دروس خارج

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکالات پنج گانه با توجه به راه حل اول (شیخ) و بررسی آن ۱۳۹۶/۰۸/۰۱   خلاصه جلسه گذشته همان طور که بیان شد مهمترین اشکال از میان اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث اشکال دور است. اگر این اشکال پاسخ داده شود، پاسخ سه اشکال دیگر نیز معلوم می شود و تنها فرضی که محقق نایینی مطرح کردند و عبادیت طهارات ثلاث را محتملا از یک امر نفسی استحبابی دانستند باقی می ماند. زیرا در آن فرض سه اشکال جداگانه مطرح می شود که باید پاسخ داد.به هر حال اشکال دور به تفصیل بیان شد. خلاصه آن این است که اگر

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- چگونگی حل اشکال پنجم بر اساس راه حلچهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۶    خلاصه جلسه گذشته بحث در راه حل چهارم بود یعنی راه حلی که محقق خراسانی برای حل مشکل عبادیت طهارات ثلاث ارائه کرده اند. سه راه حل قبلا مورد بررسی قرار گرفت.محقق خراسانی این راه حل را در کفایه بیان کردند و محصل آن این است که عبادیت طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم با یک امر نفسی استحبابی بوجود می آید و چون این¬ها فی نفسه مستحب هستند امر غیری به آن¬ها تعلق می¬گیرد؛ لذا هیچ یکی از  اشکالات چهارگانه به این راه حل وارد نیست. چگونگی حل مشکل را در

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- راه حل چهارم ۱۳۹۶/۰۸/۰۳   خلاصه جلسه گذشته تا کنون سه راه حل برای اشکالات مربوط به عبادیت طهارات ثلاث بیانکردیم. برخی از این راه حل ها با این که فی نفسه مبتلا به اشکال نبودند اما ضرورتی برای التزام به آن ها وجود نداشت و برخینیز مبتلا به اشکال بودند. راه حل چهارم(محقق خراسانی) ایشان در کفایه می فرمایند: طهارات ثلاث فی نفسه مستحب هستند و امر غیری متعلق شده به چیزی که فی نفسه عبادت است. بنابراین عبادیت طهارات ثلاث، دیگر ناشی از خود امر غیری نیست تا اشکال دور پیش بیاید. زیرا مهم ترین اشکال از بین اشکالات پنج گانه

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات – تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- پاسخ دوم(شیخ انصاری) ۱۳۹۶/۰۸/۰۲     خلاصه جلسه گذشته جهت حل اشکالات مربوط به طهارات ثلاث راه حل هایی ارائه شد. راه حل اول را به همراه نقد و بررسی آن بیان کردیم. راه حل اول راهی بود که شیخ انصاری برای حل این اشکالات مطرح کردند و ما چگونگی حل یکایک آن اشکالات را با این بیان توضیح دادیم و اشکالی که به این راه حل وارد بود را ذکر کردیم. راه حل دوم (شیخ انصاری) اگر مقدمیت یک شی برای شی دیگر به نحوی باشد که قوامش به قصد قربت و عبادیت آن باشد، مثل وضو که مقدمه نماز قرار 

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بیان اشکالات ۱۳۹۶/۰۷/۳۰   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد طهارات ثلاث یعنی وضو، غسل و تیمم اشکالاتی مطرح شده است. پنج اشکال از مجموع کلمات مرحوم شیخ انصاری و محقق خراسانی و محقق نایینی قابل استفاده است. البته در بین این پنج اشکال چه بسا مهم ترین اشکال همان اشکال دور است که مرحوم شیخ انصاری بیان کرده اند و دیگران نیز به تبع ایشان هرچند با بیان های متفاوت آن را ذکر کردند. محصل اشکال دور این بود که اگر بخواهیم قائل شویم که وضو، غسل و تیمم به واسطه یک امر غیری واجب شده اند و عبادیت پیدا کرده

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه سوم: عبادیت طهارات ثلاث- بیان اشکالات ۱۳۹۶/۰۷/۲۹   خلاصه جلسه گذشته در مورد عبادیت طهارات ثلاث اشکالاتی مطرح است. نتیجه ای که در بحث از مسئله ثواب وعقاب در واجب غیری حاصل شد این بود که واجب غیری خودش مستقلا ثواب و عقابی جدا از ثواب و عقاب واجب نفسی ندارد. یعنی اگر شارع امر به ذی المقدمه ای کرده است و به دنبال آن امربه مقدمات آن نیز کردهباشد چه وجوب شرعی مقدمه را بپذیریم و چه وجوب شرعی مقدمه را نبپذیریم استحقاق ثواب و عقاب در مخالفت واجب غیری و موافقت آن نیست. حال سوال این است که اگر اصل در واجبات غیری این گونه

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه دوم: ترک واجب غیری که منجر به ترک واجب نفسی شود – بررسی کلام محقق اصفهانی – تنبیه سوم ۱۳۹۶/۰۷/۲۶   خلاصه جلسه گذشت  عرض کردیم یکی از تنبیهاتی که در بحث مربوط به ثواب وعقاب در واجب غیری مطرح است این است که اگر قائل شدیم واجب غیری ثواب وعقاب مستقل ندارد،آن گاه چنان چه واجب غیری ترکش موجب ترک واجب نفسی در ظرف امتثال  خودش شود این جا آیا زمان استحقاق عقاب از زمان ترک مقدمه است، یا از زمان ترک واجب نفسی؟ مثل این که اگر کسی در ماه رمضان غسل قبل از فجر را ترک کند و به خاطر ترک این غسل نتواند

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه دوم: بررسی زمان استحقاق عقاب در مقدمات مفوته ۱۳۹۶/۰۷/۲۵   خلاصه جلسه گذشته  نتیجه بحث ما در جلسات گذشته این شد که واجبات غیریه ثواب و عقابی مستقل از ثواب و عقاب در واجبات نفسیه ندارند هر چندبیانات متفاوتی از این قضیه ارائه شده. ملاحظه فرمودید،اگر چه نظر امام خمینی از حیث نتیجه مانند محققق خراسانی بود ولی  بیان و راهی که ایشان بیان کردند متفاوت بود. به هر حال نتیجه این شد که واجبات غیریه ثواب و عقابی مستقل ندارند. تنبیه دوم: بررسی زمان استحقاق عقاب در مقدمات مفوته اگر ترک واجب غیری و مخالفت با آن مستلزم استحقاق عقاب نیست؛ چنان چه شخصی مقدمه ای

جلسه هفتم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات-تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری- نظر امام خمینی(ره) ۲۳/۰۷/۱۳۹۶  خلاصه جلسه گذشته  بحث در نظر امام خمینی پیرامون ثواب و عقاب در واجب غیری بود. سخن محقق خراسانیرا بیان کردیم، ایشان دو دلیل(البته این دو دلیل بازگشت به یک دلیل می کند) بر عدم استحقاق ثواب وعقاب در واجب غیری و استحقاق ثواب و عقاب در واجب نفسی ذکر کردند.همچنین گفتیم که امام خمینی فرمودند: درباب مسئله ثواب و عقاب در واجب غیری باید ببینیم مبنای ما در مورد حقیقت ثواب و عقاب چیست؟ ایشان سه مبنا بیان کردند: ۱. تجسم اعمالکه عبارت است از عیینت و اتحاد جزاء با عمل.یعنی عمل انسان چه خوب و چه بد مجسم

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری-تنبیهات- تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری- نظر امام خمینی(ره) ۱۳۹۶/۰۷/۲۲   خلاصه جلسه گذشته  نظر محقق خراسانی در مسئله ثواب و عقاب در واجبات نفسی و غیری را عرض کردیم. ایشان دلیل اقامه کردند بر این که، بر واجب نفسی استحقاق عقاب و ثواب مترتب می شود ولی واجب غیری مستلزم استحقاق ثواب و عقاب نیست. ایشان دو دلیل ذکر کردند و یک وجه عقلایی و عرفی نیز ما بیان کردیم و مجموعا نتیجه این شد که استحقاق ثواب و عقاب مربوط به واجبات نفسی است و واجبات غیری اصولا مستتبع عقاب و ثواب نیستند و استحقاق ثواب وعقاب در پی آن ها فراهم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- تنبیهات- تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری ۱۳۹۶/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته  عرض کردیم در ادامه بحث از واجب نفسی و واجب غیری چند مطلب به صورت تنبیه ذکر شده که مطالب مفیدی است. یکی درباره مسئله ثواب و عقاب در واجب غیری و دیگری شبهه و اشکالی در مورد طهارات ثلاث. تنبیه اول: ثواب و عقاب در واجب غیری و نفسی سابقا اشاره شد که یکی از تفاوت های واجب نفسی و غیری و ثمراتی که در نزاع بین نفسیت و غیریت یا شک در نفسیت وغیریت وجود دارد این است که اگر واجبی واجب نفسی باشد بر موافقتش ثواب و بر مخالفتش عقاب

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- دوران بین نفسیت – یا غیریت واجب- مقتضای اصل عملی- صورت دوم و سوم ۱۳۹۶/۰۷/۱۸   خلاصه جلسه گذشته  در مقتضای اصل عملی در جایی که شک داریم واجبی نفسی است یا غیری عرض کردیم که سه صورت قابل تصویر است. صورت اول عبارت از این بود که یک واجب نفسی داریم مثل نماز که به فعلیت رسیده است یا از این باب که مطلق است و مقید به شرط و قیدی نیست یا از این باب که اگر مشروط بوده شرط آن محقق شده است. مثلا نماز مشروط به زوال بوده و الان زوال محقق شده است و واجب دیگری داریم که اصل وجوبش برای ما مسلم

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- دوران بین نفسیت – یا غیریت واجب- مقتضای اصل عملی- صورت اول ۱۳۹۶/۰۷/۱۷   خلاصه جلسه گذشته  بحث در مقتضای اصل عملی در شک بین نفسیت و غیریت واجب بود. گفتیم در صورتی که شک کنیم واجبی نفسی است که به خاطر خودش واجب شده یا غیری که به خاطر واجب دیگری واجب شده و اطلاق و دلیل لفظی هم در کار نباشد که از راه مثلا اطلاق آیه یا روایت بتوانیم کشف کنیم که این واجب یک واجب نفسی است یا غیری، مقتضای اصول عملی چیست؟ همان طور که در جلسه قبل بیان شد در ما نحن فیه سه صورت تصویر شده است. صورت اول این است

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مباحث مقدماتی- واجب نفسی و غیری- دوران بین نفسیت یا غیریت واجب- مقتضای اصل عملی ۱۳۹۶/۰۷/۱۶     شک در نفسیت و غیریت واجب  عرض کردیم موضوع بحث شک در نفسیت و غیریت واجب است. یعنی دو واجب داریم که یقین داریم یکی از دو واجب، واجب نفسی است ولی در نفسیت و غیریت واجب دوم تردید داریم. مثلا (این مثال از باب فرض است والا خارجا می دانیم که وجوب وضو غیری است) واجبی داریم به نام نماز و برای  ما محرز است که این واجب، یک واجب نفسی است و به خاطر واجب دیگر واجب نشده است «ما امر به لنفسه» نماز واجب شده است به خاطر خودش نه به خاطر واجب

جلسه ۱ – PDF جلسه اول مباحث مقدماتی – واجب نفسی و غیری – مروری بر گذشته ۱۳۹۶/۰۷/۱۵   مروری بر مباحث سال گذشته جلسه اول بحث اصول در سال جدید را با روایتی از امیرالمومنین علی(ع) شروع می کنیم و انشاء الله این بیانات و این نصایح راهنمای ما در زندگی و به خصوص در سال تحصیلی جدید باشد که با انگیزه و همت بالا و با تلاش جدید و کوشش مطلوب، بتوانیم از عمر و زندگی¬مان بهره های لازم و وافی را ببریم. امامت علم برای عمل  امیرالمومنین علی(ع) می فرماید:«الْعِلْم إِمَام الْعَمَل وَ الْعَمَلِ تَابعهُ، يلهم بِهِ السُّعَدَاءَ وَ يُحَرِّمْهُ الْأَشْقِيَاء» دانش وعلم پیشوای عمل و عمل تابع و پیرو آن است. به سعادت مندان و خوشبختان

جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم اجتماع امر و نهی– ادله جواز – دلیل سوم و چهارم و بررسی آن‎ها ۱۳۹۸/۱۱/۱۲   ادله جواز اجتماع  در بحث از ادله جواز اجتماع امر و نهی تا کنون از ادله‎ای که محقق خراسانی در کفایه بیان کردند دو دلیل را ذکر  کردیم و اشکالات ایشان را به این دو دلیل بررسی کردیم. دلیل سوم «احسن دلیل علی جواز الشئ و امکانه وقوعه فی الخارج»؛ این یک دلیل کاملا واضح و روشن است. یعنی اگر معلوم شد چیزی در خارج تحقق پیدا کرده است دیگر جایی برای تردید در استحاله و جواز آن نیست، زیرا این مورد قطعا ممکن و جایز بوده که در خارج محقق شده است، قوی‎ترین دلیل و

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم اجتماع امر و نهی – ادله جواز – دلیل دوم و بررسی آن ۱۳۹۸/۱۱/۰۲   دلیل دوم دلیل دومی که محقق خراسانی بر جواز اجتماع امر و نهی ذکر کرده‎اند با یک مقدمه آغاز می‎شود. آن مقدمه عبارت است از اینکه: در بحث مقدمه واجب گفته شد اگر ذی المقدمه‎ای مقدمات متعدد داشته باشد و بعضی از این مقدمات حرام و برخی مباح باشند سؤال این است که اگر امکان اتیان به ذی المقدمه از طریق مقدمه مباح فراهم باشد اما در عین حال این مقدمه ترک شود و با توسل به مقدمه حرام عبد به ذی المقدمه برسد، آیا حرمت از روی این مقدمه برداشته می‎شود و وجوب به عنوان وجوب