی الکلام هم گفته شده؛ در لسان العرب، در معجم مقاییس اللغة،

جلسه سی و ششم – آیه ۳۶ _ بخش دوم: هبوط _ مطلب پنجم: محدودیت هبوط

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم آیه ۳۶ _ بخش دوم: هبوط _ مطلب پنجم: محدودیت هبوط ۱۳۹۹/۱۱/۰۸   مطلب پنجم: محدودیت هبوط در بخش دوم آیه ۳۶ که درباره هبوط به سوی زمین است، تا اینجا چهار مطلب بیان شد. مطلب پنجم مربوط به محدودیت هبوط است. عرض کردیم که اساسا هبوط پس از سکونت آدم در بهشت، خودش تمثل یک واقعیت و حقیقت است و این در واقع علت خاصی تحقق پیدا کرد. خداوند متعال بر اساس قضای حتمی خودش هدفی را از هبوط آدم به زمین تعقیب می‌کرد و اکنون بر اساس ذیل این آیه می‌خواهد بفرماید این هبوط و استقرار در زمین محدود است و دائمی نیست. فرمود: «و قلنا اهبطوا بعضکم لبعض عدو