بایگانی‌های سایر دروس

قواعد فقهیه – جلسه بیست و دوم – قلمرو قاعده – جهت اول: بررسی شمول قاعده نسبت به فرض تساوی – کلام صاحب عناوین

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم قلمرو قاعده – جهت اول: بررسی شمول قاعده نسبت به فرض تساوی – کلام صاحب عناوین ۱۴۰۲/۱۰/۰۲ قلمرو قاعده بحث از مدارک و مستندات قاعده نفی سبیل تمام شد؛ مطلب دیگری که باید دنبال شود، قلمرو قاعده است. البته بعد از این، باید چند مطلب دیگر را هم مطرح کنیم که ان‌شاءالله بحث به نحو مستوفی به سرانجام برسد، بحث از تطبیقات قاعده را داریم، و مهم برخی از سؤالات و شبهات و ابهاماتی است که در رابطه با این قاعده وجود دارد. نسبت این قاعده را با برخی از قواعد دیگر یا ادله احکام اولیه باید بررسی کنیم. لذا مجموعاً چند مطلب مهم دیگر در رابطه با این قاعده

شرح رساله حقوق – جلسه نود و هشتم – تغذیه لازمه زندگی بشر

جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم تغذیه لازمه زندگی بشر ۱۴۰۲/۰۹/۲۲ شرح رسالة الحقوق چون روز چهارشنبه است، چند دقیقه‌ای درباره رسالة الحقوق هم عرائضی را داشته باشیم. من بیان کلی امام سجاد(ع) را در این فقره از رساله حقوق ذکر کردم و یک توضیح کلی دادم؛ اما اینجا امام سجاد(ع) به مطالب مهمی اشاره کرده‌اند؛ گفتیم به حلال و حرام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و میانه‌روی در آنها و مکروه در خوردنی و نوشیدنی به صورت کلی در این بخش اشاره کرده‌اند. حالا اینجا قبل از اینکه وارد حقوق لازمه و حقوق ممنوعه یا مکروه شویم و به آن بپردازیم. تغذیه لازمه زندگی بشر امام سجاد(ع) اصل لزوم أکل و خوردن را به عنوان یک

تفسیر – جلسه هیجدهم – آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول – ریشه ظلم به خویش – جهل، مهم‌ترین مشکل بنی‌اسرائیل – بخش دوم: ۱. حقیقت توبه

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول – ریشه ظلم به خویش – جهل، مهم‌ترین مشکل بنی‌اسرائیل – بخش دوم: ۱. حقیقت توبه ۱۴۰۲/۰۹/۲۱ ادامه تفسیر بخش اول در آیه ۵۴ عرض کردیم حداقل چهار بخش باید تفسیر شود. تفسیر بخش اول اجمالاً بیان شد؛ قبل از آنکه به تفسیر بخش دوم بپردازیم، یک مطلب از بخش اول باقی مانده که آن را هم عرض کنم و ان‌شاءالله وارد بخش دوم می‌شویم؛ و آن اینکه ما عرض کردیم خداوند تبارک و تعالی در این آیه فرمایش حضرت موسی به قومش را یادآور شد؛ اینکه موسی به قومش فرمود «انکم ظلمتم انفسکم»، و ریشه این ظلم را شرک و بت‌پرستی و قرار دادن

تفسیر – جلسه هفدهم – آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول – مظالم بنی‌اسرائیل – بازگشت همه مظالم بنی‌اسرائیل به ظلم به خویش

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول – مظالم بنی‌اسرائیل – بازگشت همه مظالم بنی‌اسرائیل به ظلم به خویش ۱۴۰۲/۰۹/۲۰ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه ۵۴ مشتمل بر چند بخش است؛ پیرامون بخش اول مطالبی بیان شد. اینکه حضرت موسی(ع) به قومش با لسانی که آمیخته با عطوفت و مهربانی بود، مطالبی را فرمود، از جمله اینکه «يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ»، این اولین مطلبی است که حضرت موسی به قومش فرمود. آنها را متهم به ظلم کرد؛ یعنی اخبار کرد از ظلم آنها به خودشان. مظالم بنی‌اسرائیل در آیه برجسته‌ترین مصداق ظلم بنی‌اسرائیل

قواعد فقهیه – جلسه بیست و یکم – ادله قاعده – خلاصه دلیل پنجم – کلام صاحب عناوین و بررسی آن- بررسی دلیل پنجم – اشکال اول تا چهارم – دلیل ششم و بررسی آن – جمع‌بندی ادله قاعده

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم ادله قاعده – خلاصه دلیل پنجم – کلام صاحب عناوین و بررسی آن- بررسی دلیل پنجم – اشکال اول تا چهارم – دلیل ششم و بررسی آن – جمع‌بندی ادله قاعده ۱۴۰۲/۰۹/۱۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم دلیل پنجم بر قاعده لاضرر بنابر آنچه صاحب عناوین فرموده، وجوب التعظیم للشعائر و حرمة الاهانة است؛ اینکه تعظیم شعائر واجب و اهانت به شعائر حرام است. گفتیم قسمت اول عبارت ایشان به نوعی در بردارنده دو قیاس است. یکی اینکه المؤمن من الشعائر و دیگر اینکه الشعائر وجب تعظیمه یا تحرم اهانتها، نتیجه اینکه اهانة المؤمن حرام است. نتیجه این قیاس در یک قیاس دیگری قرار می‌گیرد که غلبه و سلطه کافر

قواعد فقهیه – جلسه بیستم – ادله قاعده – دلیل چهارم: اعتبار عقلی و بررسی آن – دلیل پنجم: وجوب تعظیم شعائر و حرمت اهانت به آن

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم ادله قاعده – دلیل چهارم: اعتبار عقلی و بررسی آن – دلیل پنجم: وجوب تعظیم شعائر و حرمت اهانت به آن ۱۴۰۲/۰۹/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره ادله قاعده نفی سبیل به اواخر رسید. دلیل چهارم که تقریباً اکثر مباحث مربوط به آن گذشت، طبق آنچه که صاحب عناوین گفته، اعتبار عقلی است و البته

شرح رساله حقوق – جلسه نود و هفتم – حق شکم – بیان کلی

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم حق شکم – بیان کلی ۱۴۰۲/۰۹/۱۵ حق شکم تا اینجا حق برخی از اعضاء بیان شد، رسیدیم به حق شکم. بیان کلی امام سجاد (علیه السلام) می‏فرماید: «وَ أَمَّا حَقُّ بَطْنِكَ فَأَنْ لاَ تَجْعَلَهُ وِعَاءً لِقَلِيل مِنَ الْحَرَامِ وَ لاَ لِكَثِير»؛ و اما حق شکم تو این است که آن را ظرف برای حرام قرار ندهی، چه کم و چه زیاد. فکر نکنید کم از حرام عیبی ندارد. «وَ أَنْ تَقْتَصِدَ لَهُ فِي الْحَلاَلِ وَ لاَ تُخْرِجَهُ مِنْ حَدِّ التَّقْوِيَةِ اِلَى حَدِّ التَّهْوِينِ وَ ذَهَابِ الْمُرُوَّةِ» و اینکه پا را از جاده میانه روی بیرون نگذاری (نسبت به شکم). از جاده میانه روی بیرون نروی یعنی چه؟ مرز میانه روی کجاست؟

تفسیر – جلسه شانزدهم – آیه ۵۴ – مفردات – ۳. «فتوبوا» – ۴. «فاقتلوا» – ۵. «فتاب» – بخش‌های آیه – بخش اول

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم آیه ۵۴ – مفردات – ۳. «فتوبوا» – ۴. «فاقتلوا» – ۵. «فتاب» – بخش‌های آیه – بخش اول ۱۴۰۲/۰۹/۱۴ خلاصه جلسه گذشته از مفردات آیه، سه واژه باقی مانده که ان‌شاءالله این را هم ذکر کنیم و وارد در تفسیر شویم. دو واژه را گفتیم، یکی «قوم» و دیگری «بارئ». ۳. «فتوبوا» «فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ»؛ عمده این است که «ف» در «فتوبوا» به چه معناست؛ ظاهر این است که این فاء سببیت است؛ چون قبلش فرمود «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ»؛ کأن ماقبل از «فاء» سبب برای مابعد

تفسیر – جلسه پانزدهم – آیه ۵۴ – مفردات – ۱. «قوم» – ۲. «بارئ»

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم آیه ۵۴ – مفردات – ۱. «قوم» – ۲. «بارئ» ۱۴۰۲/۰۹/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۵۴ سوره بقره بود؛ عرض کردیم معنای اجمالی آیه را و ارتباط این آیه با آیات قبل را. آیه این بود: «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ». مفردات طبق روال متعارف درباره مفردات آیه مطالبی را عرض می‌کنیم. الفاظی که در این آیه چه‌بسا نیاز به توضیح مختصر داشته باشد، یکی کلمه «قوم» است؛ یکی کلمه «بارئکم»؛ سوم، «فاقتلوا» که در اینجا به چه معناست؛ چهارم، «فتاب علیکم». این اجزاء و بخش‌هایی از این

قواعد فقهیه – جلسه نوزدهم – ادله قاعده – دلیل دوم:روایات – بررسی طایفه دوم – اشکالات دلالی – اشکال سوم، چهارم، پنجم و بررسی آنها – دلیل سوم: اجماع و بررسی آن – دلیل چهارم: اعتبار عقلی و بررسی آن

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم ادله قاعده – دلیل دوم:روایات – بررسی طایفه دوم – اشکالات دلالی – اشکال سوم، چهارم، پنجم و بررسی آنها – دلیل سوم: اجماع و بررسی آن – دلیل چهارم: اعتبار عقلی و بررسی آن ۱۴۰۲/۰۹/۱۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت «الاسلام یعلو و لایعلی علیه» بود. عرض کردیم هم اشکال سندی به این روایت شده و هم اشکال دلالی. اشکال سندی پاسخ داده شد؛ لکن از نظر دلالی چند اشکال مطرح شده است. دو اشکال مورد رسیدگی قرار گرفت. اشکال سوم اشکال سوم و البته چه بسا اشکالات بعدی در لابه‌لای مباحث گذشته مورد اشاره قرار